tag:blogger.com,1999:blog-51448245771548187542024-03-13T01:06:34.822-07:00Ranjitsinh Disaleरणजितसिंह डिसले हे जिल्हा परिषदेच्या शाळेत शिक्षक असून शिक्षणशात्र हा त्यांचा अभ्यासविषय आहे.तंत्रज्ञान विषयक अनेक नवनवीन प्रयोग ते शाळेत करत असतात.त्यांच्या तंत्रज्ञानविषयक प्रयोगांची दखल मायक्रोसॉफ्ट , प्लीकर्स यांसारख्या आंतरराष्ट्रीय संस्थांनी घेतली असून त्यांना अनेकविध पुरस्कारांनी सन्मानित करण्यात आले आहे.Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.comBlogger64125tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-49509260869950039042020-04-13T21:41:00.000-07:002020-04-13T21:41:23.572-07:00प्रगत शैक्षणिक महाराष्ट्रातील गुणवत्तेचा मानबिंदू : जि.प. शाळा, निकमवाडी<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">प्रगत शैक्षणिक
महाराष्ट्रातील गुणवत्तेचा मानबिंदू : जि.प. शाळा, निकमवाडी</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="mso-list: l1 level1 lfo2; text-indent: -.25in;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">साधारणपणे
सन २००७ सालचा प्रसंग आहे.सिंधुदुर्ग जि.प. ने आदर्श शिक्षक म्हणून गौरवलेले
गुरुजी जिल्हा बदली होवून मूळ जिल्ह्यात रुजू होण्यासाठी निकमवाडी कडे निघाले.मात्र शाळेच्या प्रवेशद्वारावरच
त्यांना गावकऱ्यांनी अडवले व या शाळेत रुजू न होण्याचा धमकी वजा प्रेमळ सल्ला
दिला.गुरुजी निराश झाले.पण त्यांनी प्रयत्न सुरूच ठेवले. रोज गुरुजी शाळेत जायचे
अन गावकरी त्यांना अडवायचे.हा सिलसिला १५-२० दिवस सुरूच राहिला. यादरम्यान शाळेत
दुसरे गुरुजी आणण्याचे पडद्यामागील प्रयत्न देखील सुरूच होते. मात्र गावकऱ्यांच्या
प्रयत्नास अपयश आले. प्रशासनाच्या खंबीर भूमिकेने गुरुजी निकमवाडी शाळेत रुजू
झाले.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">गुरुजी शाळेत रुजू
झाले खरे; पण गावकर्यांनी हार मानलीच नव्हती. आता तर शाळेतील वस्तूच गायब होवू
लागल्या.रोज एक वस्तू गायब होत राहिली. एक वस्तू गायब झाली कि ती वस्तू गुरुजी
विकत आणत.आश्चर्य वाटेल गुरुजीना नळाच्या तोट्या तब्बल २० वेळा विकत आणाव्या लागल्या.पण पुढे
तोट्या गायब होने बंद झाले; कारण आता मोर्चा झाडांकडे वळला होता. गुरुजींनी
लावलेली रोपे नष्ट करण्याचा प्रकार सुरु झाला. महिन्याभरात सारी रोपे नष्ट झाली.पण
गुरुजींनी देखील हार मानली नाही. पुन्हा नव्याने रोपे लावतच राहिले.अस म्हणतात ना कि प्रत्येक
समस्येवर काळ हाच उपाय असतो ; तस झाल. त्रास देवून गावकरी थकले पण गुरुजी नाही.आपले
काम करीतच राहिले.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -.25in;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">आता
२०१५ सालच्या खालील प्रसंगाकडे नजर टाकूया.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">साताऱ्याचे एक
खासदार ( फोनवरून) : नमस्कार गुरुजी मी खासदार ****** *** बोलतोय.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">गुरुजी : बोला सरकार
.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">खासदार : माझ्या गावातली ४ पोर तुमच्या शाळेत दाखल करून
घेतली नाहीत तुम्ही?</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">गुरुजी: साहेब ,
आम्ही बाहेरची मुल घेत नाही.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">खासदार : ते काय
सांगायचं नाय.पोर पाठवतो . त्यांला admisssion द्या.नायतर..............</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">गुरुजी: देतो देतो
सरकार......</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraph" style="mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -.25in;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">आता
प्रसंग दुसरा </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">राज्याचे एक शिक्षण संचालक ( फोनवर) : गुरुजी ,
माझ्या २ पुतण्यांना तुम्ही दाखल करून घेतले
नाही.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">गुरुजी: साहेब,
आम्ही बाहेरगावची मुले घेत नाही.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">संचालक : ते मला
सांगू नका , त्यांना admisssion द्या अन्यथा.........................</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">गुरुजी : देतो देतो
साहेब.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">आता वरील दोन प्रसंगाकडे
नजर टाकली तर या शाळेत दाखल होण्यासाठी आमदार , खासदार , अधिकारी यांना शिफारस
करावी लागते हे तुमच्या लक्षात आलेच असेल.( वरील प्रसंगातील काही आक्षेपार्ह
बाबींकडे दुर्लक्ष करावे ही अपेक्षा)</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">वरील प्रसंगात वारंवार
उल्लेख झालेले गुरुजी आहेत--- लोकरे गुरुजी. अन शाळा आहे जि.प. शाळा, निकमवाडी ता.वाई
जिल्हा . सातारा.अगदी अचानकच या शाळेला भेट देण्याचा योग आला. जिथ भेटीसाठी केवळ
२० मिनिटे द्यावी असा विचार होता त्या शाळेत तब्बल ४ तास रेंगाळत राहिलो.सायंकाळचे
६ वाजले तरी तिथून पाय निघत नव्हता.सातारा म्हटलं कि प्रतिभा ताईच्या कुमठे बीट ची आठवण येते.मात्र त्याच साताऱ्यात क्रमान्वित
अध्ययन पद्धतीने अंशाकडून पूर्णाकडे या तत्वावर आधारित अध्यापन करून लोकरे
गुरुजींनी केलेला बदल मात्र अविश्वसनीय आहे. चाकोरी बाहेर जात प्रयत्न करणाऱ्या
गुरुजींना यश हमखास मिळते हे पुन्हा एकदा दिसून आले.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">अगदी प्रातिनिधिक
स्वरूपात या शाळेतील १ ली च्या मुलांची ओळख करून देतो.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">एकूण पट: ३० </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">भाषा विषयातील
प्रभुत्व पातळी : पुनरावृत्ती, द्रोणाचार्य, वस्तुनिष्ठ यांसारखे कोणताही अवघड जोड
शब्द वाचन, लेखन ही मुले करतात. ( ३० पैकी ३० ह)</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">चित्रवाचन : मी जेंव्हा
एक चित्र दाखवत त्यांना वर्णन करायला सांगितले तेंव्हा सर्वांनी मिळून एकूण 46
शब्द सांगितले.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">तुम्ही देखील चकित
झाले असाल कि १ ली च्या मुलांना हे कस शक्य आहे? जादा तास घेत असतील गुरुजी?
अंगणवाडी पासून तयारी असेल? ३६५ दिवस शाळा असेल? मुले निव्वळ घोकंपट्टी करत असतील?
असे जे नानाविध प्रश्न तुमच्या मनात आले असतील , तर त्यांच उत्तर ‘नाही’ असेच आहे. आणि १ ली च्या वयातील मुलांना
असे अभ्यासचे ओझे नको अस वाटणाऱ्या बालमानसशास्त्र अभ्यासकांनी देखील या शाळेस भेट
देवून मुलांची तपासणी करावी. ही मुले ओझ्याने दमली आहेत अस प्रत्यक्ष दर्शनी
बिलकुल जाणवत नाही.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">सध्यस्थितीतील सर्व विचार प्रवाहांना छेद देत लोकरे गुरुजीना
त्यांची अध्यापन पद्धती विकसित केलीय.मुलांना केवळ अक्षर व अंक ओळख करून न देता
त्यांनी मुलांना स्वर –व्यंजन यांतील नातेच उलगडून सांगितले आहे.शब्द तयार
करण्यामागील रचना च मुलांना माहितीकरून दिली गेलीय त्यामुळे तर ती मुले अशी
अविश्वसनीय कामगिरी करत आहेत.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">जी कथा मराठी ची तीच
इंग्रजी ची देखील. तुम्हाला माहिती असलेला कोणताही शब्द विचारा ....ती मुल
स्पेलिंग सांगणारच . त्यांना फोनेटिक्स ची ओळख करून दिलीय ना. त्यामुळे त्यांना अस
कात्रीत पकडण कठीण आहे.तुमचे उच्चार मात्र अचूक असावेत ह </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">गणित विषयात मात्र ही
चिमुकली तुम्हालाच गोंधळात टाकतील. मी त्यांना खालील संख्या लिहून दाखवायला
सांगितली .</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">सव्वा दोन कोटी </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">ही संख्या १० सेकंदाच्या
आता १३ मुलांनी लिहून दाखवली. अन १ मिनिटामध्ये सर्व ३० जणांनी पूर्ण केली.
संख्याशी खेळण्याची कला अवगत झालीय त्यांना. आता या सव्वा दोन कोटी मधील कोणत्याही
अंकाची स्थानिक किमंत , दर्शनी किमत ते अचूक सांगतात.या संख्येवर बेरीज, वजाबाकी
सारखी मुलभूत गणिती क्रिया ते लीलया करतात.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">हे सारंच अदभूत आहे.
हा लेख वाचून किती जण विश्वास ठेवतील हे माहित नाही ; पण प्रत्यक्ष भेट घेवून हा
अनुभव घ्या. विचार करा अन प्रगत महाराष्ट्राच्या दिशेने आश्वासक पाउल टाका.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">सर्वाना शुभेच्या.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">पुन्हा भेटूया.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">रणजितसिंह डीसले , बार्शी.<o:p></o:p></span></div>
</div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-41031860203867250422020-04-13T21:39:00.000-07:002020-04-13T21:39:26.073-07:00शिक्षकांची अशैक्षणिक कामे : कितपत व्यवहार्य ......@@@ रणजितसिंह <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<br />
<br />
<br />
मी साधारणत: जानेवारी २००९ मध्ये शिक्षण क्षेत्रात प्रवेश केला. त्याच वर्षी मी माझी शिक्षक डायरी लिहिली होती.सन २००९ मध्ये मी वर्षभर काय काय काम केले? किती दिवस ट्रेनिंग घेतले? किती दिवस अशैक्षणिक काम केले ? याचा लेखा जोखा त्या डायरीत होता.<br />
सध्या अशैक्षणिक कामामुळे सर्वत्र कोलाहल माजला असताना ही डायरी सर्वांशी share करावी वाटली.काही पाने सापडली.ती share करतोय.(www.ranjitsinhdisale.blogspot.in )त्यावेळी मी केलेली अशैक्षणिक कामंची नोंद त्यात आहे.तुम्ही देखील एकदा वाचाच कि शिक्षकांना किती कामे करावी लागतात ? ते.<br />
<br />
<br />
<table border="1" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoTableGrid" style="border-collapse: collapse; border: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-themecolor: text1; mso-padding-alt: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-table-layout-alt: fixed; mso-yfti-tbllook: 1184;">
<tbody>
<tr style="height: 161.05pt; mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: 0;">
<td style="border: solid black 1.0pt; height: 161.05pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 1.95in;" valign="top" width="187"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">जानेवारी </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">एकूण दिवस = ३१ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">कामाचे दिवस = २१ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">प्रत्यक्ष विना अध्यापन
दिवस = ६ दिवस ७ तास </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
<td style="border-left: none; border: solid black 1.0pt; height: 161.05pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-left-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 130.5pt;" valign="top" width="174"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">फेब्रुवारी</span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">एकूण दिवस = २८ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">कामाचे दिवस = २२ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">प्रत्यक्ष विना अध्यापन
दिवस = १० दिवस २.५० तास </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
<td style="border-left: none; border: solid black 1.0pt; height: 161.05pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-left-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 139.5pt;" valign="top" width="186"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">मार्च </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">एकूण दिवस = ३१ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">कामाचे दिवस = २५ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">प्रत्यक्ष विना अध्यापन
दिवस = १४ दिवस ६ तास </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
<td style="border-left: none; border: solid black 1.0pt; height: 161.05pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-left-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 1.75in;" valign="top" width="168"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">एप्रिल </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">एकूण दिवस = ३० </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">कामाचे दिवस = २५ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">प्रत्यक्ष विना अध्यापन
दिवस = ११ दिवस </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
<td style="border-left: none; border: solid black 1.0pt; height: 161.05pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-left-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 172.35pt;" valign="top" width="230"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">मे </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">एकूण दिवस = ३१ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">कामाचे दिवस = १० </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">प्रत्यक्ष विना अध्यापन
दिवस = ० </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
</tr>
<tr>
<td style="border-top: none; border: solid black 1.0pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; mso-border-top-alt: solid black .5pt; mso-border-top-themecolor: text1; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 1.95in;" valign="top" width="187"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">जून </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">एकूण दिवस = ३० </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">कामाचे दिवस = १६ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">प्रत्यक्ष विना अध्यापन
दिवस = १ दिवस </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-bottom-themecolor: text1; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-left-themecolor: text1; mso-border-right-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; mso-border-top-alt: solid black .5pt; mso-border-top-themecolor: text1; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 130.5pt;" valign="top" width="174"><div align="center" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">जुलै</span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">एकूण दिवस = ३१ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">कामाचे दिवस = २१ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">प्रत्यक्ष विना अध्यापन</span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;"> दिवस = ५ दिवस ७ तास </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-bottom-themecolor: text1; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-left-themecolor: text1; mso-border-right-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; mso-border-top-alt: solid black .5pt; mso-border-top-themecolor: text1; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 139.5pt;" valign="top" width="186"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">ऑगस्ट </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">एकूण दिवस = ३१ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">कामाचे दिवस = २३ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">प्रत्यक्ष विना अध्यापन
दिवस = ७ दिवस ६ तास </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-bottom-themecolor: text1; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-left-themecolor: text1; mso-border-right-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; mso-border-top-alt: solid black .5pt; mso-border-top-themecolor: text1; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 1.75in;" valign="top" width="168"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">सप्टेंबर</span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">एकूण दिवस = ३० </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">कामाचे दिवस = २२ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">प्रत्यक्ष विना अध्यापन
दिवस = ११ दिवस </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-bottom-themecolor: text1; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-left-themecolor: text1; mso-border-right-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; mso-border-top-alt: solid black .5pt; mso-border-top-themecolor: text1; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 172.35pt;" valign="top" width="230"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">ऑक्टोबर</span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">एकूण दिवस = ३१ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">कामाचे दिवस = २२ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">प्रत्यक्ष विना अध्यापन
दिवस = १० दिवस ३ तास ३० मिनिटे </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
</tr>
<tr>
<td style="border-top: none; border: solid black 1.0pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; mso-border-top-alt: solid black .5pt; mso-border-top-themecolor: text1; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 1.95in;" valign="top" width="187"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">नोव्हेंबर</span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">एकूण दिवस = ३० </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">कामाचे दिवस = २४ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">प्रत्यक्ष विना अध्यापन
</span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">दिवस = ३ दिवस १ तास </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-bottom-themecolor: text1; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-left-themecolor: text1; mso-border-right-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; mso-border-top-alt: solid black .5pt; mso-border-top-themecolor: text1; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 130.5pt;" valign="top" width="174"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">डिसेंबर</span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">एकूण दिवस = ३१ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">कामाचे दिवस = २६ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">प्रत्यक्ष विना अध्यापन
दिवस = १० दिवस </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-bottom-themecolor: text1; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-left-themecolor: text1; mso-border-right-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; mso-border-top-alt: solid black .5pt; mso-border-top-themecolor: text1; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 139.5pt;" valign="top" width="186"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">एकूण </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">दिवस = ३६५ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">कामाचे दिवस = २३७ </span><span lang="MR" style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;"> </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">विना अध्यापन दिवस = ८९
</span><span lang="MR" style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;"> दिवस</span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14pt;">प्रत्यक्ष अध्यापन दिवस
= १४८ </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 22pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-bottom-themecolor: text1; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-left-themecolor: text1; mso-border-right-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; mso-border-top-alt: solid black .5pt; mso-border-top-themecolor: text1; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 1.75in;" valign="top" width="168"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: none; border-right: solid black 1.0pt; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-bottom-themecolor: text1; mso-border-left-alt: solid black .5pt; mso-border-left-themecolor: text1; mso-border-right-themecolor: text1; mso-border-themecolor: text1; mso-border-top-alt: solid black .5pt; mso-border-top-themecolor: text1; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 172.35pt;" valign="top" width="230"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
</tr>
</tbody></table>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; mso-ascii-font-family: Shivaji05; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Shivaji05;">वरील डायरी व चार्ट
वर एक नजर टाकली असता सहज लक्षात येईल कि अशैक्षणिक कामात शिक्षकांना तब्बल ३८ %
वेळ खर्च करावा लागतोय.दुर्दैवाची बाब अशी कि या अशैक्षणिक कामाचा प्रचंड ताण या
शिक्षकांना सहन करावा लागतोय. तोंड दाबून बुक्क्यांचा मार .!!!!</span><span style="font-family: "shivaji05"; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; mso-ascii-font-family: Shivaji05; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Shivaji05;">RTE ची अंमलबजावणी
सुरु झाल्यापासून आजतागायत एखादा शिक्षक कलम २४ मधील कर्तव्य पालन करण्यात कसूर
केली म्हणून निलंबित वा शिक्षेस पात्र झाल्याचे उदाहरण स्मरत नाही. याउलट या
अशैक्षणिक कामांमुळे च निलंबित होणाऱ्या शिक्षकांची संख्या अधिक वाटते.</span><span style="font-family: "shivaji05"; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; mso-ascii-font-family: Shivaji05; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Shivaji05;">सरल च्या माध्यमातून
यावर उपाय काढल्याचा दावा प्रशासन करत असले तरी पेपरलेस प्रशासनाची सवय खुद्द
प्रशासनासच नसल्याची उदाहरणे वारंवार समोर येत आहेत..सरल च्या माध्यमातून उपलब्ध माहितीवर
प्रक्रिया करण्याचे कौशल्य प्रशासनास आत्मसात करणे गरजेचे आहे.</span><span style="font-family: "shivaji05"; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<v:shapetype coordsize="21600,21600" filled="f" id="_x0000_t75" o:preferrelative="t" o:spt="75" path="m@4@5l@4@11@9@11@9@5xe" stroked="f">
<v:stroke joinstyle="miter">
<v:formulas>
<v:f eqn="if lineDrawn pixelLineWidth 0">
<v:f eqn="sum @0 1 0">
<v:f eqn="sum 0 0 @1">
<v:f eqn="prod @2 1 2">
<v:f eqn="prod @3 21600 pixelWidth">
<v:f eqn="prod @3 21600 pixelHeight">
<v:f eqn="sum @0 0 1">
<v:f eqn="prod @6 1 2">
<v:f eqn="prod @7 21600 pixelWidth">
<v:f eqn="sum @8 21600 0">
<v:f eqn="prod @7 21600 pixelHeight">
<v:f eqn="sum @10 21600 0">
</v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:formulas>
<v:path gradientshapeok="t" o:connecttype="rect" o:extrusionok="f">
<o:lock aspectratio="t" v:ext="edit">
</o:lock></v:path></v:stroke></v:shapetype><v:shape id="Picture_x0020_4" o:spid="_x0000_s1028" style="height: 324pt; margin-left: -4.2pt; margin-top: 44.95pt; mso-height-percent: 0; mso-height-percent: 0; mso-height-relative: page; mso-position-horizontal-relative: text; mso-position-horizontal: absolute; mso-position-vertical-relative: text; mso-position-vertical: absolute; mso-width-percent: 0; mso-width-percent: 0; mso-width-relative: page; mso-wrap-distance-bottom: 0; mso-wrap-distance-left: 9pt; mso-wrap-distance-right: 9pt; mso-wrap-distance-top: 0; mso-wrap-style: square; position: absolute; visibility: visible; width: 240.3pt; z-index: -251659264;" type="#_x0000_t75">
<v:imagedata croptop="6554f" o:title="SC20151110-111852" src="file:///C:\Users\Ranjit\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image001.png"><w:wrap type="tight"></w:wrap></v:imagedata></v:shape><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; mso-ascii-font-family: Shivaji05; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Shivaji05;">अगदी नमुना दखल एका केंद्र
प्रमुखाने त्यांच्या केंद्रातील शिक्षकांना मिटिंग साठी पाठवलेले sms तुमच्या समोर
ठेवतो.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "mangal" , serif;"><br /></span><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; mso-ascii-font-family: Shivaji05; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Shivaji05;"></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjYbSxA844epas6lo4hojMaBUUeJqJt6uP-A964c4aGTREy0FmRrj2UpKEmn426tAdDVLCa6pHDO_sLykT041-0LYqtpDh5lIlIsZRyEp8EcEuXf7BqzQp3Wz_TxYeT2WlhItJLyZxhRkE/s1600/SC20151110-111837.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjYbSxA844epas6lo4hojMaBUUeJqJt6uP-A964c4aGTREy0FmRrj2UpKEmn426tAdDVLCa6pHDO_sLykT041-0LYqtpDh5lIlIsZRyEp8EcEuXf7BqzQp3Wz_TxYeT2WlhItJLyZxhRkE/s200/SC20151110-111837.png" title="" width="133" /></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiy2PfsbGIgVEnmkHQNoMEIsRfvkuVyE9LBA6LhVEQ_Ef1d3NTDr2CQ4luICZXFBOjUE0YuVGBhil7T7KIIH7VaQ-EDL8HKbLxWLdDAFAUn7hPP3e_OYmvu12cIctjSn9C9319wo8d_uMI/s1600/SC20151110-111852.png" imageanchor="1" style="font-family: Mangal, serif; margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiy2PfsbGIgVEnmkHQNoMEIsRfvkuVyE9LBA6LhVEQ_Ef1d3NTDr2CQ4luICZXFBOjUE0YuVGBhil7T7KIIH7VaQ-EDL8HKbLxWLdDAFAUn7hPP3e_OYmvu12cIctjSn9C9319wo8d_uMI/s200/SC20151110-111852.png" width="133" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrg4x3WCnMgn2m04zlunDz4G2UWdGdn9_msVwmN7MBnKvqLX7QqE9vGhrod9kYo5R6UybyJ-Hjdyb8e_CVWK1MG1shpGabmaYcq3EvHbWTM6VDtb9Cmf0cmmwx82WZYkysoJoR_9DtzbM/s1600/SC20151110-111921.png" imageanchor="1" style="font-family: Mangal, serif; margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrg4x3WCnMgn2m04zlunDz4G2UWdGdn9_msVwmN7MBnKvqLX7QqE9vGhrod9kYo5R6UybyJ-Hjdyb8e_CVWK1MG1shpGabmaYcq3EvHbWTM6VDtb9Cmf0cmmwx82WZYkysoJoR_9DtzbM/s200/SC20151110-111921.png" width="133" /></a><br />
<span style="font-family: "shivaji05"; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal">
<v:shape id="Picture_x0020_3" o:spid="_x0000_s1027" style="height: 322.3pt; margin-left: 473.85pt; margin-top: 14.25pt; mso-height-percent: 0; mso-height-percent: 0; mso-height-relative: page; mso-position-horizontal-relative: text; mso-position-horizontal: absolute; mso-position-vertical-relative: text; mso-position-vertical: absolute; mso-width-percent: 0; mso-width-percent: 0; mso-width-relative: page; mso-wrap-distance-bottom: 0; mso-wrap-distance-left: 9pt; mso-wrap-distance-right: 9pt; mso-wrap-distance-top: 0; mso-wrap-style: square; position: absolute; visibility: visible; width: 240.3pt; z-index: -251667456;" type="#_x0000_t75">
<v:imagedata croptop="6858f" o:title="SC20151110-111837" src="file:///C:\Users\Ranjit\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image002.png">
<w:wrap type="tight">
</w:wrap></v:imagedata></v:shape><v:shape id="Picture_x0020_1" o:spid="_x0000_s1026" style="height: 322.3pt; margin-left: 234.4pt; margin-top: 15.95pt; mso-height-percent: 0; mso-height-percent: 0; mso-height-relative: page; mso-position-horizontal-relative: text; mso-position-horizontal: absolute; mso-position-vertical-relative: text; mso-position-vertical: absolute; mso-width-percent: 0; mso-width-percent: 0; mso-width-relative: page; mso-wrap-distance-bottom: 0; mso-wrap-distance-left: 9pt; mso-wrap-distance-right: 9pt; mso-wrap-distance-top: 0; mso-wrap-style: square; position: absolute; visibility: visible; width: 240.3pt; z-index: -251639808;" type="#_x0000_t75">
<v:imagedata croptop="6858f" o:title="SC20151110-111921" src="file:///C:\Users\Ranjit\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image003.png">
<w:wrap type="tight">
</w:wrap></v:imagedata></v:shape><span style="font-family: "shivaji05"; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; mso-ascii-font-family: Shivaji05; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Shivaji05;"> वरील sms चे अवलोकन
केले असता अगदी सहज लक्षात येते कि केंद्र प्रमुखांनी मागितलेली सर्वच माहिती सरल
प्रणाली मध्ये उपलब्ध आहे.मग जर ही माहिती सरल प्रणाली मध्ये उपलब्ध असताना ती का मागितली
जाते ? हे न उलगडणारे कोडे आहे.आणि शिक्षक वैतागले आहेत ते या प्रकारांना .</span><span style="font-family: "shivaji05"; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; mso-ascii-font-family: Shivaji05; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Shivaji05;">सध्या शिक्षक क्षेत्रात
online चे दोन अर्थ रूढ झालेत. एक म्हणजे माहिती थेट वेबसाईट वर भरणे व भरलेल्या
माहितीची प्रिंट ऑफिसमध्ये देणे.</span><span style="font-family: "shivaji05"; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span>(www.ranjitsinhdisale.blogspot.in )</div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; mso-ascii-font-family: Shivaji05; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Shivaji05;">online व offiline
असे दोन्ही प्रकार एकाच वेळी सुरु असतात. सरल मध्ये माहिती भरली तरी ३० सप्टेंबर
ची जातवार माहिती कागदावर लिहून द्यावीच लागतेय.यामुळे अधिकच त्रासदायक काम वाटते.जि
गत सरल ची तीच शालार्थ ची . online देखील भरा व प्रिंट देखील द्या. अर्थात हे सारे
प्रश्न तंत्रज्ञांनाच्या दैनंदिन वापरातून सहज सुटतात .पण ते सोडवणार कोण? हा
प्रश्न आहे.माहितीवर संस्करण ( data processing and analysis) , माहितीचे संकलन व
पृथ्थकरण ही सारीच कामे शिक्षकांना करावी लागत आहेत.</span><span style="font-family: "shivaji05"; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; mso-ascii-font-family: Shivaji05; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Shivaji05;">शिक्षकांना अधिक
तंत्र स्नेही बनवण्यासाठी MSCERT ने विशेष नोंदणी मोहीम राबवली. राज्यभरातून खूप
प्रतिसाद देखील मिळाला.अजूनही त्या साठी नोंदणी सुरूच आहे. ही अतिशय उत्साहवर्धक
बाब आहे. मात्र त्या वेबसाईट वर बोटावर मोजता येतील इतक्या केंद्रप्रमुख, विस्तार अधिकारी, गटशिक्षण
अधिकारी , शिक्षणाधिकारी ,संचालक ,या अधिकार्यांनी नोंदणी केली आहे.. कागद विरहित
प्रशासन करण्यातील सर्वात महत्वाचे दुवे म्हणजे ही अधिकारी वर्गाची साखळी.पण जर
हेच अधिकारी स्वतः तंत्र स्नेही बनण्यास
उत्सुक नसतील तर सरल च्या माध्यमातून पेपरलेस कामकाज होईल असे मानणे म्हणजे दिवा
स्वप्न ठरेल.कारण वारंवार माहिती मागतात ते अधिकारीच.तेच जर टेक फोबिक झाले तर मग
शेवटी शिक्षकांवरच सर्व जबाबदारी येते.अजूनही वेळ गेलेली नाही . खूप सारे apps ,वेबसाईट
बनवणारे शिक्षक या महाराष्ट्रात आहेत.सारे मिळून तंत्र स्नेही होवुया, शिक्षकांना
शाळाबाह्य कामातून मुक्ती देवूया.</span><span style="font-family: "shivaji05"; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; mso-ascii-font-family: Shivaji05; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Shivaji05;">तूर्तास थांबतो </span><span style="font-family: "shivaji05"; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; mso-ascii-font-family: Shivaji05; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Shivaji05;">पुन्हा भेटूया</span><span style="font-family: "shivaji05"; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; mso-ascii-font-family: Shivaji05; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Shivaji05;">रणजितसिंह </span><span style="font-family: "shivaji05"; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , "serif"; mso-ascii-font-family: Shivaji05; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Shivaji05;"><span style="font-family: "times new roman";">(www.ranjitsinhdisale.blogspot.in )</span></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<table align="left" border="1" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoTable15Plain1" style="border-collapse: collapse; border: none; margin-left: 6.75pt; margin-right: 6.75pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-padding-alt: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-table-anchor-horizontal: margin; mso-table-anchor-vertical: paragraph; mso-table-left: center; mso-table-lspace: 9.0pt; mso-table-rspace: 9.0pt; mso-table-top: .35in; mso-yfti-tbllook: 1184; width: 987px;">
<tbody>
<tr style="height: 127.2pt; mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: -1; mso-yfti-lastfirstrow: yes;">
<td style="border: solid #BFBFBF 1.0pt; height: 127.2pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-size: 16pt;">11/1/2009<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">जि.प.शाळा , कदम वस्ती येथे रुजू </span></b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">विना अध्यापन दिवस </span></b><b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
</td>
<td style="border-left: none; border: solid #BFBFBF 1.0pt; height: 127.2pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-size: 16pt;">21 /1/2009<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;">o</span></b><b><span style="font-size: 16pt;">23/1/2009<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">कार्यानुभव प्रशिक्षण , टेंभूर्णी</span></b><b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">४ दिवस </span></b><b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: right;">
<br /></div>
</td>
<td style="border-left: none; border: solid #BFBFBF 1.0pt; height: 127.2pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-size: 16pt;">27/1/2009<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">मुख्याध्यापक मिटिंग, वरवडे येथे दुपारी ३ पर्यंत </span></b><b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
</td>
<td style="border-left: none; border: solid #BFBFBF 1.0pt; height: 127.2pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-size: 16pt;">28/1/2009<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">पुस्तक प्रदर्शन भेट , मुलांसह</span></b><b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">दिवसभर ( टेंभूर्णी
)</span></b><b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
<td style="border-left: none; border: solid #BFBFBF 1.0pt; height: 127.2pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-size: 16pt;">31/1/2009<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">केंद्र संमेलन , वरवडे येथे </span></b><b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">शनिवार केवळ १ तास अध्यापन </span></b><b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
</tr>
<tr style="height: 102.2pt; mso-yfti-irow: 0;">
<td style="background: #F2F2F2; border-top: none; border: solid #BFBFBF 1.0pt; height: 102.2pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "cambria" , serif; font-size: 16pt;">10 /2/2009 </span></b><b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;">to<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "cambria" , serif; font-size: 16pt;">21/2/2009</span></b><b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"> <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">बाहुली नाट्य प्रशिक्षण , पुणे </span></b><b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">१० दिवस </span></b><b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
</td>
<td style="background: #F2F2F2; border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 102.2pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "cambria" , serif; font-size: 16pt;">25/2/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">त्रेमासिक प्रपत्रे लेखन </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">(अर्धा तास )</span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
<td style="background: #F2F2F2; border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 102.2pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "cambria" , serif; font-size: 16pt;">28/2/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">केंद्र संमेलन , वरवडे येथे </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">शनिवार केवळ १ तास अध्यापन </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
<td style="background: #F2F2F2; border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 102.2pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "cambria" , serif; font-size: 16pt;">2/3/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">पंचायत समिती , कुर्डूवाडी येथे </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">४ तास विना अध्यापन </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
<td style="background: #F2F2F2; border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 102.2pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "cambria" , serif; font-size: 16pt;">3/3/2009 to 6/3/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">भूगोल प्रशिक्षण , सोलापूर </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">४ दिवस </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
</tr>
<tr style="height: 85.8pt; mso-yfti-irow: 1;">
<td style="border-top: none; border: solid #BFBFBF 1.0pt; height: 85.8pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-family: "cambria" , serif; font-size: 16pt;">9/3/2009 to
14/3/2009<o:p></o:p></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">भूगोल प्रशिक्षण,
टेंभूर्णी</span></b><b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">६ दिवस </span></b><b><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 85.8pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "cambria" , serif; font-size: 16pt;">18/3/2009 to
21/3/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">भूगोल प्रशिक्षण, कुर्डू </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">४ दिवस </span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 85.8pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "cambria" , serif; font-size: 16pt;">28/3/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">सर्वांगीण गुणवत्ता विकास अभियान अहवाल लेखन </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">३३ पाने </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">( २ तास विना अध्यापन )</span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 85.8pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "cambria" , serif; font-size: 16pt;">28/3/2009 to 31/3/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">सहकारी रजेवर असल्याने</span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;"> १ ली ते ४ थी बहुवर्ग
अध्यापन </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">४ दिवस </span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 85.8pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">2/4/2009 to 4/4/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">किरकोळ रजा </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">३ दिवस </span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
</tr>
<tr style="height: 96.55pt; mso-yfti-irow: 2;">
<td style="background: #F2F2F2; border-top: none; border: solid #BFBFBF 1.0pt; height: 96.55pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-size: 16pt;">17/4/2009 <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">विशेष गुणवत्ता चाचणी </span></b><b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">१ दिवस </span></b><b><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
</td>
<td style="background: #F2F2F2; border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 96.55pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">21/4/2009 to 28/4/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">वार्षिक परीक्षा </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">५ दिवस </span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
<td style="background: #F2F2F2; border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 96.55pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">1/5/2009 to 6/5/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">निकाल तयार करणे </span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
<td style="background: #F2F2F2; border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 96.55pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">7/5/2009 to 14 /6/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">उन्हाळी सुट्टी </span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
<td style="background: #F2F2F2; border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 96.55pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">29/6/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">किरकोळ रजा </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">१ दिवस </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
</tr>
<tr style="height: 86.85pt; mso-yfti-irow: 3;">
<td style="border-top: none; border: solid #BFBFBF 1.0pt; height: 86.85pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-size: 16pt;">7/7/2009<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">उजळणी चाचणी </span></b><b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">१ दिवस </span></b><b><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 86.85pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">14/7/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">बीट संमेलन , अरण येथे </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">१ दिवस विना अध्यापन </span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 86.85pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">17/7/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">मुख्याध्यापक मिटिंग , वरवडे येथे ( पूर्ण दिवसभर )</span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 86.85pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">24/7/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">केंद्र संमेलन </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">१ दिवस </span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 86.85pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">29/7/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">इ. ४ थी प्रशिक्षण,कुर्डूवाडी</span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">१ दिवस </span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
</tr>
<tr style="height: 85.3pt; mso-yfti-irow: 4;">
<td style="background: #F2F2F2; border-top: none; border: solid #BFBFBF 1.0pt; height: 85.3pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-size: 16pt;">3/8/2009<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">तांदूळ शाळेवर पोहचवणे </span></b><b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">(दीड तास) </span></b><b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">बँकेत खाते उघडणे , अग्निशमन यंत्र शाळेत पोहचवणे,
शिष्यवृत्ती फॉर्म जमा करणे या कामातच पूर्ण दिवस गेला.</span></b><b><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
</td>
<td style="background: #F2F2F2; border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 85.3pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">8/8/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">नवीन शाळा नेमणूक </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">( बदली होवून दुसऱ्या शाळेत रुजू होणे )</span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">यात १ दिवस </span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
<td style="background: #F2F2F2; border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 85.3pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">18/8/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">वर्ग तपासणी पथक </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">१ दिवस </span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
<td style="background: #F2F2F2; border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 85.3pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">21/8/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">दुपारी १ नंतर शिष्यवृत्ती फॉर्म अरण येथे जमा कराण्यात
गेला.</span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
<td style="background: #F2F2F2; border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 85.3pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">22/8/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">शौचालय तपासणी साठी विस्तार अधिकारी भेट २ तास लावले
भेटीसाठी </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">केवळ १ तास अध्यापन </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;">.</span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
</tr>
<tr style="height: 91.95pt; mso-yfti-irow: 5;">
<td style="border-top: none; border: solid #BFBFBF 1.0pt; height: 91.95pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-size: 16pt;">27/8/2009 to 30/8/2009<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">इ.४ थी प्रशिक्षण, कुर्डूवाडी </span></b><b><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 91.95pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">5/9/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">शिक्षक दिन कार्यक्रम व केंद्र प्रमुख मिटिंग </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">१ दिवस </span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 91.95pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">14/9/2009 to 18/9/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">चाचणी परीक्षा </span><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">५ दिवस </span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 91.95pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">19/9/2009 to 22/9./2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">३ दिवस सुट्टी व १ दिवस रजा </span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
<td style="border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 91.95pt; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">26/9/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">.४ थी प्रशिक्षण, कुर्डूवाडी</span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
</tr>
<tr style="height: 117.5pt; mso-yfti-irow: 6; mso-yfti-lastrow: yes;">
<td style="background: #F2F2F2; border-top: none; border: solid #BFBFBF 1.0pt; height: 117.5pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span style="font-size: 16pt;">2/10/2009 to 8/10/2009<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">प्रथम सत्र परीक्षा </span></b><b><span style="font-family: "shivaji05"; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">७ दिवस </span></b><b><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></b></div>
</td>
<td style="background: #F2F2F2; border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 117.5pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">10/10/2009 to 21/10/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">दिवाळी सुट्टी ११ दिवस </span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
<td style="background: #F2F2F2; border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 117.5pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">22/10/2009 to 23/10/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">.४ थी प्रशिक्षण, कुर्डूवाडी</span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
</td>
<td style="background: #F2F2F2; border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 117.5pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">27/10/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">मोडनिंब येथे EMIS प्रपत्रे भरण्यासाठी १ दिवस </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">कार्यशाळा</span></div>
</td>
<td style="background: #F2F2F2; border-bottom: solid #BFBFBF 1.0pt; border-left: none; border-right: solid #BFBFBF 1.0pt; border-top: none; height: 117.5pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 242; mso-border-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-bottom-themecolor: background1; mso-border-bottom-themeshade: 191; mso-border-left-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-left-themecolor: background1; mso-border-left-themeshade: 191; mso-border-right-themecolor: background1; mso-border-right-themeshade: 191; mso-border-themecolor: background1; mso-border-themeshade: 191; mso-border-top-alt: solid #BFBFBF .5pt; mso-border-top-themecolor: background1; mso-border-top-themeshade: 191; padding: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; width: 148.0pt;" valign="top" width="197"><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-size: 16pt;">29/10/2009<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">EMIS प्रपत्रे माहिती = ३० मिनिट </span><span style="font-family: "cambria" , serif; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">स्वयंअध्ययन कार्ड संकलन = २ तास </span><span style="font-family: "cambria" , serif; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">तांदूळ आणणे व बँक खाते तपासणी = २ तास </span><span style="font-family: "cambria" , serif; font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;">दिवसातील एकूण साडे ३ तास विनाआध्यापन </span><span style="font-size: 16pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
</td>
</tr>
</tbody></table>
<br />
<div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
<div>
<br /></div>
</div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-31636916693889824972020-04-13T05:14:00.002-07:002020-04-13T21:47:20.146-07:00 Turn this Crisis into opportunity<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div dir="ltr" id="docs-internal-guid-67f56b95-7fff-e77a-3484-e463880ceca9" style="line-height: 1.295; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: center;">
<div align="center" class="MsoNormal">
<br /></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">As
the world is facing an unusual situation, I am always ready for the change because I believe change is permanent. In this pandemic, I am more focusing on
Skills rather on the curriculum. Because I would like to see my students well
prepared to tackle real-world problems like this. So, I am trying to develop
future-ready skills like critical and analytical thinking, problem-solving and
collaborative efforts to use of ICT in a meaningful way. This is not a
situation where we should go for traditional teaching. So, I decided to go for problem-based
learning to engage our learners even sitting at home. Fortunately, I have been
using QR Coded Textbooks since 2014. So the first thing that I did was, I had designed
some activities appropriate for my students. I uploaded all these activities on
One Drive and made a collection on Wakelet. A sample set of activities is here- </span><span style="font-family: "arial" , sans-serif;"><a href="https://wke.lt/w/s/Y6mqgi"><span style="background: white;">https://wke.lt/w/s/Y6mqgi</span></a><span style="background: white;"> </span></span><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">.
And then embedded a link of it in a QR Code.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">So
now, students are scanning a QR Coded and going through the activity. But
before that, I had an online meeting with parents to guide them on how to go
through this situation and what we are doing to make sure students are learning
by doing. As our country is completely lockdown, everyone is sitting at home. I
asked my students to analyze the impact of COVID-19 on our lifestyle. As all
family members are sitting at home, so are we consuming a larger amount of water
& electricity nowadays? How about the temperature and pollution, is it increasing
or decreasing? So, I designed the observation note and sent to my students through
QR Codes. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<!--[if gte vml 1]><v:shapetype
id="_x0000_t75" coordsize="21600,21600" o:spt="75" o:preferrelative="t"
path="m@4@5l@4@11@9@11@9@5xe" filled="f" stroked="f">
<v:stroke joinstyle="miter"/>
<v:formulas>
<v:f eqn="if lineDrawn pixelLineWidth 0"/>
<v:f eqn="sum @0 1 0"/>
<v:f eqn="sum 0 0 @1"/>
<v:f eqn="prod @2 1 2"/>
<v:f eqn="prod @3 21600 pixelWidth"/>
<v:f eqn="prod @3 21600 pixelHeight"/>
<v:f eqn="sum @0 0 1"/>
<v:f eqn="prod @6 1 2"/>
<v:f eqn="prod @7 21600 pixelWidth"/>
<v:f eqn="sum @8 21600 0"/>
<v:f eqn="prod @7 21600 pixelHeight"/>
<v:f eqn="sum @10 21600 0"/>
</v:formulas>
<v:path o:extrusionok="f" gradientshapeok="t" o:connecttype="rect"/>
<o:lock v:ext="edit" aspectratio="t"/>
</v:shapetype><v:shape id="Picture_x0020_5" o:spid="_x0000_s1028" type="#_x0000_t75"
style='position:absolute;left:0;text-align:left;margin-left:35.5pt;
margin-top:14.5pt;width:314.6pt;height:177pt;z-index:-251655168;visibility:visible;
mso-wrap-style:square;mso-width-percent:0;mso-height-percent:0;
mso-wrap-distance-left:9pt;mso-wrap-distance-top:0;mso-wrap-distance-right:9pt;
mso-wrap-distance-bottom:0;mso-position-horizontal:absolute;
mso-position-horizontal-relative:margin;mso-position-vertical:absolute;
mso-position-vertical-relative:text;mso-width-percent:0;mso-height-percent:0;
mso-width-relative:page;mso-height-relative:page'>
<v:imagedata src="file:///C:/Users/onlyr/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.png"
o:title="" croptop="16582f" cropbottom="10392f" cropleft="9477f" cropright="10372f"/>
<w:wrap type="tight" anchorx="margin"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><!--[endif]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg_kZ4FShFGZvalQlI9dqAMNKkjzvKU2zMl8-w8pHMPYgPi55rnpcazIa9JIW10RwDikUS3hHt9O90CuV0Gi8LbUCZD0QCGwjPw1jGi63qJ01Cf6MAsDSD71S947dw8bgVAesGmPn8ECYE/s1600/52.png" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="768" data-original-width="1600" height="304" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg_kZ4FShFGZvalQlI9dqAMNKkjzvKU2zMl8-w8pHMPYgPi55rnpcazIa9JIW10RwDikUS3hHt9O90CuV0Gi8LbUCZD0QCGwjPw1jGi63qJ01Cf6MAsDSD71S947dw8bgVAesGmPn8ECYE/s640/52.png" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Sample of water consumption sheet </td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"> </span><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12pt;">My students are using mobile apps like FlipGrid to record
their responses. They use Excel to record data and analyze. They are using
Paint 3D to showcase their learning in a creative way. Sharing an example-</span></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjgavq2b7HdcGVu6lU3o-9KEazXU5QC6YaEv26jPlsszch-d6rtAZNOb7UHb-N102qXHLhGIqIrgmtBRmIjTBXNaF11AUGXHqjDxG0nerJIqyYe-LX1x4Wzg3w6Zvib0ACCq1iqgdn6V2I/s1600/paint3D.png" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="879" data-original-width="1600" height="350" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjgavq2b7HdcGVu6lU3o-9KEazXU5QC6YaEv26jPlsszch-d6rtAZNOb7UHb-N102qXHLhGIqIrgmtBRmIjTBXNaF11AUGXHqjDxG0nerJIqyYe-LX1x4Wzg3w6Zvib0ACCq1iqgdn6V2I/s640/paint3D.png" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Using Paint 3D in a creative way </td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjSPcK2B0ATWFif_lnE9dWUMDa4pG7lfVfB9Wqk0oUssnFHHzJy3F3G7GIhN8GzrbpL9cN5h_e2K3KQnB9ti-CXMlcyOifVmENwcU0i-tnEubHoeHX61qV0GrFgutO2O7pc4ebHa1_VwlE/s1600/57.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjSPcK2B0ATWFif_lnE9dWUMDa4pG7lfVfB9Wqk0oUssnFHHzJy3F3G7GIhN8GzrbpL9cN5h_e2K3KQnB9ti-CXMlcyOifVmENwcU0i-tnEubHoeHX61qV0GrFgutO2O7pc4ebHa1_VwlE/s640/57.jpg" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Using Excel to analyze data </td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">I am
having a group meeting with them every weekend and I help them to analyze
the data. Students are now finding relations between temperature increase and
use of electricity. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">I
will be running this activity till April end and then I will publish what they
have learned and expected solutions to the problem. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">I
have gone through many distance learning platforms but considering the
situation in my school and social status, I have been continuously developing
my own platform that enables my students to learn in their way. Because their
language of communication is different than mine. So, I design every activity
that will make them comfortable to express. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><a href="https://www.youtube.com/watch?v=GjPTrdJ2sKw" style="text-align: left;" target="_blank">This is how my students are learning at home</a></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 16px; text-align: left;">Once they have accessed digital content, then I evaluate their learning using the online test. And based on their performance, I upload newer content to make sure it will help them to learn in a better way. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><b>My
strategy: </b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="mso-list: l2 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<div style="text-align: center;">
<div style="text-align: left;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">1<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">Focus on activities that will engage kids and will develop
future-ready skills<o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="mso-list: l2 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<div style="text-align: center;">
<div style="text-align: left;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">2<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">Continuous Feedback and mentoring Parents using TEAMS <o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="mso-list: l2 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<div style="text-align: center;">
<div style="text-align: left;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">3<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">Inspire kids to be creative and show what they are
learning. <o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="mso-list: l2 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<div style="text-align: center;">
<div style="text-align: left;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">4<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">Building healthy relations with Parents-Students-Teachers<o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="mso-list: l2 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><b>What
I am missing? </b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="mso-list: l1 level1 lfo5; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">Physical or face to face interaction <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="mso-list: l1 level1 lfo5; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">Happiness in the classroom <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="mso-list: l1 level1 lfo5; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">And mostly our lunch that we had together every day<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">We used to share our tiffin. Missing a lot.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><b>What
we will achieve after this pandemic: </b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">Students will be more creative to find solutions to
real-world problems<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">This will promote collaboration among all the stakeholders <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">Our classrooms will be more innovative and creative in
recent future <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><b>Helping
other schools to resume teaching </b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">AS I
had already set up a science lab at my home, now I opened it for all students in
the world. Now, every day I am doing Skype sessions with students from other
countries. Since February, 68 classrooms from USA, England, India, Vietnam,
Poland and Finland benefitting 1000+ students to find the science behind the
things. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12pt; line-height: 107%;"><b>My
efforts to empower teachers in my community <o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></b></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="mso-list: l3 level1 lfo3; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">1.<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">In collaboration with Pekka Ouli from Finland, we had a
meeting of educators to discuss education in this pandemic. (60 Participants ) <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="mso-list: l3 level1 lfo3; text-align: justify; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">2.<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">From 4<sup>th</sup> April, I have been hosting a series of
webinars with Top 50 Global Teachers and listen to their experiences in the
classrooms. This webinar is getting an overwhelming response from teachers. So, join
us every Saturday at 8 PM on IST. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12pt; text-align: left;"><b>Tips</b>:</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="text-align: left; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "wingdings"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">v<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">Focus on activities that will develop future-ready skills <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: left; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "wingdings"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">v<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">Focus on Skills rather than curriculum <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: left; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "wingdings"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">v<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">Inspire them to be more creative to showcase learning <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="text-align: left; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "wingdings"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">v<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">Nature is the best resource to learn nowadays. Think and
plan your activities in such a way to learn from nature<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="text-align: left; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "wingdings"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">v<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;"> </span></span><!--[endif]--><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">Use qualitative evaluation tools like rating scale,
anecdotal record and checklist rather than traditional quantitative evaluation
tools.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<br /></div>
</div>
<div>
<ul style="margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: left;">
</ul>
</div>
</div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-14574111668259286362020-03-22T23:07:00.001-07:002020-03-22T23:07:26.197-07:00परितेवाडीतले 'स्मार्ट' सर… रणजितसिंह डिसले<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div align="center" style="background: white; margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
</div>
<div align="center" style="background: white; margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: center;">
</div>
<div align="center" style="background: white; line-height: 150%; margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<span lang="EN-US" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><br />
</span><span lang="MR" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span style="mso-spacerun: yes;">
</span></span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">जिल्हा परिषदेची पहिली ते चौथीची शाळा</span><span lang="MR" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">सोलापूर जिल्ह्यातील माढा तालुक्यातील परितेवाडीची.
तालुक्यालाच जिथं शहर म्<span class="textexposedshow">हणता येणार नाही</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span></span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">अशी
स्थिती तिथे गावची काय कथा</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">?</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="MR" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: EN-IN; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> शाळेची एक वर्ग
खोली गोठा म्हणून वापरली जात होती</span></span><span class="textexposedshow"><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: EN-IN; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">,<span lang="MR"> तिथे वर्गात इनमिन ५-६ मुलं असायची. बाकीची
आपापल्या शेतात रमलेली. </span></span></span><span class="textexposedshow"><span lang="MR" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">पण रणजितसिंह डिसले या स्मार्ट शिक्षकाने या शाळेचं नाव जगाच्या कानाकोप-यात
पोहोचवले आहे. फळा आणि खडूत अडकलेलं परंपरातगत शिक्षण त्यांनी बदलून टाकलं.
‘क्युआर कोड’ आणि ‘व्हर्च्युअल फिल्ड ट्रीप’च्या स्मार्ट उपक्रमातून त्यांनी
शिक्षण पद्धतीला डिजिटल रूपडं दिलं</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="MR" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> आणि शाळाबाह्य मुलांच्या जीवनात एक नवी पहाट उगवली</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">. त्यांच्या या उपक्रमाची दखल घेऊन
जगप्रसिध्द मायक्रोसॉफ्ट कंपनीने त्यांना ‘मायक्रोसॉफ्ट इनोव्हेटेड एज्युकेशन
एक्सपर्ट’ या किताबाने गौरविलं आहे. हा पुरस्कार पटकाविण्याची त्यांची ही पहिली
दुसरी वेळ नव्हे</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span></span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">तर चक्क चौथी वेळ आहे.</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> </span></span><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><br />
</span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">त्यांचा पहिला
प्रयोग होता तो ‘क्यु आर कोड’चा.</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="MR" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> मुलं शाळेत येत नव्हती म्हणून त्यांनी शाळाच मुलांच्या घरी नेली तेही </span></span><span class="textexposedshow"><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">QR</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="MR" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> कोडच्या माध्यमातून. </span></span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>आपल्या वर्गातील प्रत्येक विद्यार्थ्याच्या
पुस्तकातील प्रत्येक धड्यावर त्यांनी क्यु आर कोड चिकटवला. जगात पहिल्यांदाच असा
अभिनव शैक्षणिक प्रयोग परितेवाडीच्या शाळेत राबवत त्यांनी त्या पुस्तकातील
धड्यांना डिजिटल केले. या क्युआर कोड समोर विद्यार्थ्याने मोबाईल धरला की धड्याची
व्हिडीओ माहिती</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span></span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">कवितेची आॅडीओ क्लिप बोलू लागली.
अभ्यासाच्या पद्धतीतील या बदलामुळे मुलांच्या समजण्या-उमजण्याची क्षमता कैक पटीने
वाढली. शिवाय मुलांना मोबाईल गेम्ससाठी नव्हे तर अभ्यासासाठी वापरायचा हे नवीन
तंत्रज्ञान भावलं. परितेवाडी जि. प. शाळेचा हा प्रयोग सुरुवातीला माढा तालुक्यातील
३०५ शाळांमध्ये राबविला. त्यानंतर या प्रयोगाची दखल बालभारतीने घेतली आणि २०१६
पासून राज्यातल्या सर्व पुस्तकांतील सर्व धड्यांना क्यु आर कोडने डिजिटल करुन
टाकलं. आज महाराष्ट्रातील सर्वच इयत्तांची पुस्तकं क्यु आर कोड स्वरुपात छापली
जातात</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span></span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">याचं श्रेय डिसले गुरुजींचंच. इतकेच नव्हे
तर आता </span></span><span class="textexposedshow"><span lang="MR" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">२०१९
</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>वर्षीपासून एनसीईआरटी हा प्रयोग संपूर्ण देशातील
पुस्तकात करते आहे. परितेवाडीसारख्या गावातील शिक्षकाचा प्रयोग देशपातळीवरील
अत्युच्य संस्था स्वीकारते कारते आणि राबविते ही गोष्ट निश्चितच साधी नाही.</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> </span></span><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><br />
</span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">सतत नाविन्याचा
ध्यास असलेल्या डिसले सरांनी आता नवा प्रयोग हाती घेतला</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">. </span></span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">हा
प्रयोग होता ‘व्हर्चुअल फिल्ड ट्रिप’चा. ही कल्पना अत्यंत अफलातूनच. समजा
इतिहासाचे पुस्तक आहे. चौथीला छत्रपती शिवाजी महाराजांचा इतिहास आहे. हा इतिहास शब्दरुपाने
पुस्तकात दिला आहे. पण फक्त पुस्तक वाचून छत्रपती शिवरायांचे कर्तृत्त्व मुलांच्या
नजरेत कसे भरेल</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">? </span></span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">मग त्यांनी त्या गड</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span></span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">किल्यावरील
स्थानिक नागरिकांना संपर्क करून स्काइपच्या माध्यमातून तो इतिहास जिवंत केला.
सरांनी शिकविले ते आणि त्यापेक्षा अधिक माहिती विद्यार्थ्यांनी तंत्रज्ञानाच्या
माध्यमातून लाईव्ह ऐकली. अनंत प्रश्न विचारले आणि आपले ज्ञान वाढवून घेतले. हे
फक्त शिवनेरी पुरते मर्यादीत राहीले नाही. पेग्वीन पक्षाची माहिती अभ्यासताना
दक्षिण आफ्रिकेतील केपटाऊन येथील सॅनकॉबचा गाईड</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span></span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">आयफेल
टॉवरची माहिती सांगायला पॅरीसमधला गाईड</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span></span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">समुद्राच्या तळाचं जग पाहताना सर्बियाच्या
अंडरवॉटर लॅबचा गाईड</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span></span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">अमेरिकेतील फक्त कासवांच्या हॉस्पिटलचे
डॉक्टर अशा जगभरातील ८८ देशांच्या वेगवेगळ्या तज्ज्ञांनी परितेवाडीच्या मुलांशी
लाईव्ह संवाद साधलाय. मुलांच्या प्रश्नांना उत्तरे देऊन शंका समाधान केलेय. अशा
पध्दतीने ज्ञानदान करणारा भारत आठवा देश आणि भारतात परितेवाडी ही पहिली शाळा होती.
</span></span><span lang="EN-US" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">“</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">प्रत्येक
शिक्षक प्रत्येक विषयात परिपूर्ण नसतो</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">पण विद्यार्थ्यांना प्रत्येक विषयाचे सर्वोत्तम शिक्षण मिळाले पाहिजे</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">म्हणून आम्ही स्काइपच्या माध्यमातून
राज्यातील</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">देशातील
आणि जगभरातील इतर शाळांच्या शिक्षकांची थेट भेट घेण्याचा हा उपक्रम सुरू केला आहे.
त्यासाठी मायक्रोसॉफ्टच्या </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">education.microsoft.com
</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">या संकेतस्थळाचा मला फायदा झाला.” </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">डिसले सांगतात.</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">विद्यार्थ्यांनी
या व्हर्च्युअल फील्ड ट्रिपच्या माध्यमातून गणित उत्तम शिकवणारे नवनाथ शिंदे सर</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">लेखक राजीव तांबे</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">यांच्याशी गप्पा साधल्या. जगातील सात
आश्चर्यांपैकी काही आश्चर्यांचा आनंद परितेवाडीत बसून घेतला. </span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">याच साधनांचा वापर करुन सोलापूरच्या
विज्ञान केंद्रात बसून त्यांनी आपल्या शाळेसह ३०० शाळांच्या विद्यार्थ्यांना
विज्ञानाचे शेकडो प्रयोग दाखविले आहेत. याच प्रयोगाची दखल घेऊन मायक्रोसॉफ्टने
त्यांना चौथ्यांदा ‘मायक्रोसॉफ्ट इनोव्हेटेड एज्युकेशन एक्सपर्ट’ हा पुरस्कार
घोषित केला आहे.</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> </span></span><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><br />
</span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">मुलांना
ज्ञानदान करताना हे वेगवेगळे प्रयोग करुन त्यांनी वेगळेपण दाखवून दिलेच</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span></span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">शिवाय
पालकांनाही एका उपक्रमातून सामावून घेतले. त्या उपक्रमाचे नाव आहे ‘अलार्म आॅफ
टीव्ही’ याकरिता शाळेत एक भोंगा बसविला आहे. हा अलार्म रोज रात्री सात वाजता
वाजवला जातो. हा अलार्म वाजला की गावातील घरा-घरातील टीव्ही बंद होतात. कारण
पालकांना या अलार्ममुळे ही वेळ मुलांच्या होमवर्कची आहे हे कळते. पालकसभा घेऊन
आमचा अभ्यास तुम्ही घरी घ्यायचा हे डिसले सरांनी पालकांवर जबाबदारीने सोपवून दिले.
शिवाय अभ्यास कसा घ्यायचा यासाठी पालकांच्या मोबाईलची मदत घेतली. प्रत्येक
मुलाच्या पालकाचा मोबाईल नंबर त्यांनी रजिस्टर करुन घेतला असून दुपारीच त्या
मोबाईलवर मुलांचा कोणत्या विषयाचा काय अभ्यास आहे याचा संदेश जातो. उदा.
होमवर्कमध्ये कविता असेल तर मुलगा घरात कविता वाचेल किंवा म्हणेल. पालकांनी ऐकायचे</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span></span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">चुका
सांगायच्या. शुध्दलेखन असेल तर पालकांनी अक्षरे वळणदार येत आहेत का</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="EN-US" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span></span><span class="textexposedshow"><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">चुका
होत आहेत का हे पहायचे. सरांच्या अशा उपक्रमांमुळे परितेवाडीत बदल घडू लागला आहे.</span></span><span class="textexposedshow"><span lang="MR" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: EN-IN; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">आज या<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>गावात एकही मुलगा शाळाबाह्य नाही</span></span><span class="textexposedshow"><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: EN-IN; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">,<span lang="MR">
हे विशेष. </span></span></span><span class="textexposedshow"><span style="background: white; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: EN-IN; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div style="background: white; line-height: 150%; margin-bottom: 7.5pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="MR" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">वर्गखोल्यामधील शिक्षण
खऱ्या अर्थाने मुक्त करीत त्यांनी २१ व्या शतकातील कौशल्ये विकसनासाठी जाणीवपूर्वक
प्रयत्न सुरु केले.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">त्यांना
त्यांच्या गावात झाडे लावून जगवण्याचा प्रयोग करायचा होता. परंतु त्यांना
त्यांच्या अखत्यारीतील गाव माळढोक अभयारण्य परिसरात असल्यामुळे तेथील नियमांमुळे
तेथे झाडे लावणे शक्य झाले नाही. तेव्हा त्यांनी त्यांच्या गावात झाडे आहेत तरी
किती</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">ते मोजण्याचे ठरवले. तसेच</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">वन्यक्षेत्र किती आहे तेही जाणून घेण्याचे
ठरवले. त्यांनी त्यात विद्यार्थ्याना गुंतवले. त्यांनी झाडाचे क्षेत्रफळ काढण्याचे
तंत्र विद्यार्थ्याना शिकवले. दोराचे एक टोक झाडाच्या बुंध्यापर्यंत व दुसरे टोक
त्या झाडाची सावली जेथपर्यंत जाते तेथपर्यंत ठेवायचे. त्याला झाडाची त्रिज्या
म्हणतात. त्या त्रिज्येच्या आधारे वर्तुळ काढायचे. त्यांनी तशा प्रकारे प्रत्येक
झाडाचे क्षेत्रफळ काढले. त्यांना ती कल्पना आपोआप सुचली नव्हती. ते सांगतात</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">की
एकातून एक नव नव्या कल्पना सुचत गेल्या. एकट्याने ते क्षेत्र वाढवणे गावात शक्य
होणार नव्हते. त्यांनी त्या गावातील लोकांची मीटिंग बोलावली. त्या गावातील झाडांची
मोजणी केली. त्यात दोन-अडीच महिने गेले. तेव्हा वनक्षेत्र एकवीस टक्के आहे हे
कळले. त्यांना त्यावरून ती योजना मोठ्या प्रमाणावर करावी असे वाटले. झाडे
वाचवण्याची लोकचळवळ उभारावी. त्यासाठी पूर्ण गावाचा सर्व्हे केला आणि गावचे
एन्व्हायर्नमेंटल रिपोर्ट कार्ड तयार केले. प्रत्येक घरात गाड्या किती आहेत</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">चूल-गॅस
किती घरांत आहे. मग दुचाकीतून निघणारा धूर व चारचाकीतून निघणारा धूर किती असेल हे
काढण्यात आले. त्यात असाही प्रश्न होता</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">की
तुम्ही (परिवाराने) झाडे किती लावली</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">? </span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">आणि
किती तोडली</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">? </span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">त्यातून असे दिसून आले</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">की
झाडे तोडण्याचे प्रमाण अधिक आहे. प्रत्येक झाड तोडण्याचे कारण क्षुल्लक होते. कोणी
पैशांसाठी तर कोणी लग्नाच्या स्वयंपाकासाठी जळण म्हणून झाडे तोडली होती!</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> </span><span style="color: black; font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><a href="https://www.thinkmaharashtra.com/taxonomy/term/434"><span lang="HI" style="background: white; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-bidi-language: HI;">शेताच्या</span><span style="background: white; font-size: 14.0pt; line-height: 150%;"> </span></a></span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">बांधावर झाड
असल्यामुळे त्या क्षेत्रात काही करता येत नाही म्हणून ते तोडण्यात आले होते. काही
झाडांसंबंधी भांडणे होती. ज्या पालकांनी झाडे तोडली होती त्यांच्या मुलांना ती
झाडे दत्तक देण्यात आली. विद्यार्थ्यांकडून पालकांना अशा तऱ्हेने झाडे
तोडण्यापासून परावृत्त करण्यात आले. त्यांनी एक झाड तोडल्यावर काय परिणाम होतो ते
प्रेझेन्टेशन करून सांगितले. त्यानंतर सरांनी वन अधिकाऱ्यांची मदत घेऊन प्रत्येक
झाडाचे वयोमान काढले. त्यानुसार ए गटात चार ते पाच वर्षे</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">बी
गटात पाच ते सात वर्षे</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">सी गटात सात ते पंधरा वर्षे आणि डी गटात
पंधरा वर्षापुढील झाडे अशी वर्गवारी केली. गेले. गावकऱ्यांचा प्रश्न असा होता</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">की
कोणते झाड कोणत्या गटात आहे हे कळणार कसे</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">? </span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">म्हणून
झाडांना तसे टॅग लावले. त्यांनी सर्व झाडांची</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> </span><span style="color: black; font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><a href="https://www.thinkmaharashtra.com/taxonomy/term/2119"><span lang="HI" style="background: white; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-bidi-language: HI;">पर्यावरणीय</span><span style="background: white; font-size: 14.0pt; line-height: 150%;"> </span></a></span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">महत्त्व व
त्यांच्या वयोमनानुसार विविध गटांत वर्गवारी केली. डी गटातील झाडे तोडण्यावर
पूर्णतः बंदी असून इतर गटांतील प्रत्येक झाड तोडल्यास नवी पाच झाडे लावणे व ती जतन
करणे बंधनकारक करण्यात आले आहे. तरीदेखील चिंचेची चार-पाच झाडे तोडली गेली. ती
पन्नास हजार रुपयांसाठी तोडण्यात आली होती. त्यावेळी ऑक्सिजनचे प्रमाण कमी
झाल्यामुळे आणि कार्बन डायऑक्साईडचे प्रमाण</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> </span><span style="color: black; font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><a href="https://www.thinkmaharashtra.com/taxonomy/term/439"><span lang="HI" style="background: white; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-bidi-language: HI;">निसर्गात</span></a></span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> </span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">वाढल्यास कशी
परिस्थिती उद्भवू शकेल ते वेगवेगळ्या उदाहरणांसह गावकऱ्यांना समजावले गेले. डी
गटातील झाडांवर विशेष सेन्सर लावण्यात आले असून</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">, </span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">ती
झाडे तोडण्याचा प्रयत्न केल्यास मुलांच्या मोबाईलवर झाडाच्या जीपीएस लोकेशनसह
मेसेज जातो. त्या अभिनव</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> </span><span style="color: black; font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><a href="https://www.thinkmaharashtra.com/taxonomy/term/444"><span lang="HI" style="background: white; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-bidi-language: HI;">तंत्रज्ञानाच्या</span><span style="background: white; font-size: 14.0pt; line-height: 150%;"> </span></a></span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">मदतीने पाच
वर्षांत गावातील वनाच्छादित क्षेत्रात वाढ झाली आहे. तो प्रयोग </span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">2013 </span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">ते </span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">2018 </span><span lang="HI" style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">या कालावधीत राबवण्यात आला</span><span style="background: white; color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">.</span><span style="color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">
</span><span style="color: black; font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><a href="https://thinkmaharashtra.com/taxonomy/term/593"><span lang="MR" style="font-size: 14.0pt; line-height: 150%;">वृक्ष</span></a></span><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> संवर्धनाचा हा परितेवाडी </span><span style="color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> <span lang="MR"> पॅटर्न जपान</span>, <span lang="MR">इटाली आणि मलेशिया या देशांतील शाळांनीही अवलंबला आहे. डिसलेसरांच्या या
प्रयोगाची दखल घेतली गेली ती आंतरराष्ट्रीय ‘नॅशनल जिऑग्राफिक इनोव्हेटिव्ह
एज्युकेटर’ या जागतिक पुरस्काराने! त्यांची निवड संयुक्त राष्ट्रांच्या शिक्षण
मोहिमेचे सदिच्छादूत म्हणूनही झालेली आहे.</span></span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><o:p></o:p></span></div>
<div align="right" style="background: white; line-height: 150%; margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: right;">
<b><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">रणजितसिंह डिसले</span></b><b><span style="color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">,</span></b><b><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div align="right" style="background: white; line-height: 150%; margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: right;">
<b><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">जि.प.शाळा परितेवाडी </span></b><b><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div align="right" style="background: white; line-height: 150%; margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: right;">
<b><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">ता.माढा जि.सोलापूर </span></b><b><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div align="right" style="background: white; line-height: 150%; margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: right;">
<span style="color: black; font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><a href="mailto:onlyranjitsinh@gmail.com"><b><span lang="EN-US" style="font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: EN-US;">onlyranjitsinh@gmail.com</span></b></a></span><b><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-color-alt: windowtext; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> </span></b><b><span lang="EN-US" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: EN-US; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: right;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
<br /></div>
<br /><br />
<br />
</div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-58688077353489342582020-03-22T23:03:00.003-07:002020-03-22T23:03:56.530-07:00पाच दिवसांचा आठवडा वाढवेल शिक्षकांची कार्यक्षमता<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
</div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: right;">
<br /></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: right;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;">अत्यावश्यक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;">
</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;">सेवा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;">व</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;">काही</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;">अपवाद</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;">वगळता</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;">इतर</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;">सर्व</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;">सरकारी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;">कर्मचाऱ्यांना</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;">
<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;">५</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;">दिवसाचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;">आठवडा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;">करण्याचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">निर्णय</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शासनाने</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">२४</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">फेब्रुवारी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">रोजी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">काढलेल्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">परिपत्रकातून</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">जाहीर</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">केला</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">सरकारी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कर्मचाऱ्यांवर</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">असणारा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कामाचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ताण</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">लक्षात</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">घेता</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> , </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">हा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">निर्णय</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">स्वागतार्ह</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ठरतो</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">निर्णयाचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">लाभ</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांनादेखील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दिला</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">जावा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अशी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मागणी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आमदार</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आणि</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">काही</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">खासदार</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करू</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">लागले</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आहेत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">राष्ट्रवादी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कॉंग्रेस</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">पक्षाच्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">खासदार</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">सुप्रिया</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">सुळे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">यांनी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">देखील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">पुणे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">जिल्हा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">परिषदेच्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांना</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">५</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दिवसांचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आठवडा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">लागू</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करण्याबाबत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">प्रस्ताव</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तयार</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करण्याचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">सुचवले</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आहे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">.</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">सर्व</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">घटना</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">पाहता</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांकरिता</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">५</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दिवसांचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आठवडा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">असावा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कि</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">नाही</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">, </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">असलाच</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तर</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कामाच्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तासांचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">स्वरूप</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कसे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">असावे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">याबाबत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">सखोल</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">विचारमंथन</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">होणे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">गरजेचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वाटते</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ansi-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;">
</span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">बालकांचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मोफत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">व</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">सक्तीच्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षणाचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अधिकार</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अधिनियम</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">२००९</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मधील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">प्रकरण</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">४</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कलम</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">१९</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> (</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ए</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">) </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मधील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मानके</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">व</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">निकष</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">यांच्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">स्पष्टीकरणार्थ</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">२९</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">एप्रिल</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">२०११</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">रोजीच्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">परिपत्रकानुसार</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">१ली</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ते</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">५</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">च्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांकरिता</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">एका</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शैक्षणिक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वर्षात</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">किमान</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">२००</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दिवस</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">काम</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करणे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> (</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">८००</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">घड्याळी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तास</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अध्यापन</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करणे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> ) </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">व</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">६</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ते</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">८</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">च्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांनी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">२२०</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दिवस</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">काम</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करणे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> ( </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">१०००</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तास</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अध्यापन</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करणे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">) </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">बंधनकारक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आहे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">.</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">प्रत्येक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकासाठी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">प्रत्येक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आठवड्याला</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अध्यापनाचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">किमान</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">४५</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तास</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">राहतील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">असेही</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">परिपत्रकात</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">नमूद</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">केलेले</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आहे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">किती</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दिवसांचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आठवडा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">असावा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">यापेक्षा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आठवड्यात</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">किती</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;">
</span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तास</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अध्यापन</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करावे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आणि</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वर्षभरात</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">किती</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दिवस</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">काम</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करावे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">याबाबत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">संदर्भीय</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">परिपत्रक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">स्पष्टीकरण</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">देते</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आठवड्यातील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कामाचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तास</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">व</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वर्षातील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">एकूण</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दिवस</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">यांचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मेळ</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">घालत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कायद्याच्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">चौकटीत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">राहून</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांनादेखील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">५</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दिवसांचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आठवडा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">लागू</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">केला</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">जाऊ</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शकतो</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">राज्यातील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">काही</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शाळांनी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">पूर्वीपासूनच</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">असा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">५</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दिवसांचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आठवडा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">लागू</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">केलेला</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आहे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ansi-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मात्र</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अशा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">निर्णयामुळे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांवरील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कामाचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ताण</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कमी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">होत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">नसल्याचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दिसून</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आले</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आहे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षण</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">हक्क</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कायद्याची</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अंमलबजावणी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">सुरु</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">झाल्यापासून</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांवरील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वर्क</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">लोड</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वाढला</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आहे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आजच्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">घडीला</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अध्यापनाव्यतिरिक्त</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">६८</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">प्रकारची</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कामे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करीत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आहेत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">.</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">द्विशिक्षकी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शाळेत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तर</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अनेक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दिवस</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मुलांना</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">गुरुजींचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दर्शन</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">होत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">नाही</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">राज्यातील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">सरकारी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शाळेतील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांना</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अध्यापनाव्यतिरिक्त</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">इतर</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कामांचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आदेश</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">देण्यामध्ये</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">निवडणूक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">विभाग</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> , </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आरोग्य</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">विभाग</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ansi-language: EN-US;">,</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">महिला</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">व</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">बालकल्याण</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">विभाग</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ansi-language: EN-US;">,</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">जातपडताळणी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अधिकारी</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ansi-language: EN-US;">,</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ग्रामविकास</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">विभाग</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> , </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">व</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">केंद्र</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शासनाचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">विविध</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">विभाग</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आघाडीवर</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आहेत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> . </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ऑनलाईन</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">व</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ऑफलाईन</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दोन्ही</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कार्यप्रणाली</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">एकाचवेळी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">सुरु</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">असल्याने</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">निर्माण</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">झालेला</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">गोंधळ</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अजून</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मिटलेला</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">नाही</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">.<span style="mso-spacerun: yes;">
</span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वरिष्ठ</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अधिकाऱ्यांनी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">माहितीचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कागद</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मागितला</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">नाही</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">असा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दिवस</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कधी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">येईल</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">याची</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वाट</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">बघत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आहेत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मुलांच्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">खांद्यावरील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दप्तराचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ओझे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कमी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करण्यासाठी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">संवेदनशील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">असणारे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षण</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">खाते</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांच्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">खांद्यावरील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कामाचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ओझे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कमी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करण्यासाठी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कमालीचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">असंवेदनशील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आहे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">प्रोफेसर</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">यशपाल</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">समितीने</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आशयात्मक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ओझे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करून</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांना</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अध्यापनपूर्व</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तयारीसाठी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अधिक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वेळ</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">देण्याबाबत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिफारस</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">केली</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">होती</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">.</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मात्र</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मुलांना</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वर्षातून</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दोनदा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;">
</span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">पुस्तके</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">देण्याचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">उपाय</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शोधून</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांच्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मूळ</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">समस्येकडे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दुर्लक्ष</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">केले</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आहे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">.</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वर्षभरातून</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दोनदा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">पुस्तके</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दिल्याने</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">बालभारती</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">व</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">पुस्तक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वाहतूकदार</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">यांचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">जास्त</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">फायदा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">होणार</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कि</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मुलांचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">हे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">येणाऱ्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">काळात</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">समजून</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">येईल</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ansi-language: EN-US;">OECD</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ने</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">प्रकाशित</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">केलेल्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">एज्युकेशन</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अॅट</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अ</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ग्लान्स</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">२०१८</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शैक्षणिक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अहवालात</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">भारतातील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कामाचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तास</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कमी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करण्याचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">सुचवले</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आहे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">जास्त</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वेळ</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">काम</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">केल्याने</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कामाची</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">गुणवत्ता</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कमी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">होत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">असल्याचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अहवालात</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">नमूद</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">केले</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आहे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कॅनडा</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ansi-language: EN-US;">,</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">जपान</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ansi-language: EN-US;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">इटली</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> , </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">स्पेन</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">यांसारख्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">प्रगत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">देशातील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वर्षभरात</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">सरासरी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">६००</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तास</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अध्यापन</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करतात</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">स्पेनमध्ये</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तर</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">प्रतिदिन</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">केवळ</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">३</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तास</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अध्यापनासाठी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ठेवलेले</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आहेत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">.</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांच्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कामाचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तास</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आणि</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कामाची</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">गुणवत्ता</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">याबाबत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ग्लोबल</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">टीचर</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">स्टेटस</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">इंडेक्स</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">२०१८</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">हा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अहवाल</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अतिशय</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">महत्वपूर्ण</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिफारशी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करतो</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वर्क</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">लोड</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कमी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">केला</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">व</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कामाचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तास</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कमी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">केले</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तर</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">त्यांची</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कामगिरी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अधिक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">उंचावते</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">असे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">हा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अहवाल</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दाखवून</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">देतोय</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मुलांनी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">जास्तीत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">जास्त</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">जास्त</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वेळ</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शाळेत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">राहावे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आणि</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांनी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">देखील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">जास्त</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वेळ</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिकवावे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">असे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">जगातील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">८७</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">देशातील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">पालकांना</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वाटते</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मात्र</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कॅनडा</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ansi-language: EN-US;">,</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">चीन</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ansi-language: EN-US;">,</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">जपान</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">व</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">इंडोनेशिया</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">४</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">देशांतील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">व</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">पालक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">याला</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अपवाद</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आहेत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">चार</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">देशांतील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">प्रतिदिन</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">सरासरी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अडीच</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ते</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तीन</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तास</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">काम</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करतात</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> . </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आणि</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">यावेळात</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ते</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">त्यांची</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">सर्वोत्तम</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कामगिरी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">पार</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">पडत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">असतात</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मात्र</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">महाराष्ट्रातील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांवरील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;">
</span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कामाचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अतिरिक्त</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ताण</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">लक्षात</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">घेता</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">प्रतिदिन</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">सर्वोत्तम</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कामगिरी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करण्याची</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांची</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">क्षमता</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कमी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">होत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आहे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">असे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दिसून</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">येतेय</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">.<span style="mso-spacerun: yes;">
</span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ansi-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">हा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;">
</span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">देशाच्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मनुष्यबळाच्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">विकासातील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">पाया</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आहे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मात्र</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">इतर</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">खात्याप्रमाणे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षण</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">खात्यात</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">देखील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मुलांच्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कौशल्य</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">विकसनापेक्षा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;">
</span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कागदावर</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दिसणारी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">गुणवत्ता</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">याला</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अधिक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">महत्व</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मिळू</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">लागले</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आणि</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">हा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">पाया</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ढासळू</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">लागला</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">हा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">पाया</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अधिक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">मजबूत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करण्यासाठी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">प्रत्येक</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शाळांमध्ये</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">वर्क</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कल्चर</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">विकसित</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करायला</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">हवे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षकांकरिता</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">५</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">दिवसांचा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">आठवडा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">करीत</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">असतानाच</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">त्यांच्या</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">खांद्यावरील</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कामाचे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">ओझे</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कमी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">झाले</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">तरच</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">त्यांची</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">कामगिरी</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">सुधारून</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">गुणवत्तापूर्ण</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">शिक्षणाची</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">अपेक्षा</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">पूर्ण</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">होईल</span><span lang="MR" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: EN-US;">. </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ansi-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<br /><br />
</div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-45720178097846949462019-05-05T01:02:00.002-07:002019-05-05T01:02:51.641-07:00निवडणूक प्रक्रियेतील तंत्रसुलभ पारदर्शकता<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div dir="ltr" id="docs-internal-guid-5e9d86c8-8701-c451-2296-9fd16e200a5d" style="line-height: 1.295; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: center;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 20pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-weight: 700; vertical-align: baseline;">निवडणूक प्रक्रियेतील तंत्रसुलभ पारदर्शकता</span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.295; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: right;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 14pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">.......रणजितसिंह डिसले</span></div>
<br />
<div dir="ltr" style="line-height: 1.295; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">लोकशाहीचा सर्वात मोठा उत्सव म्हणून गणली जाणारी लोकसभा निवडणूक सध्या पार पडत आहे. याद्वारे संविधानिक मार्गाने देशाचे सर्वोच्च राज्यकर्ते निवडण्याची संधी जनतेला मिळत असते. दर पाच वर्षांनी पार पडणारा हा उत्सव जगभरातील नागरिकांचे लक्ष वेधून घेत आहे. खासदार निवडीची हि प्रक्रिया यंदा सात टप्प्यात पार पडणार आहे. जगातील सर्वात मोठ्या लोकशाहीप्रधान देशातील ही निवडणूक प्रक्रिया अनेक अर्थानी महत्वाची ठरत असते. निवडणुकीसाठी करण्यात येणारा प्रशासकीय खर्च हा देखील अनेकांच्या कुतूहलाचा विषय ठरला आहे. निवडणूक आयोगाच्यावतीने करण्यात येणारा प्रशासकीय खर्च हा दिवसेंदिवस वाढतच चालला आहे. चौथ्या औद्योगिक क्रांतीच्या या युगात कागदविरहीत प्रशासनाकडे वाटचाल करणे क्रमप्राप्त आहे आणि ते कालसुसंगत देखील आहे. मात्र निवडणूक आयोगाचे पेपरलेस कारभाराकडे काहीसे दुर्लक्ष दिसून येते. आयोगाने ठरवले तर निवडणूक जाहीर केल्यापासून ते निकाल जाहीर करेपर्यंतच्या प्रत्येक टप्प्यावर पेपरलेस कारभार करता येवू शकतो. पर्यावरणपूरक निवडणूक प्रक्रिया व तंत्रज्ञान वापराविषयीचा एक विस्तृत अहवाल दोन वर्षांपूर्वीच मी महाराष्ट्राच्या मुख्य निवडणूक आयुक्तांना सादर केला होता. याविषयीचे सादरीकरण देखील करण्यात आले होते, मात्र दोन वर्षांनी यातील कोणत्याही बाबींवर आयोगाने सकारात्मक पावले उचलल्याचे दिसत नाही, हे खेदाने नमूद करावेसे वाटते. </span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.295; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">सेंटर फॉर मिडिया स्टडीज च्या अहवालानुसार सन २०१४ मध्ये लोकसभेच्या निवडणुकांच्या व्यवस्थापनाकरिता भारतीय निवडणूक आयोगाने तब्बल ३४२६ कोटी रुपये खर्च केले. सन २००९ मध्ये हा खर्च १४८३ कोटी इतका होता.प्रति मतदार खर्चाचा आढावा घेतला तर सन १९५२ साली केवळ ६० पैसे प्रति मतदार खर्च केला जात होता, तोच खर्च सन २००९ मध्ये १२ रुपयांवर पोहचला आहे. महागाई निर्देशकांचा आधार घेत हा खर्च वाढला आहे, असे समर्थन करता येईल. मात्र निवडणुकीच्या खर्चात काटकसर करण्याचे धोरण निवडणूक आयोग राबवत नाही असे वारंवार दिसून आले आहे. मोठ्या मानाने आणि सढळ हाताने अनेक अनावश्यक बाबींवर निवडणूक आयोग वारेमाप खर्च करीत असल्याचे निरीक्षण ही प्रक्रिया पार पडणाऱ्या अधिकार्यांनी नोंदवले आहे. तंत्रज्ञानाच्या वापराने प्रशासकीय खर्चात बचत होण्याऐवजी वाढ होत असल्याचे दिसून येत आहे. जनतेच्या पैशातून निवडणुका पार पाडल्या जात असताना वाढत्या खर्चासोबत मतदारांना दिल्या जाणाऱ्या सेवा आणि त्यांचा दर्जा यात तफावत आहे. आजही अनेक ठिकाणी मतदारांना आयोगाच्यावतीने दिली जाणारी मतदार स्लीप मिळत नसल्याच्या तक्रारी असतात तर मतदार यादीत नाव नोंदवून देखील अनेकांना मतदानापासून वंचित रहावे लागते. अनेकांची नावे मतदार यादीतून आश्चर्यकारक रित्या गायब होतात तर अनेकांची नावे दोन किंवा तीन ठिकाणच्या मतदार यादीत नोंदवली जातात. अशा दुबार नावांना शोधण्यासाठी आयोगाने काही उपाययोजना केलेल्या दिसून येत नाहीत. आयोगाच्या प्रशासकीय यंत्रणेतील अपयशाचा फायदा घेत अनेक मतदार एकाच राज्यातील किंवा वेगवेगळ्या राज्यातील मतदार यादीत नाव नोंदवतात. कायद्याने हा गुन्हा असला तरी असा गुन्हा करता येणार नाही अशी यंत्रणा निर्माण करण्यास आयोग अपयशी ठरला आहे, असेच म्हणावे लागेल. </span></div>
<br />
<div dir="ltr" style="line-height: 1.295; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">निवडणुकीच्या दरम्यान होणारा पर्यावरणीय ऱ्हास विचारात घेतला तर आयोगाच्या वतीने मतदान केंद्राध्यक्षाना दिल्या जाणाऱ्या ७८ वस्तूंपैकी ९ वस्तू पुनर्वापरास अयोग्य अशा प्लास्टिक पासून बनवलेल्या असतात , ८ वस्तू धातूच्या आणि उरलेल्या ६१ वस्तू कागदी असतात. देशभरातील मतदान केंद्रात वापरल्या जाणाऱ्या वस्तूंच्या निर्मितीसाठी साधारणपणे १० वर्षे वयाची १७,००० झाडे , २ कोटी लिटर पाणी आणि ४१ लाख युनिट इतकी वीज वापरली जाते. इतका मोठा पर्यावरणीय ऱ्हास लक्षात घेता आयोगाच्या वतीने इको फ्रेडली निवडणुका घेणे कालसुसंगत आहे. मात्र इको फ्रेंडली मतदान प्रक्रियेची आयोगाची संकल्पना फारच वेगळी आहे. मतदान करणाऱ्या व्यक्तींना रोपे दिली कि देवून इको फ्रेंडली मतदान झाले असे आयोगाच्या कृतीतून दिसून आले आहे. गंमत म्हणजे पर्यावरणाचा ऱ्हास निवडणूक आयोगाने करायचा आणि झाडे लावण्याची जबाबदारी मात्र मतदारांची अशी काहीशी विचित्र भूमिका आयोगाने घेतली आहे. </span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.295; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">मतदान प्रक्रियेचा आढावा घेतला असता असे दिसून येते कि मतदान प्रक्रीयेदरम्यान व मतदान संपल्या नंतर आयोगाच्यावतीने मतदान अधिकाऱ्यांना अनेक अहवाल सादर करण्याचे आदेश दिले जातात. मतदान संपल्यावर रात्री उशिरापर्यंत अनेक शिक्षक असे अहवाल तयार करत बसल्याचे चित्र वर्षानुवर्षे दिसत आहे. अनेक शिक्षकांना पहाटेपर्यंत असे अहवाल तयार करत बसावे लागल्याची उदाहरणे सर्वत्र दिसून येतात. आश्चर्याचा भाग म्हणजे असे अहवाल आणि पुरावे जतन करण्यासाठी निवडणूक आयोगाने तंत्रज्ञानाचा वापर केल्याचे वापरल्याचे उदाहरण समोर आलेले नाही. </span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.295; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">मतदान प्रक्रियेतील वरील दोष लक्षात घेता काही तंत्रस्नेही उपाययोजना अंमलात आणणे आवश्यक आहे. सर्वात महत्वाचा बदल म्हणजे आयोगाने जिल्हा स्तरावर पूर्णवेळ कर्मचारी नियुक्त करण्याचा गांभीर्याने विचार करायला हवा. सद्यस्थितीत जिल्हाधिकारी अथवा उपजिल्हाधिकारी यांच्याकडे या कामाची जबाबदारी दिली जाते. मात्र हे अधिकारी व त्यांच्या दिमतीला असणारे कर्मचारी याकामाला पुरेसा न्याय देवू शकत नाहीत हे वारंवार दिसून आले आहे. अर्धवेळ कर्मचाऱ्यांवरील अवलंबित्व कमी करून पूर्णवेळ अधिकाऱ्यांची नियुक्ती केली तर मतदान प्रक्रियेतील सुसुत्रतेची जबाबदारी निश्चित होईल. अनेकांची नावे मतदार यादीतून गायब होणे, नाव नोंदवण्यासाठी अर्ज देवूनही यादीत नाव नोंदवले जात नसेल तर याची जबाबदारी निश्चित होणे गरजेचे आहे. </span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.295; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;"> एक देश एक मतदार यादी या संकल्पनेचा स्वीकार करून देशभरातील मतदार याद्या तयार केल्या जाव्यात. याकरिता आधार क्रमांकाच्या आधारे संपूर्ण देशाची डिजिटल मतदार यादी तयार करायला हवी. एकाच नावाच्या दोन वेगवेगळ्या व्यक्ती जरी अस्तित्वात असल्या तरी त्यांचे आधार क्रमांक वेगवेगळे असल्यामुळे व्यक्तीच्या नावाऐवजी आधार क्रमांकाच्या आधारे ओळख पटवली जाईल. डिजिटल मतदार यादीमुळे देशाच्या मतदार यादीतून दुबार नावे आपोआप वगळली जातील. शिवाय दोन किंवा अधिक मतदारसंघात नावे नोंदवून मतदान करण्याच्या गुन्ह्यास निश्चितपणे आळा बसेल. बायोमॅट्रिक प्रणालीच्या आधारे ओळख पटवली जात असल्याने मतदान केल्याची खुण म्हणून शाई लावण्याच्या प्रक्रियेची गरज लागणार नाही. दुबार मतदान व बोगस मतदान या गैरप्रकारांना यामुळे निश्चितपणे आळा बसेल. संबंधित मतदार केंद्राची अशी ही डिजिटल मतदार यादी छोट्याशा चीप अथवा मेमरी कार्ड मध्ये साठवून प्रत्येक मतदान केंद्राध्याक्षाना एक टॅब दिला गेला पाहिजे. ज्यामध्ये त्या त्या मतदान केंद्राची डिजिटल मतदार यादी सेव्ह असेल. चीपमधील बायोमॅट्रिक माहितीच्या आधारे मतदारांची ओळख पटवणे आणि इतर माहिती संकलित होईल.मतदान प्रक्रिया संपली कि सर्व अहवाल ऑटोमेटिक जनरेट होतील असे सॉफ्त्तवेअर याच टॅबमध्ये लोड केलेले असेल. सध्यस्थितीत मतदान अधिकाऱ्यांना दिल्या जाणाऱ्या प्रिंटेड मतदार यादी व माहिती संकलन लिफाफे याऐवजी एक टॅबमध्ये सदर मतदार यादी सेव्ह करून दिली असता अहवाल तयार करण्याची प्रकिया अधिक सुलभ होईल. यामुळे मतदान केंद्रातील साहित्याची संख्या ७८ वरून ४६ इतकी कमी होईल. मनुष्यबळामध्ये ४०% ची कपात होऊन एकूण खर्चात ४७ % ची कपात होईल. तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातून मतदान प्रक्रिया अधिक सुलभ व पारदर्शक होईल. कोणतेही ओळखपत्र न बाळगता , मतदान केल्याची खुण म्हणून शाई न लावता देखिल मतदान होवू शकेल. खर्चात होणारी बचत आणि पर्यावरण संरक्षण या दोन उद्दिष्टांची साध्यता या पर्यायामुळे शक्य आहे. मतदान प्रक्रियेत तंत्रज्ञान वापराबरोबरच मतदारांना अधिकाधिक सेवा देण्यासाठी तंत्रज्ञान वापरले जाणे अपेक्षित आहे. लोकशाहीचा हा उत्सव अधिक पारदर्शक, तंत्रसुलभ व पर्यावरणस्नेही होण्याकरिता आयोगाने पुढाकार घ्यायला हवा. </span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.295; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: right;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">रणजितसिंह डिसले,</span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.295; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: right;">
<a href="mailto:onlyranjitsinh@gmail.com" style="text-decoration-line: none;"><span style="color: #0563c1; font-family: Calibri; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; text-decoration-line: underline; vertical-align: baseline;">onlyranjitsinh@gmail.com</span></a><span style="font-family: Calibri; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;"> </span></div>
<br /><br />
<div dir="ltr" style="line-height: 1.295; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">डिजिटल मतदार यादीचे संकल्प चित्र </span></div>
<div dir="ltr" style="margin-left: -5.75pt;">
<table style="border-collapse: collapse; border: none;"><colgroup><col width="74"></col><col width="173"></col><col width="54"></col><col width="129"></col><col width="93"></col><col width="101"></col></colgroup><tbody>
<tr style="height: 0pt;"><td style="border-bottom: solid #000000 0.5pt; border-left: solid #000000 0.5pt; border-right: solid #000000 0.5pt; border-top: solid #000000 0.5pt; padding: 0pt 5.75pt 0pt 5.75pt; vertical-align: top;"><div dir="ltr" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">अनुक्रमांक </span></div>
</td><td style="border-bottom: solid #000000 0.5pt; border-left: solid #000000 0.5pt; border-right: solid #000000 0.5pt; border-top: solid #000000 0.5pt; padding: 0pt 5.75pt 0pt 5.75pt; vertical-align: top;"><div dir="ltr" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">मतदाराचे पूर्ण नाव </span></div>
</td><td style="border-bottom: solid #000000 0.5pt; border-left: solid #000000 0.5pt; border-right: solid #000000 0.5pt; border-top: solid #000000 0.5pt; padding: 0pt 5.75pt 0pt 5.75pt; vertical-align: top;"><div dir="ltr" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">लिंग </span></div>
</td><td style="border-bottom: solid #000000 0.5pt; border-left: solid #000000 0.5pt; border-right: solid #000000 0.5pt; border-top: solid #000000 0.5pt; padding: 0pt 5.75pt 0pt 5.75pt; vertical-align: top;"><div dir="ltr" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">आधार क्रमांक </span></div>
</td><td style="border-bottom: solid #000000 0.5pt; border-left: solid #000000 0.5pt; border-right: solid #000000 0.5pt; border-top: solid #000000 0.5pt; padding: 0pt 5.75pt 0pt 5.75pt; vertical-align: top;"><div dir="ltr" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">फोटो </span></div>
</td><td style="border-bottom: solid #000000 0.5pt; border-left: solid #000000 0.5pt; border-right: solid #000000 0.5pt; border-top: solid #000000 0.5pt; padding: 0pt 5.75pt 0pt 5.75pt; vertical-align: top;"><div dir="ltr" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">बायोमॅट्रिक स्कॅन करा.</span></div>
</td></tr>
<tr style="height: 0pt;"><td style="border-bottom: solid #000000 0.5pt; border-left: solid #000000 0.5pt; border-right: solid #000000 0.5pt; border-top: solid #000000 0.5pt; padding: 0pt 5.75pt 0pt 5.75pt; vertical-align: top;"><div dir="ltr" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">१ </span></div>
</td><td style="border-bottom: solid #000000 0.5pt; border-left: solid #000000 0.5pt; border-right: solid #000000 0.5pt; border-top: solid #000000 0.5pt; padding: 0pt 5.75pt 0pt 5.75pt; vertical-align: top;"><div dir="ltr" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">रणजितसिंह महादेव डिसले </span></div>
</td><td style="border-bottom: solid #000000 0.5pt; border-left: solid #000000 0.5pt; border-right: solid #000000 0.5pt; border-top: solid #000000 0.5pt; padding: 0pt 5.75pt 0pt 5.75pt; vertical-align: top;"><div dir="ltr" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">पुरुष </span></div>
</td><td style="border-bottom: solid #000000 0.5pt; border-left: solid #000000 0.5pt; border-right: solid #000000 0.5pt; border-top: solid #000000 0.5pt; padding: 0pt 5.75pt 0pt 5.75pt; vertical-align: top;"><div dir="ltr" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">१२३४५६७८९१२३ </span></div>
</td><td style="border-bottom: solid #000000 0.5pt; border-left: solid #000000 0.5pt; border-right: solid #000000 0.5pt; border-top: solid #000000 0.5pt; padding: 0pt 5.75pt 0pt 5.75pt; vertical-align: top;"><br /></td><td style="border-bottom: solid #000000 0.5pt; border-left: solid #000000 0.5pt; border-right: solid #000000 0.5pt; border-top: solid #000000 0.5pt; padding: 0pt 5.75pt 0pt 5.75pt; vertical-align: top;"><br /></td></tr>
</tbody></table>
</div>
<br />
<div dir="ltr" style="line-height: 1.295; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: SakalBharati; font-size: 11pt; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; vertical-align: baseline;">खालील चित्रात दाखवल्याप्रमाणे एका टॅबमध्ये डिजिटल मतदार यादी व सोबत फिंगर स्कॅनर असेल. या फिंगर स्कॅनरच्या सहायाने मतदाराची ओळख पटवली जाईल. ना ओळखपत्राची गरज ना शाईची चिंता. </span></div>
</div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-21717762189437511232018-11-12T06:02:00.000-08:002018-11-12T06:02:36.772-08:00ग्लोबल टीचर स्टेटस इंडेक्स<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "adobe devanagari" , serif; font-size: 36.0pt; line-height: 107%;">ग्लोबल टीचर स्टेटस इंडेक्स</span></b><b><span style="font-family: "adobe devanagari" , serif; font-size: 36.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "adobe devanagari" , serif; font-size: 24.0pt; line-height: 107%;">.......रणजितसिंह डिसले</span></b><b><span style="font-family: "adobe devanagari" , serif; font-size: 24.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14.0pt; line-height: 107%;">जगभरातील शिक्षकांची व्यावसयिक</span><span style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14.0pt; line-height: 107%;">,<span lang="MR"> सामाजिक व आर्थिक सद्यस्थिती याबाबत वेगवेगळ्या देशांतील
शैक्षणिक <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>व्यासपीठावर सातत्याने चर्चा होत
असतात. शिक्षकी पेशाचा सामाजिक दर्जा घसरत आहे याबाबत अनेक शिक्षणतज्ञ चिंता<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>व्यक्त करत आहेत. सातवा वेतन आयोग वेळेवर
मिळावा</span>,<span lang="MR"> ऑनलाईन दिले जाणारे वेतन वेळेवर मिळावे </span>,<span lang="MR"> सेवेत कायम करावे</span>,<span lang="MR"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>विना अनुदानित तुकड्यांना अनुदान द्यावे अशा
मागण्यांकरिता <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षक जेंव्हा संपाचे
हत्यार उचलतात तेंव्हा शिक्षकांची आर्थिक सद्यस्थितीदेखील काळजी करण्याजोगी आहे
असे दिसून येते. तर अशैक्षणिक कामाच्या ओझ्याने दमलेले शिक्षक आम्हांला शिकवू द्या
अशा मागण्या घेवून मोर्चे काढतात त्यावेळी <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>या पेशातील व्यावसायिक वास्तव समोर येत असते. या
पार्श्वभूमीवर जगभरातील शिक्षकांची सद्यस्थिती दर्शवणारा ग्लोबल टीचर स्टेटस
इंडेक्स २०१८<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>हा महत्वपूर्ण अहवाल ओइसीडी
(</span>OECD<span lang="MR">) व<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>दुबईस्थित
वार्के फाउंडेशन यांच्यावतीने नुकताच प्रकाशित झाला. अहवालाची ही दुसरी आवृत्ती
असून सन २०१३ मध्ये पहिली आवृत्ती प्रकाशित झाली होती. जागतिक स्तरावर घेतल्या
जाणाऱ्या पिसा ( </span>PISA<span lang="MR">) व टीम्स (</span>TIMSS<span lang="MR">)
या परीक्षांमधील कामगिरीच्या आधारे निवडक ३५ देशांतील<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>१६ ते ६४ वयोगटातील चाळीस हजाराहून अधिक
नागरिकाच्या मुलाखतीच्या आधारे <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>हा अहवाल
तयार केला गेला आहे. भारतासह तैवान</span>,<span lang="MR"> हंगेरी</span>,<span lang="MR"> कॅनडा व कोलंबिया या देशांचा पहिल्यांदाच या अहवालात समावेश करण्यात आला
आहे. शिक्षकांची<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>सामाजिक प्रतिष्ठा</span>,<span lang="MR"> व्यावसायिक सद्यस्थिती</span>,<span lang="MR"> शिक्षकांना मिळणारे वेतन व
कामाचे तास</span>,<span lang="MR"> शिक्षकांचे वेतन व पिसा/टीम्स चाचण्यांमधील
मुलांची कामगिरी या मुद्यांवर हा अहवाल प्रकाश टाकतो.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14.0pt; line-height: 107%;">या अहवालातील सर्वात महत्वपूर्ण निष्कर्ष म्हणजे शिक्षकांची सामाजिक प्रतिष्ठा
व मुलांची अँकडेमिक कामगिरी यांमधील सहसंबंध. अहवालकर्त्यांच्या मते कोणत्याही देशांतील
शिक्षणाचा दर्जा सुधारायचा असेल </span><span style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14.0pt; line-height: 107%;">,<span lang="MR">
मुलांच्या गुणवत्तेत वाढ करायची असेल तर शिक्षकांची सामाजिक प्रतिष्ठा वाढवली
पाहिजे. गुणवत्तावाढ व शिक्षकांचा सामाजिक दर्जा यात थेट संबंध आहे. ज्या देशांत
शिक्षकांना सामाजिकदृष्ट्या उच्च स्थान आहे त्या<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>देशांतील शिक्षणाचा दर्जा देखील उच्च आहे असे निरीक्षण या अहवालात
नोंदवण्यात आले आहे. शिक्षकांना सामाजिकदृष्ट्या सर्वोच्च स्थान देणाऱ्या
देशांच्या यादीत चीन अग्रस्थानी असून ब्राझील सर्वात शेवटी आहे.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>या क्रमवारीत भारत ८ <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>व्या क्रमांकावर असून ग्रीस या देशाने २०१३ च्या
तुलनेत शिक्षकांना सामाजिक दर्जावाढ देण्यात वेगाने प्रगती केली असल्याचे दिसून
आले आहे. युरोपियन राष्ट्रांच्या तुलनेत आशियायी राष्ट्रांमध्ये शिक्षकांना अधिक
मान दिला जातो असेही निरीक्षण नमूद करण्यात आले आहे. शिक्षकांविषयी चांगले मत
व्यक्त करण्यात घानामधील नागरिक आघाडीवर असून रशियातील नागरिकांचे शिक्षकांविषयी
नकारात्मक मत अधिक आहे. आश्चर्याची बाब म्हणजे सामाजिक प्रतिष्ठेच्या या
क्रमवारीची तुलना<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>पिसा चाचण्यामधील
कामगिरीशी केली असता अहवालातील निष्कर्षाला पुष्टी देणारे वास्तव समोर येते. या
अहवालातील निष्कर्षांची भारतातील सद्यस्थितीशी तुलना केली असता फारसे वेगळे चित्र
दिसून येत नाही. कालपरत्वे भारतातील शिक्षकांचा सामाजिक दर्जा खालावत गेला असून
शैक्षणिक गुणवत्तादेखील कमी होताना दिसून येते. दिल्लीचे शिक्षणमंत्री मनीष
सिसोदिया व महाराष्ट्राचे माजी शिक्षण सचिव <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>श्री. नंदकुमार यांनी शिक्षकांना दिलेला सामाजिक
दर्जा </span>,<span lang="MR"> त्यांना दिलेली विशेष वागणूक यामुळे महाराष्ट्र व
दिल्ली या<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>दोन राज्यांमधील शैक्षणिक चित्र
बदलले असे म्हणता येईल. अर्थात या राज्यामधील शिक्षणविषयक सकारात्मक चित्र निर्माण
होण्यामागे इतरही कारणे असू शकतील </span>,<span lang="MR"> मात्र या दोघांचे
प्रयत्न विशेष महत्वपूर्ण ठरले असे या अहवालातील निष्कर्षांच्या आधारे म्हणता
येईल. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14.0pt; line-height: 107%;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span lang="MR">व्यावसयिक क्रमवारीचा
विचार करता <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षकी पेशाला ७ वे स्थान
मिळाले असून शिक्षकी पेशा स्वीकारणे म्हणजे समाजसेवा करणे होय </span>,<span lang="MR"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>असे मत </span>50 % <span lang="MR">नागरिकांनी नोंदवले आहे. आश्चर्याची बाब म्हणजे भारत</span>,<span lang="MR">घाना</span>,<span lang="MR">फ्रांस</span>,<span lang="MR">अमेरिका </span>,<span lang="MR">तुर्की व हंगेरी सह एकूण ११<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>देशांतील नागरिकांच्या मते शिक्षक व ग्रंथपाल हे समान दर्जाचे व्यावसायिक
आहेत. शिक्षकांना असा दर्जा देण्यामागचे महत्वाचे कारण म्हणजे त्यांना देण्यात
येणारे वेतन. वेतनावरून व्यवसायाचा दर्जा ठरवत असताना ग्रंथपाल व शिक्षक समान
दर्जाचे भासतात</span>,<span lang="MR"> असे ११ देशांतील नागरिकांना वाटते. चीन व
मलेशिया या देशांतील नागरिकांच्या मते शिक्षक हे डॉक्टर्सच्या दर्जाचे व्यावसायिक
आहेत. अहवालातील माहितीनुसार चीन व मलेशिया या देशांतील मुलांमध्ये शिक्षकांविषयी
आदरभाव जास्त आहे तर ब्राझील सह दक्षिण अमेरिका खंडातील शिक्षकांना आदरयुक्त
वागणूक द्यावी असे तेथील नागरिकांना वाटत नाही. शिक्षकांचा आदर कोणते समाज घटक
करतात</span>?<span lang="MR"> याच्या उत्तरादाखल आश्चर्यकारक निरीक्षण नोंदवण्यात
आली आहेत . पदवीधर व्यक्ती </span>,<span lang="MR"> वृद्ध नागरिक</span>,<span lang="MR"> मुले असणारे पालक त्यांच्या<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>शिक्षकांचा अधिक आदर करतात. महत्वाची बाब म्हणजे इतर समाज घटकांच्या
तुलनेत<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>मुस्लीम कुटुंबातील व्यक्ती
शिक्षकांचा आदर जास्त करतात असे आगळेवेगळे निरीक्षण अहवालात नोंदवण्यात आले आहे. सर्वाधिक
आवडीचे व्यवसाय क्षेत्र म्हणून <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षकी
पेशाचे घसरते स्थान लक्षात घेता शिक्षकी पेशातील व्यावसायिकांनी व धोरणकर्त्यांनी याकडे
गांभीर्याने पाहण्याची गरज वाटते. हा ट्रेंड कायम राहिला तर सन २०५० पर्यंत<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>जगभारतील सर्वच देशांमध्ये शिक्षकीपेशाचा
स्वीकार करण्याऱ्या विद्यार्थींचे प्रमाण ९० % नी कमी होवून शिक्षकांचा तुटवडा
भासेल अशी भीती व्यक्त करण्यात येत आहे. पदवीधारक विद्यार्थ्यांना शिक्षक व्हावेसे
वाटावे याकरिता धोरणकर्त्यांनी जाणीवपूर्वक प्रयत्न करण्याची गरज आहे. केवळ डी एड
अथवा बी एड कॉलेजची संख्या वाढवली म्हणजे अधिक संख्येने शिक्षक तयार होतील असे
वाटत असले तरी या कॉलेजमध्ये प्रवेशित होवू इच्छीणाऱ्या विद्यार्थांची संख्या कमीच
होताना दिसतेय. उच्च गुणवत्ताधारक विद्यार्थीदेखील या क्षेत्राकडे आकर्षित व्हावे
याकरिता प्रयत्न व्हायला हवेत.याकरिता <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>फिनलंड
व दक्षिण कोरिया हे देश विशेष प्रयत्न करीत असून या देशांतील सर्वाधिक<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>१० % पदवीधर विद्यार्थी शिक्षकी पेशा निवडतात.शिक्षकांना
दिले जाणारे वेतन व कामाचे तास याबाबत नागरिकांना प्रश्न विचारले असता फिनलंड व
सिंगापूर मधील नागरिक वगळता इतर सर्वच देशातील नागरिकांना आपल्या देशातील
शिक्षकांचे वेतन वाढवायला हवे असे वाटते.<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>स्वित्झर्लंड <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>व जर्मनी या देशांतील
शिक्षकांना इतर राष्ट्रांच्या तुलनेत सर्वाधिक वेतन दिले जात असून इजिप्त मधील
शिक्षक सर्वात कमी वेतनावर काम करतात असे दिसून आले आहे. आश्चर्याची बाब म्हणजे
शिक्षकांना सामाजिकदृष्ट्या सर्वोच्च स्थान देणाऱ्या चीनमध्ये शिक्षकांना अत्यल्प
वेतन दिले जात आहे. आशियाई राष्ट्रांच्या तुलनेत युरोपीय देश त्यांच्या शिक्षकांना
घसघशीत वेतन देतात. निवृत्त होताना किती रक्कम दिली जावी </span>?<span lang="MR">
असा प्रश्न शिक्षकांना<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>विचारला असता
जर्मनी व स्वित्झर्लंड मधील शिक्षकांनी सर्वाधिक म्हणजे ६०</span>,<span lang="MR">०००
डॉलर्स हून अधिक रक्कमेची मागणी केलीय तर युगांडामधील शिक्षक ८००० डॉलर्स एवढी
रक्कम मिळाली तरी ते समाधानी राहतील असे म्हणतात.<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>एका आठवड्यात सर्वाधिक तास काम करणाऱ्या देशांत न्युझीलंड व सिंगापूर
आघाडीवर असून या देशातील शिक्षक आठवड्यात ५१<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>तास काम करतात. मलेशियातील शिक्षक सर्वात कमी म्हणजे २७ तास काम करतात. देशातील
<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षकांना दिले जाणारे वेतन<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>त्यांच्या वर्गातील मुलांच्या<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>कामगिरीच्या निश्चित केले तर उच्च्य
गुणवत्ताधारक पदवीधारक<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>विद्यार्थी याकडे
आकर्षित होतील असे निरीक्षण अहवालात नोंदवले आहे. महाराष्ट्र शासनाने चटोपाध्याय
वेतन श्रेणीस पात्र शिक्षकांकरिता <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>असा
नियम लागू करण्याचा <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>प्रयत्न केला आहे</span>,<span lang="MR"> मात्र शिक्षकांना दिली जाणारी वाढीव वेतन श्रेणी शाळेतील इतर शिक्षकांचा
कामगिरीवर आधारित ठरवल्यामुळे <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>याचा मूळ
हेतू साध्य होवू शकला नाही. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14.0pt; line-height: 107%;">शिक्षकांच्या बाबतीत व्यापक स्वरूपाच्या या अहवालातील निष्कर्ष अभ्यासता
भारतातील शिक्षणक्षेत्राच्या गुणात्मक दर्जावाढीसाठी काही महत्वपूर्ण शिफारशी
अमंलात आणायला हव्यात. मोफत व सक्तींचे शिक्षण मिळणे हा मुलांचा मुलभूत हक्क
असणाऱ्या आपल्या<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>देशात शिक्षकांना
सामाजिकदृष्ट्या सर्वोच्च स्थान देण्यासाठी घटनात्मक तरतूद करता येईल का</span><span style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 14.0pt; line-height: 107%;">?<span lang="MR"> यावर गांभीर्याने विचार व्हायला हवा. शिक्षकांचे
सामजिक स्थान व वेतन यांचा मुलांच्या प्रगतीशी थेट संबंध आहे असा महत्वाचा
निष्कर्ष या अहवालात मांडला आहे. स्वयंपाकी</span>,<span lang="MR"> हिशोबनीस</span>,<span lang="MR">फोटोग्राफर अथवा अहवाल लेखक यांसारख्या अनेक भूमिका निभावणारे प्राथमिक
शिक्षक <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>पाहिले कि शिक्षकांचे सामजिक स्थान
डळमळीत झाले आहे असे दिसून येते. अशा भूमिकांमधून शिक्षकांना बाहेर काढून त्यांना
सामाजिकदृष्ट्या सर्वोच्च स्थान देण्यासाठी शासन स्तरावरून प्रयत्न व्हायला हवे. शिक्षकांना
आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करणे अथवा वेतनवाढ करणे याबाबतच्या शिफारसी अमंलात आणणे
भारतीय शासनकर्त्यांना सहज शक्य नसले तरी शिक्षण खाते<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>आर्थिक व सामाजिक दृष्ट्या<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>सक्षम करायला हवे.. आजही<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षकांची वेतनवाढ अथवा वेतन आयोग यांसारख्या
मुद्द्यांवर वित्त विभागाची वेगळी भूमिका असते तर<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>बदल्यांसारख्या मुद्द्यांवर ग्रामविकास खाते शिक्षकांकडे केवळ कर्मचारी
म्हणूनच भूमिका घेत असते. एकीकडे वनविभागाला वाटते कि शिक्षकांनी झाडे लावावीत तर
शिक्षकांनीच<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>मतदार यादी तयार करावी असे
स्थानिक महसूल अधिकाऱ्यांना वाटत असते. ग्रामपंचायत</span>,<span lang="MR"> पंचायत
समिती</span>,<span lang="MR"> जिल्हा परिषद अशा<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>प्रत्येक स्तरावर शिक्षकांचे सामजिक स्थान डळमळीत करण्यात अनेकांचे हातभार
लागले आहेत असेच म्हणावे लागेल. भारत हा जगातील एकमेव देश आहे जिथे शिक्षकांना १२०
हून अधिक प्रकारची अशैक्षणिक<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>कामे करावी
लागत आहेत. त्यामुळे इतर विभागांचा शिक्षकांवरील प्रत्यक्ष अथवा अप्रत्यक्ष अधिकार
काढून घेवून केवळ शिक्षण खात्याच्या अखत्यारीत राज्यातील शिक्षण यंत्रणा आणायला
हवी. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>यामुळे शिक्षकांच्या सामजिक
दर्जावाढीच्या दृष्टीने शिक्षण विभाग <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>संरचित प्रयत्न करू शकेल. आर्थिकदृष्ट्या वित्त
विभागावर <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>असणारे परावलंबित्व
संपवण्यासाठी विशेष असा<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शैक्षणिक अर्थसंकल्प
सादर व्हायला हवा. सामाजिक उत्तरदायित्वाच्या मानसिकतेतून <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>व राष्ट्राचे शिल्पकार या भावनेतून शिक्षकांना
सामाजिक पातळीवर सर्वोच्च दर्जा दिला गेला पाहिजे. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>आपल्या शिक्षकांबद्दल सर्वांनाच आदर आहे</span>,<span lang="MR">मात्र काळाच्या ओघात ते सामाजिक स्थान परत मिळवून देण्याची जबाबदारी देखील
सर्वांचीच आहे याचे भान राखुयात. </span><o:p></o:p></span></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<b><span lang="MR" style="font-family: "adobe devanagari" , serif; font-size: 24.0pt; line-height: 107%;">.......रणजितसिंह डिसले</span></b><b><span style="font-family: "adobe devanagari" , serif; font-size: 24.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<b><span style="font-family: "adobe devanagari" , serif; font-size: 24.0pt; line-height: 107%;">onlyranjitsinh@gmail.com<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<br /></div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-43869220615269811692018-07-24T21:23:00.002-07:002018-07-24T21:23:54.059-07:00RTE 2.0 <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span style="font-size: 24.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-language: MR;">RTE</span></b><b><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 24.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span></b><b><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">2.0</span></b><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> .</span><span style="mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-language: MR;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="mso-bidi-language: MR;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">१ एप्रिल २०१० पासून अंमलात
आलेला बालकांच्या मोफत व सक्तीच्या शिक्षणाचा हक्क हा शिक्षण क्षेत्रातील आजवरचा
सर्वात क्रांतिकारी कायदा समजला जातो. ८६ व्या <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>घटना दुरुस्तीच्या प्रतिपूर्तीकरिता हा कायदा
अस्तित्वात आला. मागील ८ वर्षात या कायद्याच्या प्रभावी अंमलबजावणीमुळे अनेक
सकारात्मक व दृश्यात्मक बदल देशाच्या शिक्षणव्यवस्थेत झाले आहेत. पहिल्या वर्गात
दाखल होणाऱ्या बालकांचे वाढते प्रमाण</span><span style="mso-bidi-language: MR;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> निर्धारित इयत्तेतील शिक्षण पूर्ण करणाऱ्या
विद्यार्थ्यांच्या संख्येत झालेली वाढ व सरकारी शाळांमध्ये वाढलेल्या भौतिक सुविधा
जसे कि इमारत</span><span style="mso-bidi-language: MR;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">वर्गखोल्या</span><span style="mso-bidi-language: MR;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">शौचालये व शिक्षकांची पूर्णवेळ नियुक्ती याबाबत देशाने भरीव प्रगती केली आहे
असे आर्थिक पाहणी अहवाल २०१८ मध्ये नमूद</span><span lang="MR" style="mso-bidi-language: MR;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">केले आहे. अर्थात या आकडेवारीबाबत अनेकांचे
आक्षेप असू शकतात.मात्र या कायद्यामुळे अनेकविध चांगल्या बाबी शिक्षण क्षेत्रात
सुरु झाल्या</span><span style="mso-bidi-language: MR;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">हे मान्य करावे लागेल. अर्थात<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>स्वातंत्र्यानंतर अशा स्वरूपाचा कायदा लागू करण्यात आपण खूप उशीर केला
हेदेखील वास्तव आहे. परिणामी भारतापेक्षा तुलनेने अविकसित समजले जाणारे
व्हिएतनामसारखे देशदेखील मनुष्यबळ विकासाच्या दृष्टीने भारताच्या तुलनेत वेगाने
वाटचाल करीत आहेत.</span><span style="mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-language: MR;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="mso-bidi-language: MR;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">जगभरातील
मानवविकासाच्या दृष्टीने महत्वपूर्ण अशी संयुक्त राष्ट्राने निर्धारित केलेली
शाश्वत विकासाची उद्दिष्टे २०३० सालापर्यंत साध्य करण्यासाठी आपण कटिबध्द आहोत.
मात्र ही उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठीचा वेग अद्यापही आपण गाठलेला नाहीये. परिणामी <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शाश्वत विकासाचे <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>उद्दिष्ट क्रमांक ४ च्या पूर्ततेकरिता
सध्यस्थितीत अस्तित्वात असलेल्या <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षण
हक्क कायद्याचे सुधारित स्वरूप अंमलात आणणे गरजेचे आहे. गुणवत्तापूर्ण शिक्षण हा
प्रत्येक बालकाचा हक्क आहे </span><span style="mso-bidi-language: MR;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> अशी अपेक्षा संयुक्त राष्ट्राने व्यक्त केलीय. भारतातील
शिक्षण हक्क कायद्याचा<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>विचार करता मोफत व
सक्तीचे शिक्षण मिळणे इतपत बालकाचे हक्क मर्यादित आहेत. आणि या हक्कांच्या
संरक्षणासाठीच्या आवश्यक त्या तरतुदी शिक्षण हक्क कायद्यात उल्लेखित आहेत. </span><span style="mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शैक्षणिकदृष्ट्या प्रगत देशांच्या
बरोबरीने वाटचाल करण्यासाठी गुणवत्तापूर्ण शिक्षण हा प्रत्येक बालकाचा<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>हक्क आहे या <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>विचारधारेचा सुस्पष्टरित्या अंगीकार करून <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>सुधारित कायदा आणणे गरजेचे आहे. अशा कायद्याच्या
निर्मितीकरिता <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>अमेरिकन कॉंग्रेसने<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>सन २०१५ साली पारित केलेला </span><span style="mso-bidi-language: MR;">Every Student Succeed Act <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">भारतीयांसाठी एक</span><span lang="MR" style="mso-bidi-language: MR;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">आदर्श उदाहरण ठरू
शकतो. अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>बराक
ओबामांच्या काळात पारित करण्यात आलेला <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="mso-bidi-language: MR;">ESSA</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> कायदा अमेरिकेतील प्रत्येक
बालकाला गुणवत्तापूर्ण शिक्षण मिळण्याच्या हक्काविषयी कटिबद्धता व्यक्त करतो. सन
१९६५ सालच्या प्राथमिक व माध्यमिक शिक्षण कायद्यामध्ये सुधारणा केल्यानंतर याची
अमलबजावणी अमेरिकेत सुरु झाली आहे. मागील ३ वर्षात या कायद्याच्या प्रभावी
अंमलबजावणीमुळे अनेक सकारात्मक बदल अमेरिकेतील <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षणव्यवस्थेत दिसून येत आहेत . </span><span style="mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">अशी यंत्रणा भारतातदेखील
निर्माण करणे सहज शक्य आहे. प्रस्तावित कायदा प्रत्येक स्तरावरील शिक्षण
व्यवस्थेच्या सक्षमीकरणाकरिता तयार केला जावा. सद्यस्थितीतील <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षण हक्क कायदा ६ ते १४ वयोगटातील मुलांपुरता
मर्यादित आहे त्यामुळे या वयोगटाव्यतिरिक्त इतर वयोगटातील विद्यार्थ्यांना मोफत व
सक्तीचे शिक्षण मिळण्याचा हक्क नाकारला जातो. वयोगटाच्या आधारे केला जाणारा<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>असा<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>भेदभाव नव्या कायद्याच्या रचनेत नसावा. ज्या ज्या स्तरावर मुल शिक्षण घेते
जसे कि पूर्व प्राथमिक </span><span style="mso-bidi-language: MR;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">प्राथमिक</span><span style="mso-bidi-language: MR;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">माध्यमिक</span><span style="mso-bidi-language: MR;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">उच्च्य माध्यमिक व उच्च्य शिक्षण व इतर <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>या प्रत्येक स्तरावरील विद्यार्थ्यांना सामावून
घेईल असा व्यापक विचार यामागे असणे गरजेचे वाटते. </span><span style="mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-language: MR;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">वैश्विक नागरिकांची<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>जडणघडण करण्याच्या हेतूने<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षण
व्यवस्थेतील प्रत्येक घटकांच्या व्यावसयिक सक्षमीकरणाकरिता विशेष तरतुदी नमूद
असायला हव्यात. विशेषतः शिक्षकांचे व्यावसयिक <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>सक्षमीकरण हा सर्वोच्च स्तरावरील प्राधान्यक्रम
असायला हवा. चौथ्या औद्योगिक क्रांतीच्या युगातील नागरिक घडवणाऱ्या शिक्षकांनी नवनवीन
अध्यापन तंत्रे आत्मसात करून कालानुरूप अध्यापन करणे <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>गरजेचे आहे. एखाद्या क्रीडा प्रकारातील खेळाडूंनी
मैदानात<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>सर्वोत्तम कामगिरी करावी
याकरिता<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ज्या प्रमाणे हाय पर्फोर्मंन्स
कोच असतात </span><span style="mso-bidi-language: MR;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> सपोर्ट स्टाफ दिमतीला असतो</span><span style="mso-bidi-language: MR;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> त्याच धर्तीवर शिक्षकांना सहाय्यक ठरेल अशी सपोर्ट टीम असणे
आवश्यक ठरते. शिक्षकांना आवश्यक असणारे मानसिक व व्यावसयिक सहाय्य तात्काळ मिळेल
अशी व्यवस्था असेल तर वर्गाध्यापनातील त्यांच्या कामगिरीत सकारात्मक बदल
निश्चितपणे अनुभवायला मिळेल. मध्यंतरी महाराष्ट्रातील <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षकांनी आम्हाला शिकवू द्या अशी मागणी करत
काढलेले आक्रोश मोर्च अथवा नोकरीतील तणाव असह्य झाल्यामुळे आत्महत्या करण्याऱ्या
शिक्षकांची वाढती <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>संख्या पाहता<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>अशा सपोर्ट टीमची गरज लक्षात यावी. याकरिता
प्रशिक्षित मनुष्यबळाचा अभाव अथवा निधीची कमतरता अशा समस्यांवर उपाय म्हणून
आर्तीर्फिशल इंटेलिजन्स तंत्राचा वापर करता येईल. हे तंत्र अतिशय प्रभावीपणे
वापरले जावू शकेल.</span><span style="mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-language: MR;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">शिक्षकांच्या कामगिरीतील सातत्यपूर्णता टिकवण्यासाठी समर
स्कूलची निर्मिती</span><span style="mso-bidi-language: MR;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> गरजाधीष्टीत व कालसुसंगत<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>प्रशिक्षण </span><span style="mso-bidi-language: MR;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> विशिष्ट कालावधीनंतर कामगिरीचा आढावा अशा बाबींचा स्वीकार
करणे आवश्यक बनले आहे. अगदी केजी ते पीजी स्तरावरील सर्वच शिक्षकांच्या
कार्यामध्ये व्यावसयिकता आणल्यास अपेक्षित उद्दिष्टे साध्य करणे सुलभ जाईल. सर्वच
स्तरावरील शिक्षकांना सक्षमीकरणाच्या समान संधी देवून विशिष्ट कालावधी नंतर
त्यांच्या कार्यचा आढावा घेण्याची गरज आहे. </span><span style="mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-language: MR;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">अर्थात असे बदल करत असताना सरकारी यंत्रणेने <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>काही बदल स्वीकारणे आवश्यक आहे. मागील काही
वर्षातील सरकारी ध्येयधोरणे अभ्यासली असता आपल्याकडे शिक्षणाचे खाजगीकरण वेगात
सुरु आहे. तिसऱ्या जगातील देशांमध्ये सर्वसामान्यपणे हाच कल दिसून येतो. शिक्षण ही
पूर्णतः सरकारचीच जबाबदारी असायला हवीय. बदलत्या कालानुरूप सरकारची कर्तव्ये बदलत
जातील मात्र खाजगीकरण केल्याने शिक्षण व्यवस्थेत गुणात्मक बदल होवून देशहितासाठी
लाभदायक ठरले<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>असा दावा करणे धाडसाचे ठरेल.
अनेक राज्य सरकारे शिक्षणावरील खर्च कमी करत असल्यामुळे <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>लोकसहभागातून निधी गोळा करण्याकडे देशभरातील
अनेक राज्यातील सरकारी शाळांचा कल वाढत आहे.शिक्षकांनी लोकसहभागातून शाळेच्या
विकासात हातभार लावला हे अभिनंदनीय असले तरी <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>अशा पद्धतीने लोकसहभागातून निधी गोळा करणे
याकरिता शिक्षकांचा वेळ व उर्जा खर्ची पडली हे वास्तव नाकारता येणार नाही. अशा
अनावश्यक बाबींवर शिक्षकांनी अमुल्य वेळ खर्च केल्यामुळे वैधानिक कर्तव्ये
पूर्ततेकरिता कितपत वेळ मिळाला </span><span style="mso-bidi-language: MR;">?</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> याचे उत्तर शोधायला हवे. एकाबाजूला सरकारी शाळांमधील
शिक्षक लोकसहभाग मिळवण्यासाठी आटोकाट प्रयत्न करीत असतात तर <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>दुसऱ्या बाजूला </span><span style="mso-bidi-language: MR;">CSR</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> च्या माध्यमातून ३३४२ कोटी रुपये इतकी
रक्कम<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>देशभरातील कंपन्यांनी<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षण क्षेत्रावर खर्च केली असे </span><span style="mso-bidi-language: MR;">CII</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span style="mso-bidi-language: MR;">( Confederation of Indian Industry)</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> चा अहवाल सांगतो. या दोन घटनांचा विचार केला तर एक बाब
अगदी स्पष्टपणे लक्षात येते कि प्रास सर्वोच्च स्तरावरील सरकारी यंत्रणेने स्थानिक
पातळीवरील प्रशासन व खाजगी कंपन्या यांमधील दुवा म्हणून भूमिका निभावायला हवीय. जेणेकरून
शिक्षण क्षेत्रात निधीची कमतरता या समस्येवर परस्पर सहकार्यातून उपाय शोधला जाईल.</span><span style="mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">शिक्षकांच्या
दैनंदिन कार्यप्रणालीमधील<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>दर्जासुधार व
सातत्यपूर्ण सर्वोत्तम कामगिरीचा आग्रह</span><span style="mso-bidi-language: MR;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> प्रशासनातील भूमिका बदल व गुणवत्तापूर्ण शिक्षण
देण्याविषयी सरकारची कटिबद्धता<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>या
त्रिसूत्रीचा सुयोग्य संगम साधला तरच भारतीय शिक्षण प्रणालीला नवा आयाम मिळू शकेल.
आणि याकरिता संरचित प्रयत्न करण्याची वेळ आता आली आहे. याच टप्प्यावरून वेगाने
वाटचाल करण्याकरिता शिक्षण क्षेत्राशी संबंधित सर्वच घटकांनी सामुहिकरित्या<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>प्रयत्न करायला हवेत असे वाटते. </span><span style="mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">रणजितसिंह डिसले</span><span style="mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<br /></div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-73569654696740587952018-03-16T23:45:00.000-07:002018-03-16T23:46:50.699-07:00 एज्युकेशन एक्सचेंज.....#E2<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNormal" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em; text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span lang="MR" style="font-family: "adobe devanagari" , serif; font-size: 28.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://scontent-sit4-1.xx.fbcdn.net/v/t1.0-9/29178845_10204294381395339_1545630336078053376_n.jpg?oh=edf9b46730fc59d8fb83ae646604ec09&oe=5B2B6476" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Image may contain: 18 people, including Payal Goel, Ruchika Chhabra and Chandra Choodeshwaran, people smiling, people standing" border="0" height="360" src="https://scontent-sit4-1.xx.fbcdn.net/v/t1.0-9/29178845_10204294381395339_1545630336078053376_n.jpg?oh=edf9b46730fc59d8fb83ae646604ec09&oe=5B2B6476" style="text-align: left;" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Courtesy: facebook.com/NeeruMittal </td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt; line-height: 107%; text-align: justify;"> जगभरातील शिक्षकांचे लक्ष वेधून घेणारी घटना नुकतीच
सिंगापूर येथे घडली. जगभरातील नवोपक्रमशील शिक्षकांचे तीन दिवशीय संमेलन नुकतेच
सिंगापूर येथे पार पडले. याकरिता ९४ देशांतील ४०० हुन अधिक शिक्षकांना निमंत्रित
करण्यात आले होते. मायक्रोसॉफ्टच्यावतीने
आयोजित हे संमेलन एज्युकेशन एक्सचेंज या नावाने ओळखले जाते. संमेलनाचे हे ४ थे वर्ष आहे.
वर्गाध्यापनात तंत्रज्ञानाचा प्रभावी वापर
करून मुलांच्या अध्ययन क्षमतेवर विशेष प्रभाव टाकणाऱ्या शिक्षकांच्या नाविन्यपूर्ण
प्रयोगांना जागतिक व्यासपीठ देण्याचा हा प्रयत्न आहे. एक शिक्षक म्हणून स्वतःच्या
व्यवसायिक विकासाची संधी देणारे हे संमेलन अनेक अर्थाने महत्वाचे ठरते. जगभरातील
हे सर्व आमंत्रित शिक्षक वेगवेगळ्या गटांमध्ये विभागले जातात अन वर्गाध्यापनात भेडसावणारी
कोणतीही एक समस्या निवडून त्यावर तंत्रज्ञानाच्या मदतीने उपाय शोधण्याचा प्रयत्न
करीत असतात. भिन्न भाषा</span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%; text-align: justify;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt; line-height: 107%; text-align: justify;"> भिन्न देश अन भिन्न संस्कृती अशा प्रतिकूल परिस्थितीत हे सर्व शिक्षक एकत्र
येवून काम करतात. यामुळे इतर देशांमधील शिक्षण पद्धती बाबत माहिती घेण्याची संधी
मिळते</span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%; text-align: justify;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt; line-height: 107%; text-align: justify;"> व्यावसायिक कार्यसंबंध
तयार होवून हे विश्वची माझे घर ही विचारधारा प्रत्यक्षात अंगिकारली जातेय.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://www.agenparl.eu/wp-content/uploads/2018/03/ricahard-and-anthony-face-to-face.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img alt="Image result for E2 microsoft singapore" border="0" height="178" src="https://www.agenparl.eu/wp-content/uploads/2018/03/ricahard-and-anthony-face-to-face.jpg" style="text-align: left;" title="Talking with Richard " width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="color: red;">मायक्रोसॉफ्टचे उपाध्यक्ष अँँथनी यांच्याशी संवाद साधताना रिचर्ड</span></td></tr>
</tbody></table>
</div>
<div>
<br /></div>
<br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"></td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"> या जागतिक परिषदेत घानाच्या एका शिक्षकाने सर्वांचे लक्ष
वेधून घेतले. रिचर्ड अकोटो असे त्याचे नाव. घानामधील सेकायेडोमसे नावाच्या
खेड्यातील बेन्टनसे ज्युनिअर हायस्कूलमध्ये शिकवणारा हा <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षक. घाना हा आफ्रेकीतील गरीब देश म्हणून
ओळखला जातो. शिक्षणाविषयी फारशी जागृती नसणाऱ्या समाजात काम करणाऱ्या रिचर्डने एक
अफलातून काम केलेय. ज्या भागात रोजच्या खाण्याची भ्रांत आहे तिथल्या भागात </span><span style="text-align: center;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt; line-height: 107%;">संगणक
शिक्षण म्हणजे चैनच समजली जाईल. शाळेत वीज असण्याची शक्यताच नव्हती. संगणक नाहीत</span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt; line-height: 107%;"> वीज नाही अन तंत्रज्ञानाचे
शिक्षण तर द्यायचं. कसे सोड्वायचे हे कोडे
? लोकसहभागातून अशी साधने मिळवण्याचा पर्याय त्याच्यापुढे नव्हता कारण सारा समाजच
हातावर पोट असणारा. कुठून आणणार एवढा पैसा</span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">?</span><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt; line-height: 107%;">? यावर उपाय म्हणून या शिक्षकाने खडू व फळ्याचा कल्पक वापर
केला. रिचर्डच्या वर्गातील फळा म्हणजे
संगणकाची स्क्रीन व खडू म्हणजे संगणकाचा माउस. वर्ड</span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt; line-height: 107%;"> एक्सल, पॉवरपॉईट सारखे घटक शिकवण्यासाठी
वर्गातील फळ्यावर त्यातील सर्व मेन्यूबार चे चित्र काढून तो घटक शिकवायचा , अशी
याची जगावेगळी पद्धत. संगणकाच्या स्क्रीनवर ज्या रंगसंगतीमध्ये मेन्यूबार दिसतो
अगदी त्याच प्रकारे तो संपूर्ण फळा रंगवून काढायचा. प्रत्येक ऑप्शनला क्लिक
केल्यावर कोणकोणते सब ऑप्शन दिसतात त्याचेही चित्र काढून तो मुलांना शिकवतो.
सोबतचे चित्र पाहून तुम्हाला लक्षात येईल याची जगावेगळी तंत्रस्नेही अध्यापन
पद्धत.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt; line-height: 107%;"></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><img alt="Image result for richard at E2 singapore" height="196" src="https://i0.wp.com/www.lagoscitypost.biz/wp-content/uploads/2018/03/ghanaian-teacher-richard-akotos-hardwork-gets-his-rural-school-brand-new-computers-microsoft-assistance.jpg?resize=670%2C330&ssl=1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="400" /></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Courtesy: Facebook.com/Owura Kwadwo Hottish </td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">मुलांमध्ये असणारी <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>तंत्रज्ञानाविषयीची आवड पाहून मला अशी अफलातून
कल्पना सुचली असे रिचर्ड म्हणतो. त्याच्या वर्गातील मुलांनादेखील त्याचे हे
रंगीबेरंगी फळे अन त्यातून डोकावणारी विंडो हे सांर आवडतय. फळ्याच्या आकारात
संगणकाची स्क्रीन साकारून मुलांना एक वेगळाच अनुभव देणाऱ्या रिचर्डला त्याचे अनुभव
सांगण्यासाठी सिंगापूर येथे आमंत्रित करण्यात आले होते. माझा देश सोडून मी
पहिल्यांदाच दुसऱ्या देशात आलोय. मला इंग्रजी फारशी समजत नाही</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-language: MR;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"> माझ्या मुलांना देखील
इंग्रजी येत नाही. पण मला माझ्या वर्गातील मुलांच्या मनाची भाषा येते असे म्हणत
त्याने उपस्थितांची मने जिंकून घेतली. प्रतिकूल परिस्थिती हीच माझी प्रेरणा आहे
असे तो म्हणाला. यापूर्वीही मी संगणकाचे अनेकविध घटक अशाच पद्धतीने शिकवले आहेत.
माझ्या वर्गात १०० हून अधिक मुले आहेत आणि माझी ही कृती मुलांना आवडते </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-language: MR;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"> त्यातून ते शिकतात म्हणून
मी हे फळे रंगवतो असे तो म्हणाला. काही वर्षापूर्वी रिचर्डने स्वतःकरिता एक संगणक
घेतला होता मात्र तो चोरीला गेला. तेंव्हापासून मी अशापद्धतीने शिकवत असल्याचे
त्याने नमूद केले.त्याच्या या प्रयत्नांना आता घानाच्या एका स्वंयसेवी संस्थेने
साथ देण्याचे ठरवले असून रिचर्डच्या शाळेत काही संगणक व वीज सुविधा उपलब्ध करून
देण्याचे ठरवले आहे. </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="clear: left; float: left; font-family: "mangal" , serif; font-size: 12pt; line-height: 107%; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><a href="https://scontent-sit4-1.xx.fbcdn.net/v/t1.0-9/29244292_10156117813271678_1983337610303559156_n.jpg?oh=22b211b9233d8ccd56c3f60951c660a3&oe=5B4863D3" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img alt="Image may contain: 1 person, smiling, standing" border="0" height="200" src="https://scontent-sit4-1.xx.fbcdn.net/v/t1.0-9/29244292_10156117813271678_1983337610303559156_n.jpg?oh=22b211b9233d8ccd56c3f60951c660a3&oe=5B4863D3" width="158" /></a>रिचर्डच्या या अफलातून कामगिरीनंतर ग्रीसच्या अजीलीकी पापा
नामक महिला शिक्षकेने आपल्या सादरीकरणातून अनेकांना प्रेरित केले. डिस्लेक्सियाग्रस्त
मुलांकरिता शाळा चालवणारी ही शिक्षिका. मानवी मेंदूमध्ये मजकूर वाचन करण्यासाठीचा
विशिष्ट भाग नाहीये असे तिचे म्हणणे आहे. सन १९९८ पासून ती <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>डिस्लेक्सियाग्रस्त
मुलांकरिता काम करतेय. इमर्सिव्ह रीडर तंत्रज्ञानाच्या मदतीने या मुलांना एक
आत्मविश्वास देत अनेकांचे जीवन योग्य दिशेने नेण्यात तिने मोलाचे योगदान दिले आहे.
ही मुले इतरांपेक्षा वेगळी नसून , प्रत्येक गोष्टीकडे पाहण्याचा यांचा दृष्टीकोण
वेगळा आहे. त्यामुळे अशा मुलांना त्यांची नजरेतून शिकवण्यासाठी प्रयत्न करायला हवे
असे मत तिने व्यक्त केले. </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "mangal" , serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%;">या लेखात उल्लेखित दोन शिक्षक जगावेगळे आहेत. समस्यांकडे
पाहण्याचा त्यांचा दृष्टीकोण वेगळा आहे.त्यांना जाणवलेल्या समस्या तुम्हाला देखील
जाणवल्या असतील. मात्र त्यांनी शोधलेले उपाय त्यांच्या नाविन्यपूर्णतेची ओळख
निर्माण करतात. त्यांनी शोधलेले उपाय तुम्हीदेखील तुमच्या वर्गाध्यापनात वापरून
पहायलाच हवेत. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></div>
<br /></div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-47889328675509330952018-03-12T23:12:00.001-07:002018-03-12T23:12:46.496-07:00 समर स्कूल : भविष्याचे शिक्षण देणाऱ्या शाळा...<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: right;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 12.0pt; mso-ansi-font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षकांनी
त्यांच्या<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>अध्यापन पद्धतीत कालानुरूप बदल
केले पाहिजेत </span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>त्याकरिता त्यांनी
स्वयंप्रेरणेने <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>प्रशिक्षण घ्यायला हवे <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>असे जगभरातील अनेक शिक्षणतज्ञांना वाटते . सर्व
शिक्षा अभियान असो </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">वा राष्ट्रीय
माध्यमिक<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षा अभियान असो यामधून <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>प्रशिक्षणांचा<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>झालेला अतिरेक </span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> शिक्षकांच्या गरजा न ओळखता त्यांवर <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>लादण्यात आलेली प्रशिक्षणे यामुळे <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>सेवांतर्गत प्रशिक्षणाबाबत महाराष्ट्रातील शिक्षकांचा
नकारात्मक प्रतिसाद अनुभवायला मिळत होता. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>सेवांतर्गत
प्रशिक्षणाबाबत<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षकांची<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ही नकारात्मक मानसिकता लक्षात घेवून सन २०१५
पासून <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ट्रेनिंग ऑन<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>डिमांड (मागेल त्यालाच प्रशिक्षण )<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>या धोरणाचा स्वीकार राज्याच्या शिक्षण विभागाने
केला.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>त्यामुळे सध्या<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>नियोजनशून्य व उद्देशविरहीत प्रशिक्षणाचे आयोजन
करण्याच्या प्रकारांना काहीसा आळा बसल्याचे चित्र आहे. शिक्षकांनी त्यांना आवडेल
त्या विषयाच्या प्रशिक्षणाची मागणी विद्या प्राधिकरणाच्या वेबसाईटवर नोंदवावी आणि
मग त्या विषयाच्या प्रशिक्षणाकरिता आवश्यक शिक्षक संख्या एकत्रित करून संबंधिताना <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>त्यांच्या आवडीचे प्रशिक्षण <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>द्यायचे अशी कार्यप्रणाली अमलात आली. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>सद्यास्थितीत शिक्षकांच्या आवडीच्या विषयामध्ये शैक्षणिक
तंत्रज्ञान हा विषय आघाडीवर असून वर्गाध्यापनात तंत्रज्ञान <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>वापराबाबत<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>प्रशिक्षण देण्याची मागणी<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>करणाऱ्या
शिक्षकांची संख्या </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; mso-ansi-font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 11.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">( जानेवारी १८
अखेर पर्यंत ) <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">सर्वाधिक म्हणजे </span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">1,61,734 </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">इतकी आहे. ही आकडेवारी लक्षात घेता<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>सेवांतर्गत प्रशिक्षणाबाबत महाराष्ट्रातील शिक्षकांची नकारात्मक मानसिकता
बदलली आहे असे निश्चितपणे म्हणता येईल.<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>युडायस अहवालानुसार महाराष्ट्रातील सरासरी १३ % शिक्षक दरवर्षी सेवांतर्गत
प्रशिक्षण घेत असतात.देशभरातील प्राथमिक शिक्षकांचा विचार केला तर सरासरी २२ %
शिक्षक दरवर्षी सेवांतर्गत प्रशिक्षण घेतात. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>मात्र
प्रशिक्षणाचे विषय निवडीचे स्वातंत्र्य हा बदल वगळता सेवांतर्गत प्रशिक्षणे आयोजित
करण्याची पद्धत अद्यापही बदलेली नाहीये. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>प्रशिक्षण वर्गात सहभागी होण्यासाठी शालेय
कामकाजाचे दिवस निवडले जात असल्याने त्या कालावधीत वर्गाध्यापन व इतर शैक्षणिक
कृती स्थगित कराव्या लागतात.शिक्षकांमधीलच काही जणांना किंवा<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">DIECPD </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>मधील विषय सहायकांना अथवा
क्वचित प्रसंगी अधिकारी वर्गाला राज्यस्तरावर प्रशिक्षित करून त्यांच्यामार्फत इतर
शिक्षकांना जिल्हा</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> तालुका व केंद्र स्तरावर प्रशिक्षित केले जाण्याची पूर्वापार चालत
आलेली पद्धत अद्यापही सुरूच आहे.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>अशा
राज्यस्तरीय मार्गदर्शकांना <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>(
ज्यांना सध्या सुलभक म्हटले जाते )<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>वेगवेगळ्या विषयांचे<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>प्रशिक्षण द्यावे लागत असल्याने <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>प्रत्येक प्रशिक्षण विषयातील आशयज्ञान
प्रभावीपणे मांडण्याच्या त्यांच्या क्षमतेला मर्यादा येतात. परिणामी असे सुलभक <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>आपल्या सहकारी शिक्षकांना देत असलेल्या
प्रशिक्षणाचा दर्जा खालावण्याची शक्यता वाढते. शिवाय अशा सुलभकाना वेगवेगळ्या
स्तरावर वारंवार प्रशिक्षण द्यावे लागत असल्याने वर्ग अध्यापनाच्या महत्वाच्या
कार्याकडे त्यांचे दुर्लक्ष होण्याची शक्यता नाकारता येत नाही.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">अशा परिस्थितीत सेवांतर्गत
प्रशिक्षणाचा दर्जा सुधारण्यासाठी<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>व
शिक्षकांच्या व्यावसायिक कौशल्य विकासासाठी <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>समर स्कूलच्या पर्यायाची प्रभावी अंमलबजावणी
करायला हवी. देशाचे भविष्य ज्या वर्गाखोल्यांमध्ये घडवले जातेय त्या वर्गखोलीतील
महत्वपूर्ण घटक असणाऱ्या शिक्षकांकरिता समर स्कूल या भविष्य घडवणाऱ्या शाळा ठरतील.
दीर्घ सुट्टीच्या कालावधीत किंवा <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शैक्षणिक
सत्राखेरीस आयोजित केले जाणारे हे विशेष प्रशिक्षण वर्ग<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>राज्यातील प्राथमिक शिक्षकांसाठी व्यावसायिक
विकासाच्या नव्या संधी निर्माण करू शकतात.<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>किमान २ आठवड्याच्या कालावधीत आयोजित केली जाणारी ही <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>विशेष प्रशिक्षण सत्रे<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षकांना त्यांच्या आवडीच्या विषयातील
अद्ययावत माहितीची ओळख करून देत <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>अनुषंगिक <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>तंत्र कौशल्य आत्मसात करण्याची संधी देतात . ऑनलाईन
माध्यमातून<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>अथवा<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>प्रशिक्षण केंद्रामध्ये<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>प्रत्यक्ष सहभागी होऊन <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>अधिक अनुभवी व<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>जाणकार<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>व्यक्तींकडून <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>थेट मार्गदर्शन मिळाल्यामुळे स्वतःमधील बदल
अनुभवण्याची संधी <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षकांना मिळू शकेल.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षण क्षेत्रातील नाविन्यपूर्ण विचारधारांची
ओळख</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> प्रत्यक्ष
कृतीद्वारा कौशल्य विकसन</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">आवडीच्या विषयातील तज्ञ व अनुभवी मार्गदर्शकांचे थेट मार्गदर्शन
व<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शंका निरसन </span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> उद्दिष्टनुरूप कृती आराखडा आखणी व
अंमलबजावणी करण्याची संधी यानिमित्ताने मिळू शकेल. आजही सेवापूर्व व सेवांतर्गत
प्रशिक्षण वर्गात पाठाचे नियोजन करताना हर्बर्टच्या पंचपदीचा आधार घेतला जातो.
काळानुरूप ही पद्धत बदलली जाणे आवश्यक आहे. मागील काही वर्षात क्लासरूम मॅनेजमेंट </span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">चाईल्ड बिहेव्हीअर अॅनालीसीस </span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> फ्लीप्ड क्लासरूम</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> ब्लेंडेड लर्निंग यांसारख्या नवनवीन
संकल्पनांना <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>महत्व प्राप्त झाले आहे. अनेक
देशांमध्ये प्राथमिक शाळेतील शिक्षकांना त्यांच्या शासनाच्या वतीनेच समर स्कूलच्या
माध्यमातून अशा अद्ययावत संकल्पनांची ओळख करून देत अधिक<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>प्रशिक्षित केले जाते. मात्र महाराष्ट्रातील <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षकांना शासनाच्या वतीने दिल्या जाणाऱ्या
प्रशिक्षणात याविषयी माहिती दिल्याचे <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>अथवा
भविष्यातील आव्हानांना सामोरे जाण्यासाठी प्रशिक्षित केल्याचे उदाहरण ऐकिवात नाही.
<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>समर<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>स्कूलचा हा पर्याय महाराष्ट्रातील<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षकांसाठी अतिशय प्रभावी ठरू शकतो. किमान ३०
दिवसांची उन्हाळी सुट्टी महाराष्ट्रातील<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>शिक्षकांना दरवर्षीच<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>मिळत असते. या
कालावधीत शिक्षकांनी आपल्या आवडीच्या <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>समर
स्कूल मध्ये सहभाग नोंदवून<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षण
क्षेत्रातील बदलत्या अध्यापन पद्धती</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> नवनवीन तंत्रे आत्मसात<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>करण्याचा प्रयत्न करायला हवा. जगभरातील अनेक शिक्षक अशा समर स्कूलच्या
माध्यमातून स्वतःच्या व्यावसायिक कौशल्य विकसनास प्राधान्य देत आहेत. अशा समर
स्कूल मधून समविचारी शिक्षकांचे एक नेटवर्क तयार होवून परस्पर सहकार्यातून
क्षमतावृद्धी करण्याच्या प्रयत्नास <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>चालना
मिळते.अर्थात हा पर्याय पडताळून पाहताना<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>त्यातील नाविण्यता व अद्ययावतपणा कायम राखला जाणे महत्वाचे आहे. तसेच अशा
समर स्कूलमधील शिक्षकांचा सहभाग हा पूर्णतः ऐश्चिक असावा .अन्यथा हे प्रशिक्षण
वर्ग म्हणजे नसती उठाठेव अशी मानसिकता तयार होऊन शिक्षक नकारात्मक प्रतिसाद
देण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. असे प्रशिक्षण वर्ग जिल्हा स्तरावरील
सातत्यपूर्ण व्यावसायिक विकास संस्थेच्या माध्यमातून आयोजित केले जावेत. याकरिता
नेमण्यात येणारे सुलभक प्राथमिक शिक्षक नसावेत <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>त्यामुळे त्या संबंधित शिक्षकाला त्याच्या
आवडीच्या वर्गात प्रवेश घेण्याची संधी मिळेल. समर स्कूल मध्ये तज्ञ मार्गदर्शक</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> आशय निश्चित्ती व नियोजन कार्यात <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>विद्यापीठे</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> नामांकित प्रशिक्षण संस्था यांचे सहकार्य घ्यावे . प्रसंगी <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>खाजगी क्षेत्रातील तज्ञांची मदत घेता येवू शकेल.
राज्यातील कोणत्याही जिल्ह्यात सेवा देणारा शिक्षक कोणत्याही जिल्ह्यातील समर
स्कूल मध्ये प्रवेशित होवू शकेल इतपत <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>लवचिकता त्याच्या अंमलबजावणी मध्ये असायला हवी. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span style="mso-spacerun: yes;">
</span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>चौथ्या<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>औद्योगिक क्रांतीच्या या युगात तंत्रज्ञानाच्या
व्यापकतेमुळे <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>शिक्षण क्षेत्रातील
प्रत्येक घटकांमध्ये अमुलाग्र बदल संभवतात. हे बदल स्वीकारून एकविसाव्या शतकातील<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>मुलांना कालानुरूप शिक्षण देण्यासाठी <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>विसाव्या शतकात जन्मलेल्या शिक्षकांना <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>अधिक प्रयत्न करावे लागतील. शिक्षकांनी फॅसीलीटेटरच्या
<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>भूमिकेतून बाहेर पडून मुलांच्या
नाविन्यपूर्ण संकल्पना<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>व कुतूहल<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>यांना अधिक पाठबळ देण्याची गरज आहे.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">RTE</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> च्या प्रभावी अंमलबजावणीमुळे ६-१४ वयोगटातील ९० % हून अधिक मुलांना
शाळेत दाखल करण्यात व टिकवण्यात आपण यशस्वी झालो आहोत. आता या मुलांचे भविष्य
घडवणारे शिक्षण देण्यासाठी शिक्षकांना अधिक सक्षम करण्याच्या दिशेने वाटचाल करायला
हवी. अद्ययावत आशयज्ञान<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">,</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span style="mso-spacerun: yes;">
</span>आधुनिक अध्यापन पद्धतीचा वापर आणि तंत्रज्ञान वापरातून शैक्षणिक समस्या
निराकरण करण्यातील प्रभुत्व<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>या
त्रिसूत्रीच्या आधारे आपली वाटचाल करण्यासाठी शिक्षकांनी स्वयंप्रेरणेने पुढे
यायला हवे. </span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><o:p></o:p></span></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: right;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 18.0pt; mso-ansi-font-size: 20.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">रणजितसिंह डिसले</span><span style="font-family: "Mangal",serif; font-size: 16.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><o:p></o:p></span></div>
<br /><br />
</div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-2518421602031938452018-02-19T02:13:00.001-08:002018-02-19T02:13:21.315-08:00सरकारी शाळांना हवे विमा कवच..........रणजितसिंह डिसले<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<br />
<div style="text-align: justify;">
शाळेला गावाचा आधार असावा अन गावाला शाळेचा अभिमान असावा या भावनेतून खेड्यातील लोक स्थानिक</div>
<div style="text-align: justify;">
स्वराज्य संस्थांच्या शाळांकडे पाहतात . गावाकडची शाळा ही अनेकांच्या अभिमानाचा केंद्रबिंदू बनून राहिली आहे. गावात किंवा शहरात सरकारी यंत्रणेकडून प्राप्त होणाऱ्या वस्तूंचा वापर करताना ती एक सामुहिक</div>
<div style="text-align: justify;">
मालकीची वस्तू मानून बेपर्वाईने वापर होताना दिसतो.सामुहिक मालकीच्या वस्तूंची झालेली दुरवस्था सार्वजनिक ठिकाणी सर्रास पहायला मिळते.मात्र शाळेमध्ये असणाऱ्या अनेकविध वस्तू सरकारी यंत्रणेकडूनच प्राप्त होत असल्या तरी त्यांची काळजीपूर्वक हाताळणी करण्याकडे सर्वांचा कल असल्याचे दिसते. शाळेतील शैक्षणिक साधने म्हणजे मुलांसाठी जीव कि प्राणच.आई-बाबांनी आणलेली खेळणी रागाच्या भरात फेकून देणारी मुले शाळेतील वस्तू मात्र जीवापाड जपतात असा अनुभव आहे. सामुहिक मालकीच्या वस्तू शाळेमध्ये वापरताना त्यांची तोडफोड होणार नाही अन ती सर्वाना वापरायोग्य राहील याकडे शिक्षक अन विद्यार्थी यांचा कल असतो.शाळा अन गुरुजी यांच्याबाबत असणाऱ्या आदरयुक्त भीतीमुळे म्हणा वा अन्य कारणांमुळे शाळेमधील मौल्यवान वस्तू चोरीला गेल्याचा घटना क्वचितच घडत असत. शाळा म्हणजे विद्येचे मंदिर अन या मंदिरात चोरी करण्याचे धाडस कोण करेल? या भावनेमुळे शाळेतील मौल्यवान वस्तूंच्या सुरक्षिततेचा मुद्दा गंभीरपणे समोर आला नाही . शाळेत चोरी करण्यासारखं असतच काय ? चोरी झालीच तर टेबल अन खुर्ची याच्याशिवाय काय हाती लागणार नाही अशी सर्वसाधारण मानसिकता आढळते. खडू – फळा मोहीम, ICT इन स्कूल योजना किंवा</div>
<div style="text-align: justify;">
सर्व शिक्षा अभियान अशा अनेक योजनांच्या माध्यमातून सरकारी शाळामध्ये अनेकविध शैक्षणिक साधने प्राप्त होवू लागली. मागील काही वर्षात लोकसहभागातून संगणक,टँबलेट, प्रोजेक्टर व LCD सारखी महागडी शैक्षणिक साधने सुद्धा सरकारी शाळांमध्ये पहायला मिळत आहेत. मात्र या साधनांच्या सुरक्षिततेचा मुद्दा आता गंभीरपणे समोर येतो आहे. शाळेतील पारंपारिक खडू – फळ्याची जागा महागड्या इंटरएक्तीव्ह बोर्ड नी घेतल्याने आता या महागड्या वस्तूंची सुरक्षितता हा शिक्षकांसमोरील नवे आव्हान बनू पाहत आहे.सन २०१२ ते २०१७ या कालावधीत एकट्या सोलापूर जिल्ह्यात १७ शाळांमध्ये चोरीच्या घटना घडल्याची नोंद आहे. नुकतीच बीड जिल्ह्यातील पारगाव (जो) येथील जिल्हा परिषद शाळेच्या रेकॉर्डीग स्टुडिओमधील महागडी साधने चोरीला गेली अन या प्रश्नाचे गांभीर्य सर्वांसमोर आले. गावकऱ्यांकडून मोठ्या अपेक्षेने मिळालेल्या वस्तूंची चोरी होणे हे किती वेदनादायी असते याची प्रचीती देणारी पोस्ट सोशल मिडीयावर व्हायरल झाली.या पोस्टची दखल खुद्द शिक्षणमंत्र्यांनी घेत चोरीचा तपास जलदगतीने करण्याच्या सूचना तपास यंत्रणेला दिल्या.पण या निमित्ताने एक बाब स्पष्ट होते कि सरकारी शाळेमधील वस्तू सुरक्षित नाहीत अन अशा वस्तूंच्या सुरक्षिततेसाठी स्थानिक वा राज्य पातळीवर पुरेशी सुरक्षा यंत्रणा नाही. शालेय वेळेनंतर सरकारी शाळांमधील अशा तंत्रस्नेही साधनाची सुरक्षितता राम भरोसे असल्याचे दिसून येते. ICT इन स्कूल योजनेंतर्गत देशभरात तब्बल ८७०३३ शाळांमध्ये संगणक प्रयोगशाळा उभारण्यात आल्याचे केंद्रीय मनुष्यबळ खात्याचा अहवाल सांगतो. शालेय शिक्षणात माहिती संप्रेषण तंत्रज्ञान वापराबाबाबतचे धोरण २०१२ नुसार शाळेची मालमत्ता व आयसीटी सुविधांची सुरक्षितता याबाबत राज्यांनी कार्यवाही करणे अपेक्षित आहे.मात्र राज्यातील संगणक प्रयोगशाळा व शाळेतील मालमत्ता यांच्या सुरक्षिततेबाबत ठोस असे धोरण दिसून आलेले नाही. प्रगत शैक्षणिक महाराष्ट्र या महत्वाकांशी</div>
<div style="text-align: justify;">
कार्यक्रमांतर्गत राज्यभरातील डिजिटल शाळांच्या संख्येत वाढ होताना दिसत आहे. धुळे जिल्ह्याने राज्यातील पहिला डिजिटल जिल्हा होण्याचा मान मिळवला आहे. धुळ्यासह राज्यातील अनेक जिल्हा परिषद शाळांमध्ये महागडे LCD व टँबलेट आहेत. मात्र अशा महागड्या साधनांची काळजीपूर्वक हाताळणी करतानाच त्यांची सुरक्षितता देखील महत्वाची आहे. अशा वस्तू चोरीला गेल्या अथवा नैसर्गिक आपत्तीमध्ये हानी पोहोचली तर त्या मुळ स्वरुपात परत मिळवणे हे काहीसे कठीण होवून बसते . त्यामुळे शाळेतील वस्तूंना सुरक्षारुपात विमा कवच असणे वा अशा दुर्दैवी घटनांमध्ये शाळांना सरकारकडून सानुग्रह अनुदान तात्काळ मिळणे महत्वाचे वाटते. शाळेमध्ये चोरी झालेल्या वस्तूंच्या तपासाबाबत पोलीस यंत्रणा प्रत्येकवेळी यशस्वी होईलच याची हमी देता</div>
<div style="text-align: justify;">
येत नाही. मात्र मधल्या काळात या वस्तूंच्या वापरापासून मुले वंचित राहतात.ही वंचितता दीर्घकालीन असेल तर शिक्षकांच्या उत्साहावर पाणी पडल्यासारखे होते ; कारण अशा महागड्या वस्तू लोकसहभागातून पुन्हा प्राप्त करणे कठीण असते. शाळेतील अनेकविध वस्तूं, इमारत, तंत्रस्नेही साधने यांना व्यापक स्वरुपात विमा कवच उपलब्ध करून देता येईल का ? याबाबत धोरणात्मक पातळीवर विचार व्हायला हवा. वरिष्ठ पातळीवरूनच याबाबत गंभीरपणे पाऊले उचलली जाणे अपेक्षित आहे. राज्यभरातील शाळांकरिता एका विमा कंपनीची निवड करून सर्वच शाळांना ही सेवा देता येईल. ओव्हर चार्जीगमुळे टँबलेटच्या बँटरीचा स्फोट होणे, वीज पडणे, अतिवृष्टी , दरड कोसळणे यांसारख्या आपत्तींमुळे शालेय इमारत व मालमत्तेची होणारी आर्थिक हानी भरून काढण्यासाठी विम्याचा पर्याय लाभदायक ठरेल.पुनर्वसन झालेल्या माळीण गावाच्या शाळेची यावर्षीच्या पावसात झालेली दुरवस्था पाहता विमा कवच असण्याच्या सेवेची गरज प्रकर्षाने समोर येते. शालेय विद्यार्थ्यांकरिता राजीव गांधी अपघात विमा योजनेच्या दुरवस्थेचा पूर्वानुभव लक्षात घेता या नव्या योजनेत काही चुका नक्कीच टाळता येतील. अशा विमा योजना संबंधित विमा कंपनीकरिता सोन्याचे अंडे देणारी कोंबडी ठरू नये यासाठी प्रशासनाची इच्छाशक्ती महत्वाची आहे. पारगावच्या शाळेचा अनुभव पाहता प्रत्येकवेळी मंत्रिस्तरावरून दखल घेतली जाणे अपेक्षित नाही . मात्र विमारुपी लाभ मिळवताना भिक नको पण कुत्र आवर असे म्हणण्याची वेळ शिक्षकांवर येवू नये. विमारुपी आर्थिक लाभ मिळवण्याकरिता वा सानुग्रह अनुदान मिळण्याकरिता कागदपत्रे गोळा करण्यातच शिक्षकांचा वेळ अन श्रम वाया जावू नये याकरिता तंत्रज्ञानाची मदत घेत अंमलबजावणी करणे उचित राहील. सरकारी शाळांना असे लाभ मिळवून देणाऱ्या यंत्रणांनीदेखील तात्काळ कार्यवाही करणे उचित ठरते. प्रशासकीय दिरंगाईमुळे विमा अथवा अनुदान न मिळणे म्हणजे मुलांना सुविधा नाकारण्याजोगे आहे.सामाजिकतेचे भान राखत समाजाने दिलेल्या शैक्षणिक साधनांची सुरक्षितता कायम राखण्याची जबाबदारी सरकारी यंत्रणेने स्वीकारायला हवी. अन्यथा या शैक्षणिक साधनांच्या वापरापासून खेड्यापाड्यातील विद्यार्थी वंचित राहण्याची शक्यता अधिक आहे.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
रणजितसिंह डिसले</div>
<div style="text-align: justify;">
onlyranjitsinh@gmail.com</div>
</div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-66300885817789302362018-01-28T00:47:00.002-08:002018-01-28T00:49:58.462-08:00 शैक्षणिक अहवालांचा अशात्रीय असर<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 115%;">देशाची शिक्षण विषयक सध्यस्थिती दर्शवण्याचा
दावा करणारे अनेकविध </span><span lang="MR" style="font-family: "kokila" , "sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 115%;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 115%;">शैक्षणिक अहवाल सरकार व खाजगी
संस्थांच्या वतीने सातत्याने प्रकाशित होत असतात. सरकारी कामकाज, अहवाल व सरकारी आकडेवारीकडे संशयित नजरेने पाहण्याकडे
भारतीय समाजमनाचा ओढा अधिक असल्याने अनेक शिक्षणतज्ञ
खाजगी संस्थांनी तयार केलेले अहवाल प्रमाण मानण्याकडे झुकलेले दिसतात. सरकारी शिक्षण
व्यवस्थेवर टीका करण्यासाठी अशा अहवालाचा आधार
त्यांना महत्वाचां वाटतो. भारतातील अनेकविध खाजगी संस्थांच्या वतीने प्रकाशित
केले जाणारे शैक्षणिक अहवाल अभ्यासले असता
बह्तांश अहवाल सरकारी शिक्षण व्यवस्थेविषयी नकारात्मक जनभावना तयार करण्याच्या उद्देशाने
तयार केले जात असल्याचे सर्वसाधारण निरीक्षण आहे. व्यापक प्रमाणांत केल्या
जाणाऱ्या शैक्षणिक अहवालांतून देशातील शैक्षणिक सद्यस्थिती बदलण्यासाठीच्या
शिफारशी सुचवण्याऐवजी सरकारी शिक्षण
व्यवस्था अतिशय वाईट स्थितीत आहे असे दर्शवणारे आकडे प्रकाशित
केले जातात. मात्र शैक्षणिक अहवाल कोणी
तयार केला आहे ? कोणत्या व्यक्तीने या अहवालाचे समर्थन केले आहे ? याला महत्व न देता तो अहवाल शास्त्रीय निकषांवर
आधारलेला आहे का ? अहवालातील आकडेवारीचा , निष्कर्षचा पडताळा घेता येतो का? यावरून
त्यांची विश्वासार्हता ठरवली जाणे उचित ठरते. </span><span style="font-family: "kokila" , "sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 115%;">
६-१४ वयोगटातील प्रत्येक मुलाला मोफत
शिक्षण मिळणे हा त्याचा अधिकार मानला गेला आहे. अशा अधिकार प्राप्त मुलांचे
मूल्यमापन कोणी करावे? कोणत्या निकषांवर करावे ? हे RTE मधील २९ (१) नुसार निश्चित
केले आहे. कलम २९ (१) नुसार प्राथमिक शिक्षण विषयक मूल्यमापन प्रक्रिया ही शासनाने
विनिर्दीषित केलेल्या शिक्षण प्राधिकरणाकडून निर्धारित केली जाईल. महाराष्ट्रातील
मुलांकरिता ही मूल्यमापन प्रक्रिया व निकष निश्चित करण्याचे अधिकार विद्या प्राधिकरणाचे असून शासन निर्णय क्रमांक :
पिआरई/२०१०/ (१३६/१०)/ प्राशी-५ नुसार हे निकष
सार्वत्रिक केले गेले आहेत. बालकाच्या ज्ञान व आकलनाचे व्यापक व
अखंडित मूल्यमापन करणे हा त्या मागील मुख्य हेतू आहे. त्यामुळे शिक्षणाचा अधिकार प्राप्त मुलांचे मूल्यमापन करण्याची
इच्छा असणारी व्यक्ती/संस्था यांनी सदर निकषांचे पालन करणे अपेक्षित आहे. तसेच सदर
प्रक्रिया मुल्यमापनापुरती मर्यादित न राहता सदर विद्यर्थ्यांच्या अध्ययनातील
अडचणीचा शोध घेवून त्यावर अतिरिक्त पूरक मार्गदर्शन केले जाणे अपेक्षित आहे. मात्र
प्रथम या स्वयंसेवी संस्थेच्या वतीने स्वयंनिर्धारित निकषांच्या आधारे मूल्यमापन केले जात असून शासन निर्णय व कायद्यातील तरतुदींचा अभ्यास करता
अशी सर्वेक्षण प्रक्रिया पूर्णतः बेकायदेशीर असल्याचे
दिसून येते. अशास्त्रीय पद्धतीने मुलांचे मूल्यमापन करून अतिरिक्त मार्गदर्शनाची
कोणतीही यंत्रणा अशा स्वयंसेवी संस्थांनी उभारलेली नाही. सरकारी शाळेतील मुलांना वाचता
येत नाही,लिहिता येत नाही असां निष्कर्ष
अशास्त्रीय पद्धतीने काढून सरकारी
शाळांविषयी नकारात्मक जनभावना तयार करण्याचा हा प्रयत्न दिसून येतो. कायद्यात
उल्लेखित निकषावर आधारित मूल्यमापन केले जाणे हा मुलांचा हक्क आहे.मात्र अशा
अशास्त्रीय सर्वेक्षणातून मुलांचा हा हक्क
हिरावून घेतला जात आहे असे वाटते . नादिया लोपेझ यांच्याच शब्दात सांगायचं झालं तर
प्रत्येक मुल स्वतंत्र पद्धतीने शिकत हे मूल्यमापनकर्त्यांनी लक्षात घ्यायला हवे.
अशा परिस्थितीत महाराष्ट्रातील प्रत्येक शाळेतील प्रत्येक शिक्षकाने
स्वतःचे स्वतंत्र असे निकष तयार करून मूल्यमापन करायला सुरुवात केली तर अधिकच
गोंधळ उडेल. त्यामुळे अशा नियमबाह्य निकषांच्या आधारे तयार केलेल्या अहवालांवर बंदी
घातली जाणे बालहक्क अबाधित राखले जाणाच्या दृष्टीने उचित ठरते.</span><span style="font-family: "kokila" , "sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 115%;">
शैक्षणिक सर्वेक्षण करण्याच्या
प्रक्रियेतील पारदर्शकता,सर्वेक्षणाकरिता वापरण्यात येणाऱ्या चाचण्यांची विश्वासार्हता, वस्तुनिष्ठता व आशयात्मक
सप्रमाणता हे निकष शैक्षणिक अहवालांचे मूल्यमापन करताना महत्वाचे ठरतात. शैक्षणिक अहवाल कोणत्या संस्थेने तयार केले? त्यांच्या
अहवालांची दखल कोणी घेतली ? असे मुद्दे अहवालांच्या मुल्यमापनाकरिता गैरलागू ठरतात. असर करिता सर्वेक्षण कोणत्या
गावात केले गेले ? सर्वेक्षण करणाऱ्या व्यक्तींना ६-१४ वयोगटातील मुलांना
शिकवण्याचा किती तासांचा अनुभव आहे ?
अनोळखी मुलाशी संवाद साधत शैक्षणिक संपादणुकीबाबत अपेक्षित प्रतिसाद प्राप्त
करण्याचे कौशल्य सदर सर्वेक्षकांकडे आहे का? मुलांना
वाचता आले नाही अथवा एखादी गणिती क्रिया करता आली नाही हा निष्कर्ष कोणत्या माहितीच्या
आधारे काढला गेला ? याचे उत्तर असर अहवालातून मिळत नाही. केवळ साप साप म्हणून भुई
थोपटण्याच्या प्रकाराशी साधर्म्य असणारी ही कृती मानावी लागेळ. वाचता न येणारी अथवा
गणिती क्रिया करण्यात अपयशी ठरलेली मुले कोणत्या
शाळेत, कोणत्या गावात आहेत ? अशा
मुलांना अपेक्षित कौशल्य प्राप्ती होण्याकरिता
कोणते अध्ययन अनुभव दिले जावेत? याबाबत कोणतीही माहिती या अहवालातून मिळत नाही. या
माहितीच्या अभावी असर अहवालातील आकडेवारीचा पडताळा घेताच येत नाही. परिणामी हा अहवाल तयार करण्याच्या प्रक्रियेतील पारदर्शकता निम्नस्तरीय असल्याचे दिसून येते.असर मधील चाचण्याच्या आधारे
प्रशिक्षित व शैक्षणिक सर्वेक्षणाचा अनुभव असणाऱ्या एकूण १३६२ तज्ञांच्या मदतीने सातारा जिल्हा परिषदेचा शिक्षण विभाग व डीआयसीपीडी
, सातारा यांनी सातारा जिल्हातील ११ तालुक्यातील ४५४ गावांमधील ८९८२ मुलांचे सर्वेक्षण केले असता सातारा जिल्ह्यातील ६-१४ वयोगटातील मुलांच्या संपादणूक पातळीमध्ये ( विशेषतः
भागाकार अचूकरीत्या सोडवण्याबत ) तब्बल ३६.१३ % ची वाढ झाल्याचे दिसून आले आहे. नमुना संख्येतील बदलामुळे झालेला
हा बदल असर करिता वापरण्यात येणाऱ्या चाचण्यांच्या विश्वासार्हतेवर प्रश्नचिन्ह
निर्माण करतो. आशयात्मक सप्रमाणतेचे प्रमाण केवळ ४०.२६ % असणाऱ्या असर चाचणीच्या
आधारे काढण्यात आलेले निष्कर्ष चुकीचे आहेत हे दर्शवण्यासाठी सातारा जिल्ह्याचे
उदाहरण पुरेसे आहे. </span><span style="font-family: "kokila" , "sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 115%;">एक्झीट पोलच्या धर्तीवर मुलांच्या शिक्षणाविषयी असे अशास्त्रीय पद्धतीने अंदाज ( वस्तुस्थिती दर्शक विधान
नव्हे) वर्तवणे म्हणजे सरकारी शाळेतील
मुले अन पालकांचे मानसिक खच्चीकरण करण्यासारखेच आहे. कोणताही वस्तुस्थितीदर्शक पुरावा जाहीर न
करता असे मानसिक खच्चीकरण करून या देशातील गरीब व वंचित घटकातील मुलांना सरकारी
शाळेतील मोफत व गुणवत्तापूर्ण शिक्षणापासून दूर करत महागडे शिक्षण घ्यायला परावृत्त करण्याची मानसिकता
यांमागे दिसून येते. अशा पद्धतीने
आर्थिकदृष्ट्या गरीब पालकांची लुट
करण्याचा हा प्रकार निषेधार्ह आहे. इयत्ता १०
वी मध्ये शिकत असणाऱ्या मुलांना या
देशांच्या शिक्षण प्रक्रियेबाबत वस्तुस्थिती मांडण्याची, मुलांच्या संपादनुकीबाबत
निश्चित निष्कर्ष काढण्याची परिपक्वता आली
असेल असे मानणे धाडसाचे ठरेल. राजकीय नेतृत्वात बदल होताच असे अहवाल सादरकर्त्यांनी अहवालातील निष्कर्षांमध्ये केलेला बदल पुरेसा बोलका आहे.चौथ्या इयत्तेत वाचू शकणारी
मुले पाचव्या वर्गापासून वाचन क्षमता गमावतात असा विचित्र निष्कर्ष असर अहवालातून
मांडला जातोय. असे अहवाल म्हणजे शिक्षणाचे
बाजारीकरण करण्याच्या प्रयत्नातील हा एक प्रयोगच म्हणावा लागेल. पण बाजारीकरणाच्या प्रयत्नात आपण देशातील
नागरिकांना व देशाचे भविष्य मानले गेलेल्या चिमुकल्यांची फसवणूक करीत आहोत का? याचा विचार करायला हवा. </span><span lang="MR" style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
</div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-30848543528876385162017-08-29T19:23:00.000-07:002017-08-29T19:23:35.553-07:00सफर कासवाच्या हॉस्पिटलची..........रणजितसिंह डिसले<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 18.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-size: 20.0pt;"> भारतासारख्या देशात, जिथे अनेक नागरिकांना
पुरेशी आरोग्य सुविधा मिळत नाही,आवश्यक संख्येएवढे दवाखाने नाहीत, तेथील नागरिकांना या लेखाचे शीर्षक वाचून आश्चर्याचा धक्का
बसल्याशिवाय राहणार नाही. मानव सोडून इतर
प्राण्यांकरिता देखील आरोग्यदायक सुविधा
उपलब्ध करून द्यायला हव्यात किंबहुना मुक्या प्राण्याचा तो अधिकार आहे, हे भारतीय नागरिकांना कितपत रुचेल याबाबत माझ्या
मनात शंकाच आहे.भारत देशांचे नागरिक ज्या
वर्गखोलीत घडवले जात आहेत , त्याच वर्गखोलीत बसून अमेरिकेत असलेल्या कासवांच्या हॉस्पिटलची सफर करण्याचा अनुभव
जि.प.शाळा,परितेवाडीच्या मुलानी
स्वातंत्र्यदिनी घेतला. त्याविषयीचा हा लेख ........</span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 20.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-size: 18.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 22.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-size: 24.0pt;"> </span><span style="font-size: large;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; line-height: 115%;"> </span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; line-height: 115%;">साधारणपणे दोन महिन्यापूर्वी कासवांच्या
हॉस्पिटलबाबत मला माहिती मिळाली. शाळेतील मुलांना मी याबाबत सांगितले तेंव्हा त्यानाही
आश्चर्यच वाटले. कासवांना कोणते आजार होत असावेत? कासव आजारी पडलं हे कसं ओळखायचं?
कासव औषध कसे खाणार? त्याला सलाईन लावायचे असेल तर कसे लावणार ? अन मुळात म्हणजे कासवांचे डॉक्टर आहेत तरी कोण?
असे अनेक प्रश्न मुलांनी विचारले. मात्र माझ्याकडे यातील एकाही प्रश्नाचे उत्तर
नव्हते. अमेरिकेत कासवांचे हॉस्पिटल आहे इतकीच माहिती मला होती. मुलांची उत्सुकता
पाहून मी त्या हॉस्पिटलच्या संचालिका टेरेसा यांना मेल केला अन आमच्या शाळेतील
मुलांकरिता कासवांच्या हॉस्पिटलची व्हर्च्युअल
ट्रीप आयोजित करण्याबाबत विनंती केली.
त्यांनी आम्हाला १५ ऑगस्ट या दिवशी सायंकाळी ५.३० ची वेळ दिली. प्रमाणवेळेतील
फरक लक्षात घेता आमच्या दृष्टीने ही वेळ सोईची होती त्यामुळे मुलांनी लगेच ही वेळ मान्य केली. आता
वेळ निश्चित झाल्यानंतर आमच्या समोर महत्वाचा प्रश्न होता अखंडित विजेचा. १५ ऑगस्ट रोजी वीज
खंडित होणार नाही याची दक्षता घेण्याचा प्रयत्न म्हणून वीज मंडळाच्या
अधिकाऱ्यांना विनंती पत्र दिले. त्यांनीही निश्चिंत रहा असे सांगितले.खबरदारीचा
उपाय म्हणून जनरेटर देखील तयार ठेवले होते. </span></span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 24.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-size: 22.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 22.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-size: 24.0pt;"> </span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiNDmCAbyMZcmCsRAVzLX8sO3Uod-c1YzPHBf-slu3ZMoVeg-eclAKxozz9z5OBMKcXctk7dmGRLr_BGjImorKY-DfY333puYTXCG9Rb0dfsZl_IDGdxtoScOa4kW5adBkAhDcewg_6uZc/s1600/chl.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="705" data-original-width="1291" height="174" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiNDmCAbyMZcmCsRAVzLX8sO3Uod-c1YzPHBf-slu3ZMoVeg-eclAKxozz9z5OBMKcXctk7dmGRLr_BGjImorKY-DfY333puYTXCG9Rb0dfsZl_IDGdxtoScOa4kW5adBkAhDcewg_6uZc/s320/chl.png" width="320" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">एकीकडे भारत देश स्वातंत्र्यदिनाचा सोहळा साजरा
करण्यात मश्गुल असताना आमच्या या छोटेखानी शाळेत वेगळीच लगबग सुरु होती. कासवांच्या हॉस्पिटल बाबत अनेकविध कल्पना रंगवलेली मुले आता हॉस्पिटलची व्हर्च्युअल
ट्रीप करण्यासाठी सज्ज होती. एका मुलीने
तर कासवांसाठी खाऊ पण आणला होता. मुलांची ही लगबग पाहून मला आनंदच होत होता. सायंकाळी ठीक ५.३० वाजता टेरेसा यांनी स्काईप
कॉल केला अन शाळेतील पडद्यावर हॉस्पिटल मधील कासव दिसू लागले. कासव पाहताच मुलांनी
एकच कल्ला सुरु केला.काही जण जोरात टाळ्या वाजवू लागले.पाण्यात पोहणारी कासवे पाहून झालेला आनंद मुलांच्या चेहऱ्यावर दिसत
होता. टेरेसा यांना देखील याचे आश्चर्य वाटले. मुलांना थोडे स्थिर होवू दिल्यानंतर
त्यांनी संभाषण सुरु केले. अमेरिकेतील फ्लोरिडा प्रांतातील मँरेथाँन शहरात हे सुसज्ज असे हॉस्पिटल सन १९८६ पासून कासवांच्या सेवेत आहे. रिची मोरेटी </span><span style="font-size: large;"> यांनी आपले
मोटेल बंद करून त्याच जागी हे कासवांचे हॉस्पिटल सुरु केले.मेक्सिकन खाडीच्या
किनारी वसलेले हे हॉस्पिटल आजवर शेकडो कासवांसाठी
वरदान ठरले आहे. आज या हॉस्पिटल मध्ये एकूण ४९ कासवे उपचार घेत असून त्यातील ३२ कासवे कायमस्वरूपी
उपचाराकरिता तर १७ कासवे विशिष्ट कालावधीकरिता
दाखल झाली आहेत. उपचारानंतर प्रत्येक कासव मेक्सिकन खाडीत त्यांच्या नैसर्गिक
अधिवासात सोडून दिली जाते. संभाषणाच्या सुरुवातीला त्यांनी कर्टीन नावाचे कासव त्यांच्या हातात घेतले अन
कासवाच्या अवयवांविषयी सांगायला सुरुवात केली.कर्टीन चे डोळे, पाय, त्याची टणक पाठ
दाखवत त्यांनी कासवांच्या अवयवांविषयी
सविस्तर माहिती दिली. इथे दाखल होणाऱ्या प्रत्येक कासवाकरिता वेगवेगळे हौद बांधले
असून त्यात पाणी व नैसर्गिक खाद्य पुरवले जाते. प्रत्येक कासवाला विशिष्ट नाव दिले जाते व त्या नावाचा टँग त्याच्या पाठीवर लावला जातो. सुरुवातीच्या
टप्प्यात ट्युमर झालेल्या कासवांची माहिती देण्यात आली. यातील अनेकांच्या पायावर ट्युमर झाले होते.
काहींचे पाय शार्क माशांनी खाल्यामुळे अर्धवट होते , तर काहीना मालवाहू बोटींनी
दिलेल्या धडकेमुळे जायबंदी व्हावे लागले होते.मात्र इथे त्यांच्यावर उपचार
केल्यानंतर बहुतांश कासवे जिवंत राहतात असे टेरेसा यांनी सांगितले. टेरेसा यांनी
कॅमेरा वळवताच काही लाजाळू कासवे पटकन पाण्याखाली जात असत. मात्र काही धीट व
माणसाळलेली कासवे आपला चेहरा दाखवत होती. आजारी कासवांसोबतच काही नवजात कासवे
देखील इथे दाखल होतात. मात्र ती पुरेशी तंदुरुस्त झाली कि लगेच सोडून दिली जातात.
या ठिकाणी ऑपरेशन रूम देखील असून तिथे दोन कासवांचे उपचार सुरु होते. मात्र आमच्या
मुलांचा वयोगट लक्षात घेता त्यांना उपचाराची दृश्ये न दाखवणे उचित राहिले. मात्र
माणसांप्रमाणेच या कासवांची देखील काळजी घेतली जात असल्याचे दिसून आले. ही दृश्ये
पडद्यावर पाहत असतानाच साक्षीने प्रश्न विचारण्यासाठी हात वर केला. “ टेरेसा मँडम
, या कासवांना सलाईन कसे लावतात हो ? ” असे साक्षीने विचारले.तिच्या या प्रश्नाचे
टेरेसा यांना कौतुक वाटले. मात्र कासवांना सलाईन न लावता आम्ही द्रवरूप इन्जेक्शन देतो असे टेरेसा यांनी सांगितले. तेवढ्यात
एका कोपऱ्यातून महेशने प्रश्न केला, “ हौदात राहून कासव कंटाळत नाही का?”. यावर
टेरेसा काहीशा हसल्या अन म्हणाल्या , “ प्रत्येक कासव केवळ उपचारापुरते या हौदात
ठेवले जाते. त्याला दिलेली औषधे, त्याच्यावर सुरु असणारे उपचार यांचा कितपत परिणाम होतोय? हे लक्षात येण्यासाठी
त्यांच्यावर लक्ष ठेवावे लागते. याकरिता त्यांना या हौदात ठेवले जाते. नंतर मग
त्यांना हॉस्पिटलच्या तलावात ठेवले जाते”. टेरेसा यांच्या उत्तराने महेशची काळजीच
मिटली. </span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEggA28IM8JLcSBv0_8ioGTtiqur06Y7xqHtz_I1CfOmUCvMz-eAZAToJS3odLbXuEKC13_4lvpjUXTKiRP7AG7Yh1m7zC11NPClUL-myFdPElaaEJWEV1BeCbhwQYFor8BQEv-XpEH_xfY/s1600/vk.png" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><span style="font-size: large;"><img border="0" data-original-height="768" data-original-width="1366" height="179" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEggA28IM8JLcSBv0_8ioGTtiqur06Y7xqHtz_I1CfOmUCvMz-eAZAToJS3odLbXuEKC13_4lvpjUXTKiRP7AG7Yh1m7zC11NPClUL-myFdPElaaEJWEV1BeCbhwQYFor8BQEv-XpEH_xfY/s320/vk.png" width="320" /></span></a></div>
<span style="font-size: large;"><div style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; line-height: 115%;"> </span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; line-height: 115%;"> हॉस्पिटलच्या शेवटच्या भागात एक मोठा तलाव
बांधण्यात आला आहे. मेक्सिकन खाडीचे पाणी थेट तलावात येते. या तलावात दीर्घकालीन
उपचारासाठी दाखल झालेली कासवे असतात. या कासवांना आयुष्यभर उपचार गरजेचे असतात,
म्हणून त्यांना असे वेगळे ठेवले जाते. ही कासवे इतकी माणसाळली आहेत कि टेरेसा
यांनी नाव घेताच अनेकजण पाण्याबाहेर येवून आपली ओळख दाखवत होती. काही कासवे मस्ती
करण्याच्या मूडमध्ये दिसली. “ मी , कासवांकरिता खावू आणलाय , देवू का? ” असे
ऋतुजाने विचारले. उपचारादरम्यान कासवांच्या आहारावर लक्ष ठेवण्यासाठी प्रशिक्षित
व्यक्तींची नेमणूक केलेली आहे. डॉक्टरांनी सांगितलेला आहारच दिला जातो. त्यामुळे
तू आणलेला आहार कासवांना देता येणार नाही, पण तो खावू मी खाल्ला तर तुझी हरकत नाही
ना ? असा प्रतिप्रश्न करताच ऋतुजाने आपला होकार दर्शवला.</span></div>
</span><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; line-height: 115%;"> सत्राच्या शेवटी हॉस्पिटल मध्ये दोन
दिवसांपूर्वी दाखल झालेल्या कासवांची नावे काय ठेवू ? असे टेरेसा यांनी विचारताच
अनेकांनी हात वर केले. सरतेशेवटी अनेक पर्यांयामधून <b>क्रिश</b> व <b>टाँम</b> या
दोन नावांवर एकमत झाले अन टेरेसा यांनी आमचा निरोप घेतला. </span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span style="font-size: large;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; line-height: 115%;">रणजितसिंह डिसले </span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 22.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-size: 24.0pt;"> </span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 24.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-size: 22.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<o:p></o:p></div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com18tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-63696443584429833632017-04-27T01:12:00.000-07:002017-04-27T01:12:46.747-07:00चला भविष्य घडवूया <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-language: MR;">मायक्रोसॉफ्ट
च्या वतीने जगभरातील उपक्रमशील शिक्षकांचे जागतिक संमेलन नुकतेच टोरोन्टो येथे पार
पडले. या संमेलनात भारताचे प्रतिनिधित्व करण्याची संधी मला मिळाली होती.या
परिषदेचा थोडक्यात आढावा.</span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-language: MR;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi3hAqJA3FdKjy-kG6cNVD6kBhm7HsNqnNsJrS-KqEJHnWXpS3yNrULAvD9UuqaupC-rrIbvlBvbsj0IZ1QKaGdWZIYmnYKuRFpzqthHDwbnjbUenZnlod7l2iyfERfAOxzd-71qM9x1jo/s1600/DSC_0055.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi3hAqJA3FdKjy-kG6cNVD6kBhm7HsNqnNsJrS-KqEJHnWXpS3yNrULAvD9UuqaupC-rrIbvlBvbsj0IZ1QKaGdWZIYmnYKuRFpzqthHDwbnjbUenZnlod7l2iyfERfAOxzd-71qM9x1jo/s320/DSC_0055.JPG" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-language: MR;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-language: MR;"> ‘एज्युकेशन एक्शचेंज’ हे शिक्षणविषयक
जागतिक संमेलन म्हणजे जगभरातील तंत्रस्नेही शिक्षकांना आपले नाविन्यपूर्ण उपक्रम जागतिक स्तरावर सादर करण्याचे हक्काचे
ठिकाण.मायक्रोसॉफ्ट च्या वतीने मागील १०
वर्षापासून हे संमेलन आयोजित करण्यात येतेय.कॅनडाच्या १५० व्या स्वातंत्र्य
वर्षाचे औचित्य साधून यजमान पदाचा मान टोरोन्टो ला मिळाला. जगभरातील ३०० शिक्षकांना यासाठी निमंत्रित करण्यात आले
होते.भारतातील ८ शिक्षक यासाठी पात्र ठरले,यांपैकी ५ जण या संमेलनात प्रत्यक्ष
सहभागी होवू शकले. शिक्षकांच्या उपक्रम निवडीची प्राथमिक प्रक्रिया दरवर्षी एप्रिल
ते जुलै याकालावधीत पार पडते.यातून निवडले जातात
ते ‘मायक्रोसॉफ्ट इंनोव्हेटिव्ह एज्युकेटर एक्सपर्ट’. या प्राथमिक फेरीतून
निवडलेल्या शिक्षकांचे देशपातळीवर सादरीकरण घेतले जाते,व देशपातळीवरील
सर्वोत्कृष्ट उपक्रम जागतिक संमेलनासाठी निवडले जातात.अर्थात ज्यांना या संमेलनात
प्रत्यक्ष सहभागी होता येणार नाही त्यांच्याकरिता एक दिवसाचे सत्र थेट प्रक्षेपित
केले जाते. शिक्षकांना अनेकविध प्रशिक्षणे, activities ,चर्चासत्र असा भरगच्च
कार्यक्रम जागतिक संमेलनासाठी आखलेला असतो
. एका तासात आपल्या बोटाच्या आकाराचा सेन्सर तयार करण्याची activity यावर्षी हिट
ठरली.या संमेलनात सहभागी शिक्षक आपापले उपक्रम सादर करतात. इतर
देशातील ज्या शिक्षकांचे उपक्रम आपल्याला आवडतील त्याच्यासोबत ते शिक्षक सामंजस्य करार करून त्या उपक्रमाची
अंमलबजावणी त्यांच्या शाळेत करू शकतात.अनेक
शिक्षक पुढील शैक्षणिक वर्ष्यात राबवायच्या सामुहिक उपक्रमांची आखणी देखील इथे करत
असतात. इतर देशातील शिक्षकांशी प्रत्यक्ष संवाद साधण्याची,त्यांच्यासोबत गटकार्य करण्याची
, त्यांचे काम जवळून पाहण्याची संधी यानिमित्ताने मिळत असते. विद्यार्थ्याच्या
मानसिकतेतून या संमेलनात सहभागी झालात तर खूप काही शिकण्याची संधी मिळत असते.</span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-language: MR;"> ‘चला भविष्य घडवूया’
ही यावर्षीच्या संमेलनाची थीम. शिक्षण क्षेत्रात भविष्यात येणाऱ्या समस्या
कोणत्या? भविष्यासाठी शैक्षणिक तंत्रज्ञान कसे असेल? भविष्यात शिक्षकांची भूमिका
काय असेल? या प्रश्नांची उत्तरे शोधण्याचा प्रयत्न या संमेलनात झाला.दरवर्षीच्या
थीमवर आधारित एक स्पर्धा देखील यादरम्यान आयोजित केली जाते. वैयक्तीक व सामुहिक
अशा दोन गटात ही स्पर्धा रंगते.कोणतीही एक शैक्षणिक समस्या निवडून त्याचे निराकरण
कसे करता येईल? याचे सादरीकरण वैयक्तिक व सामूहिकरीत्या करण्याची संधी प्रत्येकाला
मिळत असते. आमच्या गटात अमेरिका,केनिया,इजिप्त व जपान या देशातील शिक्षक होते. संमेलनात
सहभागी शिक्षकांची संख्या पाहता या संमेलनावर महिला शिक्षिकांचा वरचष्मा असल्याचे
स्पष्टपणे दिसून येते. दरवर्षीदेखील महिला शिक्षिकांचे प्रमाण पुरुषांच्या तुलनेत जास्त
असल्याचे आयोजकांचे निरीक्षण आहे.जगभरातील
महिला शिक्षिकांची शिक्षकी पेशाप्रती असणारी व्यावसायिकता मला अनुकरणीय वाटते . सहभागी शिक्षकांच्या शाळांचे
वर्गीकरण अभ्यासले असता सरकारी शाळांतील शिक्षक संख्या जास्त असल्याचे दिसून आले.भारताच्या
तुलनेत प्रगत समजल्या जाणाऱ्या अनेक देशात सरकारी शाळांमधील शिक्षण हे सर्वोत्तम
दर्ज्याचे असल्याचे शिक्षकांचे म्हणणे आहे. दर्जेदार शिक्षण मिळणे हा मुलांचा
हक्कच आहे अशी त्या देशांतील शिक्षकांची भावना आहे.शिक्षक म्हणून कालानुरूप
व्यावसायिक कौशल्ये आत्मसात करण्याकडे बहुतांश देशातील शिक्षकांचा कल असल्याचे
जाणवले.विशेष म्हणजे व्यावसायिक कौशल्ये विकसित करणे ,परदेशातील शिक्षण पद्धतीचा अभ्यास
करणे याकरिता ऑस्ट्रिया व ट्युनिशिया या देशांनी शिक्षकासाठी
विशेष निधी राखून ठेवला आहे. संमेलनात
सहभागी शिक्षकांशी केलेल्या संवादातून एक बाब निदर्शनास आली ती म्हणजे प्रशासनाकडून वारंवार मागितल्या जाणाऱ्या माहितीमुळे अविकसित व विकसनशील देशातील शिक्षक
त्रस्त आहेत . विकसित देशांनी मात्र
उपलब्ध माहितीचे पृथ्थकरण व संस्करण करण्याकडे आपला मोर्चा वळवला आहे. लहान
मुलांना वर्गात tab वापरू द्यावे कि नाही ? याबाबत मतभिन्नता असली तरी शिक्षकांनी मात्र tab/laptop
वापरावा यावर मात्र एकमत झाले . जगभरातील शिक्षकांना वर्ग अध्यापनात जाणवणाऱ्या समस्यांमध्ये
पुष्कळसे साम्य आहे.या समस्यांवर शोधलेले उपाय व्यक्तिपरत्वे , राष्ट्र्परत्वे वेगवेगळे असले तरी देखील एकाच समस्येवर किती
वैविध्यपूर्ण उपाय शिक्षक शोधू शकतात हे अशा संमेलनातून अनुभवता येते.मुळात शिक्षण
क्षेत्रात तंत्रज्ञान वापरायचे म्हणजे
नेमकं काय करायचं असत? याच उत्तर या शिक्षकांशी केलेल्या गटकार्यातून मिळाले. केवळ
tab वा प्रोजेक्टरवर विशिष्ट app चा वापर करणे , व्हिडीओ दाखवणे या पलीकडेदेखील तंत्रज्ञान वापरता येते हे आम्ही -
भारतीय शिक्षकांनी, समजून घ्यायला हवे. मुलांच्या अध्ययन क्षमतेचे मापन करून ,
प्राप्त माहितीच्या आधारे सुयोग्य निष्कर्ष काढण्यासाठी तंत्रज्ञान वापरले जावे
असे बहुतांश शिक्षकांचे मत आहे.अध्यापनात तंत्रज्ञानाचा वापर करून आम्ही कोणत्या क्षमता विकसित करत आहोत ? याचा विचार करायला हवा. एकीकडे गणित , बुद्धिमत्ता
चाचणी च्या पेपर मधून स्कॉलर निवडण्याकडे आमच्या शिक्षकांचा कल वाढत आहे , तर
दुसरीकडे लहान वयातच कोडींगच्या माध्यमातून मुलांची तर्कक्षमता विकसित करण्याकडे वेली
हेल्ट सारख्या शिक्षकांचा कल आहे . दोन्ही देशातील शिक्षकांना त्यांच्या शाळेतील मुलांची तर्कक्षमताच विकसित करायची आहे, मात्र यासाठी त्यांनी
निवडलेले मार्ग भिन्न दिसून येतात.अन या शिक्षकांनी निवडलेल्या वेगवेगळ्या उपायांमध्ये त्या - त्या देशांच्या मनुष्यबळ
विकासाचे रहस्य लपलेले आहे. एकीकडे २१व्या वर्षात पदार्पण केलेली भारतीय मुलगी तिच्या
लग्नाचा खर्च वडिलाना कर्जाच्या खाईत घेवून जाईल असे
कारण देत आत्महत्येचा मार्ग निवडत आहे , तर दुसरीकडे वेली हेल्ट या शिक्षकाची यांची मुले
२०व्या वर्षी नासा सारख्या संस्थेत आपले शैक्षणिक उपयोजन करत आहेत , कॉर्पोरेट
परीभाषेत सांगायचे तर ती ‘एम्प्लॉएबल’ झालेली आहेत.. देशाचे भावी नागरिक म्हणून
मुलांची विचार क्षमता आम्ही कोणत्या साधनांचा, तंत्रज्ञानाचा अवलंब करून कोणत्या मार्गाने विकसित करत आहोत ?
याचे उत्तर आम्हा शिक्षकांनाच द्यावे लागेल. </span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-language: MR;">रणजितसिंह
डिसले.</span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-15659283250337047192017-03-07T05:39:00.000-08:002017-03-07T05:40:46.415-08:00‘ ती सध्या काय करते ? : एक संवाद प्रगल्भतेचा '<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "kokila" , sans-serif; font-size: 28.0pt; line-height: 107%;"> </span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "kokila" , sans-serif; font-size: 28.0pt; line-height: 107%;"> </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "kokila" , sans-serif; font-size: 28.0pt; line-height: 107%;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "kokila" , sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%;"> </span><span style="font-family: "kokila" , sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "kokila" , sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%;"> भारतातील महिला ऑलींपिकपटू राज्य सरकारने जाहीर केलेल्या बक्षिसाची रक्कम न मिळाल्यामुळे नाराज असताना अमेरिकेतील ऑलींपिकपटू सध्या काय
करतात ? हा प्रश्न सहजच मनात डोकावला. अन शोध सुरु झाला अमेरिकेतील‘ती’चा. Classroom
Champions ने याकामी आम्हाला सहकार्य केले. अन मेरील डेविस ही खेळाडू आमच्या शाळेत
अवतरली.मेरील डेविस या ऑलींपिक पदकविजेत्या खेळाडूला आंतरराष्ट्रीय महिला दिनाच्या पूर्वसंध्येला ,
आमच्या जि.प.कदमवस्ती शाळेत आमंत्रित करण्यात आले होते.मेरील ही अमेरिकेची २७
वर्षीय Ice Ball Skitter असून दोन वेळा ऑलींपिक पदक मिळवले आहे.अर्थात अमेरीकेतील
ही खेळाडू अन आमच्या शाळेतील मुले यांचा संवाद रंगला तो ‘skype’ च्या माध्यमातून.</span><span style="font-family: "kokila" , sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRglxNAOE_YgWqk-zeIjCIpL8jPylZfGtOrLczze9S_0s0rYxYU8Li1pB14eCwLmgiS_ze20nF1hczbxA1ImW_w2CSmHaCWQ6Mdp5mvYG3K2U3asgA8-yrk4HnHVwBG99VfUCZb1Mf-ug/s1600/Meryl+Devis...........8.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="219" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiRglxNAOE_YgWqk-zeIjCIpL8jPylZfGtOrLczze9S_0s0rYxYU8Li1pB14eCwLmgiS_ze20nF1hczbxA1ImW_w2CSmHaCWQ6Mdp5mvYG3K2U3asgA8-yrk4HnHVwBG99VfUCZb1Mf-ug/s320/Meryl+Devis...........8.png" width="320" /></a><span lang="MR" style="font-family: "kokila" , sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%;"> “मेरील तू सध्या काय करतेस?” हाच
प्रश्न चर्चेच्या सुरवातीलाच विचारला. मला
वाटलं सुवर्णपदक विजेती ही खेळाडू एखाद्या सरकारी ऑफिसमध्ये लठ्ठ पगारावर कार्यरत
असेल.मात्र तसे काहीच नव्हते. ती सध्या मिशिगन विद्यापीठात Anthropology या विषयात
पदवीचे शिक्षण घेत असून शेवटच्या वर्ष्यात
शिकत आहे.तिच्या या उत्तराने मी काहीसा अचंबित झालो. “तूझा चरितार्थ कसा चालवतेस?”
असे विचारले असता ती डान्स शो करत असल्याचे तिने सांगितले. सन २०१० सालच्या हिवाळी ऑलींपिक मध्ये तिने तिच्या
जीवनातील पहिले ऑलींपिक पदक मिळवले, तेही वयाच्या २३ व्या वर्षी. सन २०१४ मध्ये
रशियातील साची येथील ऑलींपिक मध्ये तिने सुवर्णपदक मिळवले आहे. अशी दैदिप्यमान कामगिरी
करणारी खेळाडू आज विद्यापीठात शिक्षण घेत असून डान्स शो देखील करते.पदक
मिळाल्यानंतर तिला अमेरिकेचे तत्कालीन राष्ट्रपती बराक ओबामा यांना भेटण्याची संधी
मिळाली. काही संघटनानी तिचा सत्कार केला, याच्यापलीकडे तिला काहीच मिळाले नाहीये.
तिची अपेक्षाही नाही , कि तिला अजून काहीतरी मिळावे. ऑलींपिकमध्ये पदक मिळवले कि
सरकारने काहीतरी दिलेच पाहिजे असा कोणताही अविर्भाव तिच्याकडे नाही. ती सध्या काय
करते ? याचे उत्तर मला मिळाले होते.</span><span style="font-family: "kokila" , sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "kokila" , sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%;"> मेरीलला आपला भारत देश
खूप आवडतो.भारतीय पदार्थ तिच्या घरी बनवले जातात.पनीर टिक्का व आमरस हे तिचे आवडते
भारतीय पदार्थ.सकाळची वेळ साधून मी तिला माझ्या डब्ब्यातील शिरा खाण्याचा आग्रह
केला. तिला तो कॅमेऱ्यासमोर नेवून दाखवलादेखील.मात्र तिला तो खाता आलाच नाही.(
अजूनतरी असे तंत्रज्ञान आमच्या शाळेत उपलब्ध नाहीये, नाहीतर तिला शिरा खाता आला असता.)
भारतीय संगीत तिला आवडते. बॉलीवूडच्या चित्रपटातील संगीत खूप उत्साहवर्धक असल्याचे
तिचे म्हणणे आहे. ‘देवदास’ हा तिचा आवडीचा चित्रपट आहे. तिला मिळालेले पहिले ऑलींपिक
पदक तिने बॉलीवूड गाण्यावर स्केटिंगकरूनच मिळवले आहे. हे सांगत असताना तिने तिच्या
‘त्या’ कामगिरीचा व्हिडीओ share केला.पुढील लिंकला क्लिक करून तुम्हीदेखील तो पाहू
शकता </span><span style="font-family: "kokila" , sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%;"><a href="https://www.youtube.com/watch?v=XUzchzkitdQ">https://www.youtube.com/watch?v=XUzchzkitdQ</a><span lang="MR">. इंग्रजी भाषेवर प्रभुत्व असणारी ही खेळाडू इटालियन भाषादेखील अस्खलितपणे
बोलते. इटालियन भाषेतील दोन वाक्ये तिने उच्चारली पण आम्हाला ती काहीच न
समजल्यामुळे परत त्याचे भाषांतर करून सांगितले. तिचे हे भाषाविषयक प्रेम पाहून
मलाही रहावले नाही अन मी देखील हिंदी अन मराठीतील दोन-दोन वाक्ये तिच्याकडून वदवून घेतली. ‘मी चांगली आहे’
हे उच्चारताना तिला स्वतःलाच खूप आनंद झाला. मुलांनी मराठीतून विचारलेल्या
प्रश्नाला तिनेदेखील मराठीतूनच उत्तर दिले अन आनंदाच्या भरात स्वतःच टाळ्या
वाजवल्या.अशी ही जीवनातील प्रत्येक क्षणाचा आनंद घेणारी खेळाडू.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "kokila" , sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%;"> ऑलींपिकच्या तयारीविषयी
ती भरभरून बोलली.घराजवळच असणारे तळे हिवाळ्यात गोठून जायचे अन तयार झालेल्या
बर्फावर ही चिमुकली मेरील स्केटिंग करत असे.त्या वयातच तिला स्केटिंग आवडू लागले.क्रेग
सोबत ती मागील १७ वर्ष्यांपासून सराव करत आहे. रोज सकाळी ७ ते १ पर्यंत
सराव,दुपारी कॉलेज अन सायंकाळी जीम असा तिचा दिनक्रम असतो. ती २०१८ सालच्या ऑलींपिक
मधे सहभागी होणार नाहीये,मात्र तरीही तिचा हा दिनक्रम चुक</span>लेला नाही. शिक्षण पूर्ण
करण्याच्या हेतूने ती २०१८ च्या ऑलींपिक मध्ये सहभागी होणार नाहीये.तिने तिच्या
डायरी मधील एक पान आमच्याशी share केले,ज्यात तिने तिचे गोल सेटिंग कशाप्रकारे
केले अन ते साध्य करताना आलेल्या अडचणी याबद्दल लिहिले आहे. मुलांना तिने एक
महत्वाची बाब सांगितली , ती म्हणजे कोणतेही ध्येय गाठताना छोटी छोटी उद्दिष्टे
ठरवा, ती टप्प्याटप्प्याने गाठत पुढे चला.सातत्यपूर्ण प्रयत्नांनी ध्येय गाठता
येते हा तिचा स्वानुभव आहे.</div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgFXLw4238L0m8_aqHYorMsFtItYX1LmGjZhd_eIufTdvyA_aZYI20dI5XtS3UEUSiVna55EGudjjfhHSO53yIx43-9wdK9fam60RRJag3bKMgtwGUD1kva-Ec2g_4_us83sMSRdBqlH90/s1600/Meryl+Devis...........7.png" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="216" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgFXLw4238L0m8_aqHYorMsFtItYX1LmGjZhd_eIufTdvyA_aZYI20dI5XtS3UEUSiVna55EGudjjfhHSO53yIx43-9wdK9fam60RRJag3bKMgtwGUD1kva-Ec2g_4_us83sMSRdBqlH90/s320/Meryl+Devis...........7.png" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "kokila" , sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%;">संवादाच्या
शेवटच्या टप्प्यात आमच्या मुलांनी तिला
पर्वतासन,ताडासन व पश्चिमोत्तानासन ही
आसने करून दाखवली. चिमुकल्या मुलांची ही लवचिकता पाहून ती स्तब्ध झाली.मुलाच्या या
कृतींमधील सहजेबाबत तिने अधिक जाणून
घेतले. तिला आमचा हा योगा क्लास खूप आवडला.भारतातून तिला आंबे पाठवण्याचे निश्चित
करून आमच्या या संवादाचा समारोप झाला. आजवर २३ देशांचा आभासी दौरा केलेली आमची
चिमुकली टीम वाट पाहतेय पुढच्या देशाची. लवकरच भेटूयात . तूर्तास थांबतो.</span><span style="font-family: "kokila" , sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "kokila" , sans-serif; font-size: 28.0pt; line-height: 107%;">रणजितसिंह डिसले </span><span style="font-family: "kokila" , sans-serif; font-size: 28.0pt; line-height: 107%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "kokila" , sans-serif; font-size: 20.0pt; line-height: 107%;">onlyranjitsinh@gmail.com<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-12432297201294593262016-05-28T18:37:00.003-07:002016-05-28T18:37:40.662-07:00तंत्रस्नेही शिक्षणाचा ‘ब्राझिलियन’ प्रयोग @ @ रणजितसिंह डिसले<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoListParagraph" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 18.0pt; mso-bidi-language: MR;"> ब्राझील
म्हटले कि लगेच फुटबॉल आठवतो.पेले,रोनाल्डो सारखे
आंतरराष्ट्रीय खेळाडू म्हणजे या देशाने जगाला दिलेली देणगीच.पण आज ब्राझील
ची एक वेगळी ओळख जगासमोर आली आहे.एप्रिल २०१६ मध्ये या देशाने माध्यमिक स्तरावरील सर्वच
बालकांना गुणवत्तापूर्ण शिक्षण देण्याचे उद्दिष्ट गाठणारा जगातील पहिला देश हा
बहुमान मिळवला आहे.संयुक्त राष्ट्र संघाने नुकत्याच प्रकशित केलेल्या अहवालात या
प्रयोगाची विशेष दखल घेतली गेली आहे. याच प्रयोगाची ओळख करून देणारा हा लेख.</span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 18.0pt; mso-bidi-language: MR;"> सेंट लुईस
हा अमेझॉन च्या खोऱ्यात वसलेल्या खेड्यात राहणारा मुलगा.गावात एकूण २० कुटुंबे अन
लोकसंख्या ७६.लुईस अन त्याचा मित्र फर्नांडीस हे दोघे यावर्षी ११ वी मध्ये शिकत आहे.त्यांच्या
गावातील हे दोघेच उच्च शिक्षित युवक.10
वर्षापूर्वी ची परिस्थिती मात्र वेगळी होती.माध्यमिक शिक्षण घ्यायचे असेल तर लुईस
समोर दोनच पर्याय होते.एक म्हणजे १०० मैल दूर असणाऱ्या शहरात जाणे—जिथे पोहचायला
तब्बल २ आठवडे लागतात,किंवा मग शिक्षण सोडून देणे.माध्यमिक स्तरावर होणारी गळती हा
ब्राझील च्या सरकार समोरचा चिंतेचा प्रश्न होता.ही गळती रोखण्यासाठी सरकारने अंमलात
आणलेला कृती आराखडा म्हणजेच ‘तंत्रस्नेही
शिक्षणाचा <b>ब्राझिलियन</b> प्रयोग’.</span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 18.0pt; mso-bidi-language: MR;"> सन २००९
साली आपला भारत देश १४ वर्षाखालील मुलांना
मोफत व सक्तीचे शिक्षण देणारा कायदा केला म्हणून आनंदोत्सव साजरा करत होता , त्याच
वर्षी ब्राझील ने माध्यमिक स्तरावरील मुलांना गुणवत्तापूर्ण शिक्षण देणारा कायदा केला अन
याची उदिष्टे गाठण्याची कालमर्यादा सन २०१६
अशी ठरवण्यात आली.ब्राझील च्या कायद्यात गुणवत्तापूर्ण शिक्षण हा मुलभूत घटक मनाला
गेला.तसेच निश्चित कालमर्यादेत हे उदिष्ट साध्य करावयाचे असल्याने विचार व कृती
यांमध्ये एकवाक्यता साधली गेली. अमेझॉन च्या खोऱ्यात वसलेल्या २३०० खेड्यातील
तब्बल ३,००,००० मुलांना पुन्हा शिक्षण प्रवाहात आणण्यात ब्राझील ला यश आले आहे.माध्यमिक
स्तरावर होणाऱ्या गळती मागील महत्वाचे कारण होते – माध्यमिक स्तरावरील शिक्षणासाठी
करावा लागणारा शेकडो मैलांचा प्रवास.यावर उपाय म्हणून ही मुले ज्या प्राथमिक शाळेत
शिक्षण घेत होती त्याच शाळेत माध्यमिक शिक्षणासाठी थेट प्रक्षेपण केंद्रे
उभारण्यात आली.सरकारी मालकीची दूरचित्रवाहिनी ,उपग्रह सेवा पुरवठादार व स्थानिक केबल चालक यांच्या मदतीने पहिल्या
टप्प्यात तब्बल २३०० खेड्यामधील शाळेत ही
सुविधा उपलब्ध करून देण्यात आली.केवळ पायाभूत सुविधा उपलब्ध करून देण्यावर हा देश
थांबला नाही तर थेट प्रक्षेपणाच्या माध्यमातून शिक्षण देण्याच्या यापूर्वीच्या
अयशस्वी प्रयोगांवर मात कारणासाठी विशिष्ट कार्ययोजना आखली गेली.ब्राझील मधील
विख्यात शिक्षणतज्ञ,बालमानसशास्त्रज्ञ व शिक्षण शास्त्र अभ्यासक यांच्या मदतीने
असे शिक्षण घेणाऱ्या मुलांसाठी वेगळा अभ्यासक्रम तयार केला गेला.या मुलांची
भौगोलिक परिस्थिती,परंपरा,बोलीभाषा,पालकांचे व्यवसाय यांच्या अभ्यासातून व्यवसायाभिमुख कौशल्ये विकसित करत शिक्षणातून अर्थार्जन हे उदिष्ट साध्य करणारा
अभ्यासकम आखला गेला. कौशल्याधीष्ठीत अभ्यासक्रमाच्या
आखणी नंतर थेट प्रक्षेपणाच्या माध्यमातून शिक्षण देण्यासाठी ब्राझील मधील
सर्वोत्कृष्ट ५० शिक्षकांची निवड केली गेली. अमेझॉन ची राजधानी मानौस मधील
केंद्रातून हे शिक्षक रोज ४ तास अध्यापन करत राहिले. हे थेट प्रक्षेपण ज्या शाळेत
दाखवले जात होते त्या शाळेतील शिक्षकांना वर्ग व्यवस्थापन (</span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: MR;">Classroom-Management </span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 18.0pt; mso-bidi-language: MR;">) व मूल्यमापनाचे (</span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: MR;">Evaluation</span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 18.0pt; mso-bidi-language: MR;">) चे विशेष प्रशिक्षण देण्यात आले.थेट प्रक्षेपण वर्ग रटाळ
न होता अधिक परिणामकारक होण्यासाठी द्विमार्गी संवादाची सुविधा देखील पुरवण्यात
आली.यामुळे कोणताही विद्यार्थी त्याला आलेली अडचण तज्ञ मार्गदर्शकाना विचारू शकत
होता.त्यामुळेच हे अध्यापन अधिक प्रभावी ठरले.पारंपारिक पद्धतीने केल्या जाणाऱ्या
मुल्यमापनाला फाटा देत कौशल्याधारित मुल्यमापनाचा
अवलंब करण्यात आला.मुलांचे मूल्यमापन हे सार्वत्रिक न करता ते वैयक्तिक
करण्यात आले.त्यामुळे प्रत्येक मुलाच्या प्रगतीच्या आलेखाची तुलना इतरांशी
होण्याचा धोका टाळला गेला. प्रत्येक आठवडा अखेर या प्रत्येक मुलाच्या आठवड्यातील
कामगिरीचा आढावा घेवून पुढील आठवड्यातील पाठ्य्क्रमाची आखणी केली गेली. प्रत्येक शाळेला पुढील आठवड्याचे वेळापत्रक
अगोदरच पाठवले जाई त्यामुळे तेथील शिक्षकांना वर्ग व्यवस्थापन करणे अधिक सुलभ जाई.</span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 18.0pt; mso-bidi-language: MR;"> सलग ३
वर्षे याची अंमलबजावणी केल्यानंतर याची उपयुक्तता पाहून ब्राझील मधील इतर ६
राज्यांनी देखील याच मॉडेलचा स्वीकार केला.मागील 10 वर्षे हा प्रयोग सुरळीत सुरु
आहे.याचाच परिणाम म्हणून संयुक्त राष्ट्राने ब्राझील मधील एक ही मूल
माध्यमिक स्तरावरील गुणवत्तापूर्ण शिक्षणापासून वंचित नाही असे
प्रशस्तीपत्र दिले.संयुक्त राष्ट्राने घोषित केलेली शाश्वत विकासाची उद्दिष्टे
गाठण्यासाठी सारे जग प्रयत्न करत
असतानाचा ब्राझीलच्या या यशाने सर्वांसमोर आदर्श उभा राहिला आहे.</span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 18.0pt; mso-bidi-language: MR;"> लोकसंख्या
व अर्थव्यवस्थेचा आकार याबाबत भारताशी काही प्रमाणात साम्य असणारा हा देश जे यश
साध्य करू शकला ते आपल्यासाठी निश्चितच प्रेरणादायी आहे.ब्राझीलच्या या शैक्षणिक
मॉडेल मधील बऱ्याच बाबी आपल्या देशाला मार्गदर्शक आहेत.जिथे वैद्यकीय शिक्षणासाठी
सबंध भारतभर ‘नीट’ नेटकी परीक्षा असावी
असा आग्रह आम्ही धरत असतानाच स्थानिक गरजांचे प्रतिबिंब अभ्यासक्रमात उमटले तर
त्याची उपयुक्तता वाढते हेच ब्राझील च्या नव्या मॉडेल ने दाखवून दिले आहे.पारंपारिक शिक्षण व अभ्यासक्रम
यांची वास्तविक जीवनाशी असणारी फारकत या निमित्ताने पुढे आली आहे.महाराष्ट्रासारख्या
राज्यात जिथे मराठवाड्यातून दरवर्षी लाखो मुले उसतोडीच्या निमित्ताने किमान ६
महिन्यासाठी शाळाबाह्य राहतात. या मुलांच्या गरजा, कौटुंबिक परिस्थिती यांचा
अभ्यास करून वेगळा अभ्यासक्रम आखला जाणे गरजेचे आहे.बीड सारख्या
जिल्ह्यात या धर्तीवर पथदर्शी प्रयोग राबवता येवू शकेल.या पायलट प्रोजेक्ट मधील
येणाऱ्या समस्यांचा अभ्यास करून काही उपाय निश्चितपणे समोर येतील.या पर्यायांची
उपयुक्तता पडताळून मगच याचे
सार्वत्रिकीकरण केले जाणे उचित ठरेल.मुलांचे होणारे स्थलांतर व गळती रोखण्यासाठी
पालकांचे मन वळवण्याचा पर्याय दरवर्षीच लागू पडेल याबाबत शंकाच वाटते.मात्र साखर शाळांचे
पुनरुज्जीवन करून तिथे या मुलांच्या गरजानुरूप अभ्यासक्रम आखून त्याच्या
अंमलबजावणीसाठी तंत्रज्ञानाची मदत घेतली जाऊ शकेल.केवळ शैक्षणिक सुविधा पुरवण्यात
RTE चे यश मानणे म्हणजे अल्प संतुष्टपणा ठरेल.शैक्षणिक सुविधांची उपलब्धता याही
पुढे जाऊन आपल्याला गुणवत्तापूर्ण शिक्षणाच्या दिशेने वाटचाल करायला हवीय..
ब्राझीलचा हा पॅटर्न आपल्या गरजानुरूप बदल करून अंमलात आणायला काहीच हरकत नाही. स्थलांतर
स्थानिक गरजा लक्षात घेत अर्थार्जनासाठी शिक्षण देण्याबाबत आम्हा भारतीयांना विचार
करावा लागेल.असे शिक्षण देताना ते अधिक लवचिक असण्याची गरज आहे.संगणक,टॅबलेट आदी
साधनाच्या मदतीने तंत्रस्नेही शिक्षण
देण्यात बाबत आपला देश गोंधळलेल्या अवस्थेत
असताना ब्राझील चे तंत्रस्नेही प्रारूप
मार्गदर्शक आहे. तंत्रज्ञानाचा प्रभावी वापर करून घनदाट जंगलात देखील
गुणवत्तापूर्ण शिक्षणाची गंगा अव्याहतपणे वाहू शकते हे यातून दिसून येते. प्रचंड
पाऊस व महापूर हा जीवनाचा अविभाज्य भाग
असणाऱ्या अमेझॉन मधील मुलांच्या अभ्यासक्रमात आपत्ती व्यवस्थापन,पर्यावरण संरक्षण
यांचा जाणीवपूर्वक समावेश केला गेला. विषारी साप ओळखणे व साप पकडण्याचे तंत्र अवगत करण्यासाठी सिम्युलेशन ची मदत घेतली
गेली.त्यामुळे सर्प दंशाने मृत्युमुखी पडण्याचे प्रमाण ब्राझील मध्ये
लक्षणीयरीत्या घटले आहे, असेही निरीक्षण संयुक्त राष्ट्राने नोंदवले आहे.मुलांना
शाळेत शिकण्यासाठी त्यांचे सामाजिक अभिसरण होणे महत्वाचे असते हा आपला भारतीय समज
देखील यानिमित्ताने फोल ठरला आहे.कारण अमेझॉन मधील अनेक शाळांमध्ये केवळ २-४
मुलेही शिक्षण घेत आहेत.मुलाच्या दैनंदिन जीवनाशी निगडीत शिक्षण असेल तर ते शाश्वत
शिक्षण ठरते हेच या निमित्ताने समोर आले आहे. <o:p></o:p></span></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 18.0pt; mso-bidi-language: MR;">रणजितसिंह डिसले </span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<br />
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt; mso-bidi-language: MR;">onlyranjitsinh@gmail.com<o:p></o:p></span></div>
</div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-70891273026347201642016-03-01T05:07:00.000-08:002016-03-01T05:07:02.826-08:00 भारतीय समाजमन ....रणजितसिंह डिसले<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 22.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 22.0pt;"> ‘15
ऑगस्ट 1947 रोजी आपला भारत देश स्वतंत्र झाला’;इतिहासाच्या पाठ्यपुस्तकातील या विधानाची सत्यताच प्रश्नांकित व्हावी असे
सामाजिक वर्तन मागील काही वर्षात दिसून
येत आहे. हा देश स्वतंत्र झाला कि निव्वळ राजकीय , आर्थिक व न्यायिक बाबतीत
सत्तांतर घडून आले ? असा प्रश्न मनात येतो.सत्तांतर म्हणण्यामागे या क्षेत्रातील
इंग्रजाळलेली विचारधारा आहे. राजकीयदृष्ट्या निर्णय घेताना आजही इंग्रज राजवटीतील
प्रक्रिया अवलंबली जात आहे.प्रशासनात जबाबदारीचे तत्व लागू करण्यात आपण अयशस्वी
ठरत आहोत.आजही आपली न्यायव्यवस्था आंधळी बनून राहिली आहे.ज्या न्याय व्यवस्थेने
जनरल डायर ला जालियानवाला बाग हत्याकांडातून निर्दोष मुक्त केले ,तीच
न्यायव्यवस्था सलमान खान ला देखील निर्दोष मुक्त करते. कायद्यासमोर सर्वजण समान
असतात;काहीजण अधिक समान असतात.या विधानाची प्रचिती आजही वारंवार येतच राहते.भारतीयत्वाचा
ठसा असणारी डोळस न्यायव्यवस्था आपण
निर्माण करू शकलो नाही.न्याय देवता आंधळी असणे हे इंग्रजांचा फायद्याचे होते
;भारतीयांच्या नव्हे.इंग्रजांचे अंधानुकरण व अनुकरणप्रीयता हा आपला स्थायीभाव
देशहिताला घातक ठरतोय.</span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 22.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 20.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 22.0pt;"> जी
बाब धोरणकर्त्यांची तीच आपल्या नागरिकांची. स्वतंत्र देशातील नागरिकांप्रमाणे भारतीय नागरिक
कोणत्याही घटनेला प्रतिसाद देत नाहीत हे
वारंवार दिसून येत आहे.इंग्रज कालावधीतील भारतीय नागरिकांचे वर्तन व सध्यस्थितील
वर्तन यांमध्ये खूपच साम्य आढळते. इंग्रज
कालावधीत सरकारी व्यवस्था खीळखिळी करण्याकडे आंदोलनकर्त्या भारतीय नागरिकांचा कल असायचा.आजही आपण सरकारी
यंत्रणेला जेरीस आणून मागणी मान्य करण्याकडेच अधिक वेळा झुकतो. ही मागणी मान्य करून घेत
असताना त्या विशिष्ट समुदायामध्ये देखील दोन विचारप्रवाह प्रकर्षाने जाणवतात.ते म्हणजे मवाळ
व जहाल विचार प्रवाह.प्रश्नाची सोडवणूक
करण्याच्या प्रारंभिक स्थितीत हा मवाळ गट
प्रभावी राहतो. अर्ज,निवेदने,उपोषण या मार्गाने या मवाळ गटाचे प्रयत्न सुरु
असतात.या कालावधीत जहाल विचारसरणीचे लोक
काहीसे सुप्तावस्थेत राहतात . मात्र मवाळ गटाच्या प्रयत्नांना प्रशासनाचाही मवाळ
प्रतिसाद पाहून मग हा जहाल गट अधिकच सक्रीय होतो अन जाळपोळ,बंद,दंगल अशा मार्गांचा
अवलंब करून आपली मागणी पुढे रेटण्याचा आक्रमक प्रयत्न करतो.आश्चर्याची बाब अशी कि भारतीय प्रशासन देखील या जहाल विचारसरणीला
तात्काळ प्रतिसाद देते.पुढे जाऊन हा प्रश्न सुटलाच तर मग जहाल विचारांनीच प्रश्न
सुटतो हा संदेश समाजात जातो.याचे ज्वलंत उदाहरण म्हणजे जाट समुदायाचे आंदोलन.जाट
समुदायाच्या आरक्षण संदर्भातील आंदोलनाचा
प्रवास देखील याच दिशेने सुरु आहे.आपल्या स्वातंत्र्य लढ्याकडे ही नजर टाकली तर
हीच पद्धत अवलंबल्याचे दिसून येते.स्वातंत्र्य मिळवण्याचा अखेरचा हल्ला म्हणूनच
‘चले जाव’ चा एल्गार महात्मा गांधीजीनी पुकारला होता. </span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 22.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 20.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 22.0pt;"> मात्र
जहाल विचारसरणीचा गट हा देश स्वतंत्र आहे हेच विसरतो असे वाटते. स्वातंत्र्य
मिळण्यापूर्वी सार्वजनिक मालमत्तेची हानी करताना देखील जहाल गट सिलेक्टिव्ह
होता.इंग्रज सरकारच्या मोक्याच्या ठिकाणांना ते लक्ष करत असत.जेणेकरून भारतीय
नागरिक वा इंग्रज सेवेतील भारतीयांना त्रास होवू नये.त्यावेळी राष्ट्र भावना अधिक प्रबळ होती.इंग्रज कालखंडात
भारतीय नागरिकांनी बहिष्कार घातला तो
इंग्रजांच्या विदेशी कपड्यांवरच. मात्र आजही आपण आपल्याच सरकारी मालमत्तांचे
नुकसान करत राहतो.एसटी गाड्यांच्या काचा फोडताना या आपल्याच देशाच्या गाड्या आहेत
व या आपल्याच सोईसाठी आहेत हे विसरूनच आपण उग्र वर्तन करतो. आपण राष्ट्रभावना विसरत चाललो आहोत असे वाटते. जाट समुदायासारख्या
उग्र आंदोलनाने आपण आपल्याच पायावर दगड
मारून घेत आहोत.भारतासारख्या विकसनशील देशाचे विकसित देशात रुपांतर न होण्यास आपले वर्तन कारणीभूत ठरतेय का? याचा विचार करूया. या देशाच्या प्रगती मधील अडथळे आपणच
आहोत. आपले जनजीवन विस्कळीत करण्याचे काम आपणच करत आहोत.आपल्यातील भारतीयपणा हरवत
आहे असे वाटते.जाट समुदायाच्या आंदोलनकर्त्यांनी दिल्लीकरांचे पाणी अडवणे ही कृती
याच मानसिकतेचे दर्शक आहे.अन हा पाणीपुरवठा सुरळीत करण्यासाठी लष्कराला यावे लागणे
ही तर त्याहून मोठी शोकांतिका मानावी लागेल. शत्रू सैन्यावर गोळीबार करत सीमेचे रक्षण करण्याऐवजी आपल्याच देशातील
नागरिकांवर गोळीबार करण्याची वेळ लष्करावर यावी हे आपल्या राजकीय यंत्रणेचे अपयश आहे. जगातील किती देशातील
लष्कराला आपल्याच देशातील नागरिकांवर गोळीबार करण्याचे आदेश दिले जात असावेत ? याचा
विचार राज्यकर्त्यांनी करणे गरजेचे आहे.आपली मागणी मान्य करण्यासाठी प्रशासनावर
दबाव वाढवण्याचा प्रयत्न करताना आपण निरपराध
भारतीय नागरिकांचा बळी का घेतो ? या कृतीमागील निश्चित कारण शोधावे लागेल.</span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 22.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 20.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 22.0pt;"> दुसऱ्या
बाजूला प्रशासनाला देखील निर्णय घेताना इंग्रजांळलेल्या मार्गांचाच अवलंब करावसा
वाटणे आश्चर्यकारक आहे.मागणीची तीव्रता
वाढल्याशिवाय प्रतिसाद न देण्याकडेच प्रशासनाचा कल दिसून येतो.कोणत्याही प्रश्नावर
प्रारंभिक स्थितीत च तोडगा काढण्यात
प्रशासन वारंवार अपयशी ठरत आहे.मवाळाच्या अपयशायामुळे कदाचित जहाल विचारांना पाठबळ मिळत
असावे. मात्र देशहित लक्षात घेतले तर जहाल विचारसरणी ने प्रश्न सोडवले जाणे चिंताजनक आहे.जपानसारख्या स्वतंत्र देशात
कामगारांना त्यांच्या मागण्या मान्य करून घ्यायच्या असतील तर ते निर्धारित
वेळेपेक्षा अधिक वेळ काम करून प्रशासनावर
दबाव वाढवतात. कोणत्याही परिस्थितीत ते
राष्ट्रहिताला प्राधान्य देतात. आपण मात्र आजही इंग्रजाळलेल्या मानसिकतेत
राहतोय.आपले विचार,कृती ही देशहिताला पूरक आहे कि घातक याचा विचार आंदोलनकर्तां
समाज करत नसल्याचे दिसून येते.</span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 22.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 20.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<h2 style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 22.0pt;"> एक
स्वतंत्र देश म्हणून आपल्याला वेगाने वाटचाल
करावी लागेल.राजकीय असो वा न्यायिक , बाबतीत भारतीयत्वाची स्वतंत्र ओळख निर्माण
करावी लागेल.देशाचे भविष्य ज्या वर्गखोल्यांमध्ये घडवले जात आहे तिथे राष्ट्रभावना
अधिक प्रबळ असणारे नागरिक घडवले जाणे गरजेचे आहे. काही मुठभर गटांच्या राजकीय
विचारांना तीरांजली देण्याची मानसिकता असणारा समाज घडवला जाणे देशहिताचे आहे.स्वातंत्र्यापूर्वीच्या
कालखंडात इंग्रजांनी जातीय राजकारण करणे ही त्यांची राजकीय आगतिकता असेलही .पण स्वातंत्र्यानंतरही राज्यकर्त्यांनी याच
मार्गाचा वापर सत्ता टिकवण्यासाठी करणे हे आपले राजकीय अपयश आहे. 21 व्या शतकात देखील
भारतीय समाजाने अशा जातीय राजकारणाला बळी पडावे , हे भारतीय समाजाच्या
अपरिपक्वतेचे दर्शक आहे.भूतकाळातील यादवी युद्ध,जहाल
विचार यांना मागे सारत इतिहासाची दुसरी
बाजू समोर आणून तशा विचारसरणीचे नागरिक घडवण्यास प्राधान्य दिले गेले पाहिजे.बालभारतीच्या
पुस्तकात शिवाजी महाराजांच्या व्यवस्थापन कौशल्यविषयक पाठ समाविष्ट करण्याची
शिक्षणमंत्र्यांची घोषणा हे त्या दिशेने
पडलेले एक स्वागतार्ह पाउल मानावे लागेल.अशा सामुहिक प्रयत्नांनीच हा देश खऱ्या अर्थाने स्वतंत्र होण्याकडे वाटचाल करत
राहील असा विश्वास वाटतो.</span></h2>
<div class="MsoNormal" style="tab-stops: 189.75pt; text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 22.0pt;"> </span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 20pt; line-height: 107%;">रणजितसिंह
डिसले</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 22.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 20.0pt;">(onlyranjitsinh@gmail.com)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 22.0pt;">ता.क.
आंदोलनकर्त्या नागरिकांवर थेट गोळीबार करण्याऐवजी त्यांना बेशुद्ध करणाऱ्या </span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 22.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 20.0pt;">Tranquillizer</span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 22.0pt;"> </span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 22.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 20.0pt;">gun</span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 22.0pt;">
चा वापर करण्याच्या पर्यायावर लष्कराने
नक्कीच विचार करावा.</span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 22.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 20.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
</div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-13677122321853463372016-03-01T04:52:00.001-08:002016-03-01T04:52:06.693-08:00पाठ्यपुस्तकाचं तंत्र-मंत्र <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 22.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">पाठ्यपुस्तकाच तंत्र-मंत्र<o:p></o:p></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 22.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgcngdUFiy3DgmsjsBwjwN3YgQ8B7sO4CZU4zX7-OkxPxG_RZb5yoJTPrtepnom6r5p4RGAx5oQ4qLOU6X2a4KsxuP_Ey5TUZReTJUOTKNeVCqVMupPwgrlVoUG36HUaB7hgJyohj4gn1Y/s1600/21.2.16mi+marathi+live.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgcngdUFiy3DgmsjsBwjwN3YgQ8B7sO4CZU4zX7-OkxPxG_RZb5yoJTPrtepnom6r5p4RGAx5oQ4qLOU6X2a4KsxuP_Ey5TUZReTJUOTKNeVCqVMupPwgrlVoUG36HUaB7hgJyohj4gn1Y/s1600/21.2.16mi+marathi+live.jpg" /></a></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 18.0pt; line-height: 107%;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
</div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-21159812990556867822016-02-20T19:16:00.001-08:002016-02-20T19:16:20.146-08:00QR coded Text Books <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<h2 style="margin-left: 0.25in; text-align: left;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">माहिती तंत्रज्ञान क्षेत्रातील महासत्ता म्हणून भारत देशाने आपला
दबदबा कायम राखला आहे.सत्या नाडेला , सुंदर पिचाई यांसारखे कित्येक भारतीय नागरिक
अनेक जगप्रसिद्ध कंपन्यांची धुरा समर्थपणे सांभाळत आहेत.तंत्रज्ञान क्षेत्रात आपण
आघाडीवर असलो तरी हे तंत्रज्ञान भारताच्या
ग्रामीण भागात मात्र कासव गतीने मार्गक्रमण करत आहे.याला पायाभूत सुविधांची
अनुपलब्धता कारणीभूत असो वा नागरिकांची
अनास्था.मात्र या दोन्ही समस्यांवर मात करत ‘power to empower ’ हे ब्रीदवाक्य समोर
ठेवत ‘डिजिटल इंडिया ‘ ची घोषणा करण्यात आली.अनेक खाजगी संस्था नानाविध सुविधा
त्यांच्या ग्राहकांना तंत्रज्ञानाच्या सहायाने पुरवत असताना सरकारने देखील मागे न
राहण्याचे ठरवले असावे.आज महाराष्ट्र सरकारने देखील जवळपास 150 सेवा online
पद्धतीने पुरवण्यास सुरवात केली आहे.या डिजिटल इंडिया मधील डिजिटल नागरिकांना घडवण्याचे
कार्य ज्या वर्ग खोल्यांमध्ये चालते तिथेदेखील तंत्रज्ञान वापरास सुरवात झाली
आहे.अनिल सोनुने,बालाजी जाधव सारखे शिक्षक या डिजिटल चळवळी चे नेतृत्व खंबीरपणे
सांभाळत आहेत.आजही वर्गखोल्यामध्ये पाठ्यपुस्तक हेच शैक्षणिक साधन प्रभावीपणे
वापरण्यास शिक्षक उत्सुक दिसतात.मात्र या पाठ्यपुस्तकांना तांत्रिकदृष्ट्या अधिक
सक्षम करण्याचे आव्हान बालभारती समोर आहे.शिक्षण मंत्र्यांनी देखील बालभारती ला ‘e-बालभारती’
चे स्वरूप देण्याचा मनोदय सदैव बोलून दाखवला आहे.तंत्रज्ञान वापराने अंकीय दरी (
digital divide ) कमी करण्यासाठी हे तंत्रज्ञान अधिक सुलभरीत्या ग्रामीण भागात पोहचवणे
आवश्यक ठरते. ‘e-बालभारती’ च्या प्रयोगातून ही दरी कमी करता येणे शक्य आहे.कारण
पाठ्यपुस्तके प्रत्येक मुलापर्यंत सहजरीत्या पोहचतात.पाठ्यपुस्तके
तांत्रिकदृष्ट्या अधिक सक्षम केली तर तंत्रज्ञान वापरास उत्सुक नागरिक प्राथमिक
स्तरातुनच तयार होतील.मोबाईल च्या माध्यमातून पाठ्यपुस्तकांना ‘e-बालभारती’ चे
स्वरूप देत डिजिटल नागरिक घडवणाऱ्या अशाच एका यशस्वी प्रयोगाबद्दल आज जाणून घेवूयात.सोलापूर
च्या जिल्हा परिषदेतील शिक्षक रणजितसिंह डिसले यांनी हा प्रयोग जून 2015 पासून
राबवला आहे.QR चा पाठ्यपुस्तकात वापर करणारा हा प्रयोग.</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">QR कोड म्हणजे Quick Responce code. मुख्यतः
व्यापारी क्षेत्रात याचा वापर केला जातो.या कोड मध्ये सांकेतिक रुपात साठवलेली
माहिती मोबाईल द्वारे काही क्षणात प्राप्त करता येते.मात्र या कोडचा शिक्षण क्षेत्रात
कल्पकपणे वापर रणजीतने केला.पाठ्यपुस्तकातील
प्रत्येक पाठासाठी त्यांनी हे QR कोड तयार
केले.या कोड मध्ये संबंधित पानांवरील आशय अंकीय स्वरुपात ( Digital content )
साठवला . या कोड मध्ये साधारणपणे खालील
घटक सामाविष्ट आहेत.</span></h2>
<div class="MsoNormal">
<o:p></o:p></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -.25in;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="HI" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: HI; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">अभ्यासविषयक सूचनाचा संच</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL" lang="AR-SA" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>, </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -.25in;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: MR; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">बालकाने करावयाच्या कृती संच</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -.25in;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: MR; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">कविता असेल तर MP३ format </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -.25in;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: MR; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">गोष्टी साठी व्हिडीओ </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -.25in;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: MR; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">online प्रश्नपत्रिका </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -.25in;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: MR; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">हेप्ल्लाईन नंबर </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -.25in;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: MR; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">आपल्या मुलाचा प्रतिसाद कॅम्मेरा मध्ये रेकॉर्ड करण्याची
सुविधा </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -.25in;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: MR; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: MR; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> online feedback </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">बालभारतीच्या पाठ्यपुस्तकातील सर्व कविता त्यांनी ऑडीओ रुपात तयार
करून घेतल्या.पाठांशी संबंधित विडीओ स्वतः तयार केले.पालक व शिक्षक यांना
मार्गदर्शक असे विडीओ ‘QUEST’ सारख्या संस्थांकडून घेतले.तसेच मुलांचे मूल्यमापन
करण्यासाठी online प्रश्नपत्रिका देखील तयार केल्या.आपल्या मुलाचा अभ्यास कसा
घ्यावा ? मुल समजून कसे घ्यावे ? याविषयीच्या मागर्दर्शक सूचना देखील या QR कोड मध्ये आहेत.हा सर्व अंकीय आशय (
Digital content ) त्यांनी QR कोड मध्ये
रुपांतरीत केला. हे सर्व कोड त्यांनी पुस्तकात संबंधित पानांवर चिटकवले.मोबाईल
मधील NEO Reader या app च्या सहाय्याने हा QR कोड स्कॅन केला कि त्या पानावरील कविता ऑडीओ
रुपात ऐकायला मिळते, पाठाचा विडीओ पाहता
येतो. विडीओ पाहून झाला कि लगेच online प्रश्नपत्रिका मोबाईल वर झळकू लागते.ही
प्रश्नपत्रिका सोडवली असता त्याचा निकाल मुलाच्या इ-मेल वर तात्काळ प्राप्त होतो.प्रत्येक
मुलाला त्याच्या गतीने ,कधीही ,कुठेही शिकण्याची संधी यामुळे मिळत आहे.एखादा घटक
मुलाला समजला नाही तर तो पुन्हा कोड स्कॅन करून शिकू शकतो.या कोड मध्ये त्यांनी
online feedback देण्याची देखील सोय केली
असून काही अडचण आली तर हेल्पलाईन देखील सुरु ठेवली आहे.पाठ्यपुस्तकातील आशय जिवंत
करण्याची किमया या तंत्राने साध्य झाली असून आज महाराष्ट्रातील 7427 जि.प.शाळांमधील जवळपास 1,50,000 मुले ही QR
कोडेड बुक्स वापरत आहेत.मोबाईल चा शैक्षणिक वापर करण्यास प्रोत्साहन देणारा हा
प्रकल्प तंत्रस्नेही नागरिक घडवण्याच्या दिशेने वाटचाल करत आहे.या तंत्रज्ञानाची
व्यापकता वाढण्याचे कारण म्हणजे त्याची सुलभता.मोबाईल त्या QR कोड वर धरला कि,
त्या कोड मधील आशय आपोआप मोबाईल वर झळकू लागतो.इतके साधे हे तंत्रज्ञान. या
सुलभतेमुळे ग्रामीण भागातील अशिक्षित समजला जाणारा पालक देखील आता तंत्रस्नेही होत
आहे.पाठ्यपुस्तकातील भूस्क्खलन,ग्रहण,अन्नपचन सारख्या अमूर्त संकल्पना मुलांना
समजावून सांगणे कठीण जाते असा शिक्षकांचा अनुभव आहे.मात्र या तंत्रामुळे ही समस्या
दूर झाली आहे. पाठ्यांशाशी संबंधित विडीओ शोधणे , ते डाउनलोड करणे या कंटाळवाण्या
प्रक्रियेला देखील यामुळे सक्षम पर्याय मिळाला आहे.</span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">QR कोडेड बुक्स च्या यशस्वी प्रयोगानंतर त्यांनी तयार केली आहेत
Virtual books.(आभासी पुस्तके)</span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 22.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 20.0pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 22.0pt;">बालभारती च्या पुस्तकांवर मोबाईल धरला असता
त्या पानावरील आशय व्हर्च्युअल रियालिटी तंत्राने मूर्त स्वरुपात अनुभवणे ,
पुस्तकातील अनेक अमूर्त संकल्पना 3 D विडीओ रुपात व कविता animation च्या
माध्यमातून मोबाईल वर अनुभवता येणे शक्य
झाले आहे.हे सारे शक्य झाले आहे ते आभासी पुस्तकांमुळे (</span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 22.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 20.0pt;">Virtual Text Books </span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 22.0pt;">). स्मार्ट फोन मधील AR या app च्या मदतीने ही virtual
reality अनुभवता येणार आहे.यामुळे आता मोबाईल चा शैक्षणिक वापर करून अनेक कठीण
संबोध अगदी सहज स्पष्ट करता येतील .</span><span style="font-family: "Kokila","sans-serif"; font-size: 22.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 20.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> आज आपण 3D चित्रपट पाहतो , 3
D चित्रे पाहतो.मात्र रणजीत ने पुस्तकेच 3 D स्वरुपात बनवली आहेत.Augmented Reality या तंत्राचा वापर करून ही आभासी पुस्तके
बनवण्यात आली असून यात विज्ञान व भूगोल विषयातील कठीण संकल्पना 3 D रुपात स्पष्ट करण्यात आल्या आहेत.आपल्या जवळ
असणारा हा स्मार्ट फोनच आपल्याला या आभासी पुस्तकांचा अनुभव देतो. </span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">QR कोडेड बुक्स काय किंवा Virtual बुक्स काय , ही भविष्याचा वेध घेणारी पुस्तके आहेत. इ-लर्निंग
, डिजिटल लर्निंग च्या नावाखाली लाखो रुपये खर्ची पडत असताना मोबाईल लर्निंग चा हा
प्रयोग नक्कीच दखलपात्र ठरतो. </span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">आज अनेक शाळांमध्ये संगणक उपलब्ध नाहीत.जिथे आहेत तिथे विजेची समस्या
देखील आहेच.संगणक प्रशिक्षित शिक्षकांची कमतरता देखील आहेच.मात्र यावर मात करून केवळ
मोबाईल च्या आधारे तंत्रस्नेही नागरिक घडवणाच्या या प्रयोगाची दखल microsoft घेतली
असून रणजीत डिसले यांना “ गोल्डन इंनोव्हेशन
” पुरस्काराने सन्मानित केले आहे.अशा यशस्वी प्रयोगांचे सार्वत्रीकरण करण्याची
जबाबदारी सरकारवर आहे.बालभारतीने अशा पुस्तकांची निर्मिती केली तर हे तंत्रज्ञान
तळागाळातील नागरिकांपर्यंत सुलभरीत्या पोहचेल यात शंका नाही. </span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">हे पान AR app मधून स्कॅन केले असता यातील
आभासी आशय मोबाईलमध्ये दिसून येईल.</span><o:p></o:p></div>
<br /><div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">वरील QR कोड NEO Reader या app च्या
साह्याने स्कॅन केले असता पुस्तकातील आशय digital स्वरुपात मोबाईल वर पाहता येतो.</span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">हे सर्व कोड मिळवण्यासाठी ९४०४६६५०९६ या क्रमांकावर तुमचा इ मेल sms
करा .</span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<!--[if gte vml 1]><v:shape id="Picture_x0020_4" o:spid="_x0000_s1026"
type="#_x0000_t75" style='position:absolute;margin-left:0;margin-top:.25pt;
width:4in;height:6in;z-index:-251655168;visibility:visible;mso-wrap-style:square;
mso-width-percent:0;mso-height-percent:0;mso-wrap-distance-left:9pt;
mso-wrap-distance-top:0;mso-wrap-distance-right:9pt;
mso-wrap-distance-bottom:0;mso-position-horizontal:absolute;
mso-position-horizontal-relative:text;mso-position-vertical:absolute;
mso-position-vertical-relative:text;mso-width-percent:0;mso-height-percent:0;
mso-width-relative:page;mso-height-relative:page'>
<v:imagedata src="file:///C:\Users\Ranjit\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image007.jpg"
o:title="DSC_0002 copy"/>
<w:wrap type="tight"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><!--[endif]--><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 11.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">रणजितसिंह डिसले </span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<a href="mailto:onlyranjitsinh@gmail.com">onlyranjitsinh@gmail.com</a><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<a href="http://www.ranjitsinhdisale.blogspot.in/">www.ranjitsinhdisale.blogspot.in</a>
<o:p></o:p></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
</div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-22517357563545323502015-12-05T01:04:00.001-08:002015-12-05T01:04:55.142-08:00कुबेरी संपादकांना “ माझ ” पत्र ..... रणजितसिंह ङिसले<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">कुबेरी संपादकांना “</span><span lang="MR" style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">माझ</span><span lang="MR" style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">” पत्र .....
रणजितसिंह ङिसले</span><span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">प्रती </span><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;">
</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">गिरीश
कुबेर (लोकसत्ता) </span><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> व राजीव खांडेकर( ABP माझा )</span><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> विषय : माध्यमांच्या घटनाविरोधी वैचारिक असहिष्णुतेबाबत</span><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 18.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> महोदय , </span><span style="font-size: 18.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 16.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> सप्रेम
नमस्कार .</span><span style="font-size: 20.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 18.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">
आपण दोघेही प्रसार माध्यम
क्षेत्रातील बिनीचे मराठी शिलेदार आहात याचा मला सदैव अभिमान असतो.समाजातील
प्रत्येक घटनेमागे पाहण्याची दृष्टी आपण देत असता. मात्र मागील काही महिन्यांपासून
मी निरीक्षण करतो आहे, आपले विचार स्वातंत्र्य
काहीसे स्वैरपणे उपभोगत आहात असे वाटते.मला एक भारतीय नागरिक म्हणून घटनेने
जितके मुलभूत हक्क दिलेत तितकेच ते तुम्हाला देखील दिले गेले असावेत अस मला वाटत.एक
माध्यम प्रतिनिधी म्हणून तुम्हाला घटनेने काही जादा अधिकार दिले असतील तर मला मात्र
मला अल्पज्ञानी समजावे.मात्र लोकसत्तेच्या अग्रलेखातून विशिष्ट समाजघटकाला “ दळभद्री ”, “ बिनडोक ” असे विशेषण लावत शाब्दिक आसूड ओढणे हे कितपत
संयुक्तिक आहे?याच आठवड्यातील २ घटनांवर तर आपले विचार स्वातंत्र्य अधिकच स्वैर झाल्याचे जाणवते.पहिली घटना होती
शनी शिंगणापूर ची व दुसरी होती मुंबई च्या एका चित्रपट गृहातील.या घटनांवर आपण
पुढील शीर्षकाने अग्रलेख लिहिलेत.</span><span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-left: 63.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -.25in;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">“ भेदाभेद भ्रम अमंगळ” , </span><span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-left: 63.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -.25in;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">“ बिनडोकांची राष्ट्रभक्ती ” ,</span><span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-left: 63.75pt; mso-add-space: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: justify; text-indent: -.25in;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> “
परंपरांच संमोहन ”. </span><span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> (हे अग्रलेख वाचकांनी
जरूर वाचावेत ).</span><span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">शनी शिंगणापूर च्या प्रसंगाकडे तटस्थ पणे
पाहण्याची परिपक्व मानसिकता आपल्याकडून अपेक्षित होती.कारण तिथे “ ती ” महिला व
गावकरी यांनी केलेली कृती ही घटनेच्या चौकटीत राहूनच केली होती. त्या महिलेने
चौथऱ्यावर जात तेल वाहणे ही कृती तिला घटनेने
दिलेल्या संचार स्वातंत्र्याशी सुसंगतच आहे.त्याच वेळी गावकऱ्यानी
दुग्धाभिषेक घालण्याची कृती घटनेतील कलम 25 चे पालन करणारी होती.इथे कुठेही घटनेची
पायमल्ली झाली नाही ही बाब सूर्यप्रकाशाइतकी स्वच्छ असताना तुम्ही प्रसार
माध्यमांमधून समाजमनात या घटनेविषयी द्वेष भाव निर्माण होईल अशी वार्तांकन केल्याचे
वारंवार दिसून आले.अगदी काही क्षणात तुम्ही गावकऱ्यांना प्रतिगामी ठरवले. मुळात
शनी शिंगणापूर च्या ग्रामस्थांनी चौथऱ्यावर जाण्यास केवळ महिलाच नव्हे तर
पुरुषांना देखील मनाई केली आहे हे वास्तव तुम्हीदेखील जाणून आहात..मूर्ती चे
पावित्र्य कायम राहावे म्हणून नव्हे तर त्या मूर्तीचे संवर्धन व्हावे म्हणून हा
निर्णय घेतला आहे अस त्या विश्वस्तांच म्हणणे देखील तुम्ही मान्य करायला तयार
नाहीत.मात्र त्या महिलेच्या कृती मुळे मंदिर अपवित्र झाले म्हणून गावकऱ्यानी
दुग्धाभिषेक केला हा तुमचा तर्क तुम्ही लोकांच्या गळी उतरवण्याचे काम करत
राहिलात.आणि या तुमच्या कृतीचे समर्थन करणारे पुरोगामी व याच्या विरोधी मत असणारे
प्रतिगामी अशी वर्गवारी देखील तुम्ही करून टाकली.भारतीय राज्य घटनेने नागरिकांना मुलभूत
हक्क हे अनिर्बंध वापरासाठी दिलेले नाहीत. मुलभूत हक्कांच्या वापरावर भारताची /
राज्याची एकात्मता,सुरक्षितता,सार्वजनिक सुव्यवस्था , सभ्यता किंवा नितीमत्ता या
कारणास्तव बंदी घालता येते, हे तुम्ही देखील जाणून आहात.मग जर संचार
स्वातंत्र्यावर सार्वजनिक सुव्यवस्था कायम राखणे याकारणास्तव शनी शिंगणापूर च्या
चौथऱ्यावर प्रवेश करण्यापासून काही निर्बंध लादले गेले असतील तर ही बाब घटनेतील
तरतुदीशी सुसंगत नाही का ? विश्वस्तांचे प्रतिनिधी ABP माझा च्या विशेष चर्चेत हीच
बाब अधोरेखित करत होते ; मात्र बडे नामक ABP माझा चा सूत्रसंचालक गावकऱ्यांच्या कृतीला महिलेचा विटाळ झाला म्हणून वारंवार संबोधित
करत होता , हे मात्र नीतिमत्तेचा व सभ्यतेचा भंग करणारे होते. त्या
सूत्रसंचालकाच्या त्या सातत्यपूर्ण वक्तव्यामुळे महिला शक्ती कार्यकर्त्या अधिकच
आक्रमक झाल्या नसत्या तर नवलच.TRP वाढवण्याच्या नादात आपण समाजात कोणता संदेश देत आहोत याचे भान बडे ला राहिले नाही.</span><span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">जी चूक बडे ने केली तीच चूक अभिजित कारंडे हा ABP
माझा चा सूत्रसंचालक ४ डिसेंबर च्या चर्चेत करताना दिसला.एखाद्या घटनेवर एक महिला
म्हणून पंकजा मुंडे यांनी दिलेली प्रतिक्रिया कशी चुकीची आहे हे सिद्ध करण्यासाठी
त्याने आटोकाट प्रयत्न केले.मात्र इतरांच्या मताचा आदर करावा याचे सौजन्य तो दाखवू
शकला नाही.एक निरीक्षण असे कि या २ माध्यमांच्या विरोधी भूमिका जे घेतात त्यांना
ही २ माध्यमे प्रतिगामी ठरवतात.मुळात माध्यमाना असे अधिकार आहेत का ? हा प्रश्न
उपस्थित होतो.असे समाजात चुकीचे संदेश देणारे प्रसारण आपण नक्कीच टाळू शकतो.जरी
एखादी कृती घटनेतील तरतुदींशी सुसंगत असली मात्र ती या २ माध्यमांच्या विचारधारेशी
विसंगत असेल तर ही माध्यमे लगेच शाब्दिक आसूड ओडल्याशिवाय राहत नाहीत असे
सकृतदर्शनी वाटते.कारण पंकजा मुंडे यांच्या विधानाला वा व्यक्त केलेल्या मताला
लोकसत्तेने तर्कटांचे शेलके विशेषण जोडले आणि आज ५ डिसेंबर ला लगेच अग्रलेख देखील
लिहून टाकला.मग प्रश्न असा निर्माण होतो कि या देशात घटना श्रेष्ठ कि ही २ माध्यमे
? कारण घटनेचे पालन करत केलेल्या कृतीना हे त्यांच्या विचारधारेच्या विरुद्ध
मानतात.लोकसत्तेची ही कुबेरी वृत्ती “ बिनडोकांची राष्ट्रभक्ती ” या अग्रलेखातूनदेखील
व्यक्त झाली आहे.</span><span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;">Prevention
of insults to national honors act </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">चा आधार घेत अप्रत्यक्षपणे वाजवल्या जाणाऱ्यां राष्ट्रगीताचा
मान राखणे बंधनकारक नाही असा तर्क त्यातून व्यक्त झाला आहे.या विधानाचे किती
दूरगामी परिणाम होतील याची त्यांना पूर्ण कल्पना आहे. एक भारतीय नागरिक मुलभूत कर्तव्य पार पाडत नसेल तर त्यावर घटनेत उल्लेखित
कारवाई होईल.आज मी माझ्या शाळेत वीज नसताना मोबाईल वर राष्ट्रगीत ऐकवून परिपाठ
घेतो.राष्ट्रगीताचा मान राखावा या
कर्तव्याची जाणीव भावी नागरिकांना मी करून देत असतो.मात्र राष्ट्रीय प्रतीकांचा
मान राखणे हे ती प्रतीके ज्या माध्यमातून
प्रसारित होतात त्यावर अवलंबून आहे अशी घटनाविरोधी
भूमिका गिरीश जि आपण घेत आहात ती राष्ट्रीय एकात्मतेस नक्कीच अहितकारक आहे असे
तुम्हाला वाटत नाही का ? .लोकसत्तेची ही भूमिका घटनेत उल्लेखित मुलभूत कर्तव्याशी
मात्र पूर्णतः विसंगत आहे.आपली राष्ट्रीय प्रतीके मग ती कोणत्याही माध्यमात असोत
एक नागरिक म्हणून आपण त्यांचा मान राखला पाहिजे अस एक सामान्य नागरिक म्हणून माझ
मत आहे.आपला राष्ट्रध्वज जर एखाध्या वृत्तपत्रात छापून आला असेल तर तो पेपर
सांभाळून ठेवण्याचे संस्कार आम्ही भावी नागरिकांवर करत असतो.मात्र राष्ट्ध्वज फडकत
असेल तरच त्याचा मान राखला जावा बाकी इतर
ठिकाणी नाही अशी भूमिका घटनाविरोधी नाही का ? मात्र राष्ट्रप्रेमाच्या सामजिक
उर्जेने प्रेरित समाज घटकास “ बिनडोक “
असे संबोधणे कितपत सभ्य आहे ? अशा घटना विरोधी भूमिकेमुळे जर तुम्ही पुरोगामी ठरत
असाल तर मग आम्हा भारतीय नागरिकांचा दोष तो काय ? एक माध्यम प्रतिनिधी म्हणून अशी
घटना विरोधी भूमिका तुम्ही कशी काय घेवू शकता? अशी घटना विरोधी भूमिका घेण्याचे विशेषाधिकार
तुम्हाला दिले गेले असतील तर आम्हाला देखील ते सांगावे.आपण दोघेही आता हळूहळू
विरोधी पक्षाच्या भूमिकेत जात असल्याचे जाणवत आहे. भारतात मिडीया हाच सर्वात
प्रभावी व कायमस्वरूपी विरोधी पक्ष राहिला आहे . शिक्षण धोरण मसुद्यावर असेच आपण
चुकीचे चित्र निर्माण करणारे वार्तांकन केले होते याचे स्मरण करून द्यावे वाटते.मात्र
सामजिक घटनांकडे वार्तांकनाच्या नजरेतून कसे पाहावे हे पँरीस हल्ल्यानंतर च्या स्थानिक वार्तांकनाहून नक्कीच
बोधप्रत आहे.मात्र आजही आपण असे चुकीचे संदेश समाजात बेधडक पसरवत असतो.</span><span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">लहान तोंडी मोठा घास वाटेल ही , पण व्यक्त होणे
महत्वाचे वाटले म्हणून लिहिले.लोकसत्ता काय किंवा ABP माझा काय ही माध्यमे जेंव्हा
घटनाविरोधी भूमिका घेतात तेंव्हा देशाचे सर्वोच्च प्रमुख म्हणून राष्ट्रपतींनी वा
न्यायालयांनी काही हस्तक्षेप करावा का?
स्वयांनिर्धारित शासन प्रणाली माध्यमांनी स्वीकारली आहे त्याचा पुनर्विचार
करण्याची वेळ आली आहे का ? असे प्रश्न मनात आहेत . आपले विचार नक्की मांडा </span><span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;">
</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">तूर्तास
थांबतो .</span><span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"> </span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">पुन्हा भेटूया </span><span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">रणजितसिंह ङिसले,बार्शी </span><span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;">
</span><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-size: 16.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">९४०४६६५०९६</span><span lang="MR" style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"> </span><span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<br />
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span style="font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"> onlyranjitsinh@gmail.com<o:p></o:p></span></div>
</div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-8324334082562812952015-10-16T19:07:00.001-07:002015-10-16T19:07:18.642-07:00Sharing a concept of QR code Tutor Model at Digital Maharashtra program ...<div style="text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="344" src="https://www.youtube.com/embed/Fv28hJVnkVk" width="459"></iframe></div>Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-66981561503428199712015-10-16T18:56:00.001-07:002015-10-16T18:56:58.941-07:00Receiving a prize of " Blog MAZA" competition organised by ABP MAZA news...<div style="text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="344" src="https://www.youtube.com/embed/qm-RwTv83tc" width="459"></iframe></div>Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-72722337559038642412015-10-16T18:32:00.001-07:002015-10-16T18:32:11.371-07:00Feedback from Officers.<div style="text-align: center;"><iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="344" src="https://www.youtube.com/embed/kI8PzPqOf00" width="459"></iframe></div>Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-57025700403911207702015-10-16T18:09:00.001-07:002015-10-16T18:09:44.863-07:00Feedback from a teacher<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="344" src="https://www.youtube.com/embed/AoEGZ_Nqzi4" width="459"></iframe>Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5144824577154818754.post-30078723234084377642015-10-12T23:23:00.000-07:002015-10-12T23:23:05.034-07:00प्रगत शैक्षणिक महाराष्ट्रातील गुणवत्तेचा मानबिंदू : जि.प. शाळा, निकमवाडी....www.ranjitsinhdisale.blogspot.in<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<h2 style="line-height: 150%; text-align: left;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> प्रगत शैक्षणिक महाराष्ट्रातील गुणवत्तेचा मानबिंदू : जि.प. शाळा, निकमवाडी</span></h2>
<div style="text-align: center;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">www.ranjitsinhdisaleblogspot.in</span></div>
<div style="text-align: center;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<blockquote class="tr_bq" style="line-height: 150%; mso-list: l1 level1 lfo2; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">साधारणपणे
सन २००७ सालचा प्रसंग आहे.सिंधुदुर्ग जि.प. ने आदर्श शिक्षक म्हणून गौरवलेले
गुरुजी जिल्हा बदली होवून मूळ जिल्ह्यात रुजू होण्यासाठी निकमवाडी कडे निघाले.मात्र शाळेच्या प्रवेशद्वारावरच
त्यांना गावकऱ्यांनी अडवले व या शाळेत रुजू न होण्याचा धमकी वजा प्रेमळ सल्ला
दिला.गुरुजी निराश झाले.पण त्यांनी प्रयत्न सुरूच ठेवले. रोज गुरुजी शाळेत जायचे
अन गावकरी त्यांना अडवायचे.हा सिलसिला १५-२० दिवस सुरूच राहिला. यादरम्यान शाळेत
दुसरे गुरुजी आणण्याचे पडद्यामागील प्रयत्न देखील सुरूच होते. मात्र गावकऱ्यांच्या
प्रयत्नास अपयश आले. प्रशासनाच्या खंबीर भूमिकेने गुरुजी निकमवाडी शाळेत रुजू
झाले.</span></blockquote>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">गुरुजी शाळेत रुजू झाले खरे; पण गावकर्यांनी हार मानलीच नव्हती. आता
तर शाळेतील वस्तूच गायब होवू लागल्या.रोज एक वस्तू गायब होत राहिली. एक वस्तू गायब
झाली कि ती वस्तू गुरुजी विकत आणत.आश्चर्य वाटेल गुरुजीना नळाच्या तोट्या तब्बल २० वेळा विकत आणाव्या लागल्या.पण पुढे
तोट्या गायब होने बंद झाले; कारण आता मोर्चा झाडांकडे वळला होता. गुरुजींनी
लावलेली रोपे नष्ट करण्याचा प्रकार सुरु झाला. महिन्याभरात सारी रोपे नष्ट झाली.पण
गुरुजींनी देखील हार मानली नाही. पुन्हा नव्याने रोपे लावतच राहिले.अस म्हणतात ना कि प्रत्येक
समस्येवर काळ हाच उपाय असतो ; तस झाल. त्रास देवून गावकरी थकले पण गुरुजी नाही.आपले
काम करीतच राहिले.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<blockquote class="tr_bq" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">आता
२०१५ सालच्या खालील प्रसंगाकडे नजर टाकूया.</span></blockquote>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">साताऱ्याचे एक खासदार ( फोनवरून) : नमस्कार गुरुजी मी खासदार ******
*** बोलतोय.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">गुरुजी : बोला सरकार .</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">खासदार : माझ्या गावातली ४
पोर तुमच्या शाळेत दाखल करून घेतली नाहीत तुम्ही?</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">गुरुजी: साहेब , आम्ही बाहेरची मुल घेत नाही.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">खासदार : ते काय सांगायचं नाय.पोर पाठवतो . त्यांला admisssion द्या.नायतर..............</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">गुरुजी: देतो देतो सरकार......</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<br /></div>
<blockquote class="tr_bq" style="line-height: 150%; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt; font-stretch: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">आता
प्रसंग दुसरा </span></blockquote>
<div align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">राज्याचे एक शिक्षण संचालक ( फोनवर) : गुरुजी ,
माझ्या २ पुतण्यांना तुम्ही दाखल करून घेतले
नाही.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">गुरुजी: साहेब, आम्ही बाहेरगावची मुले घेत नाही.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">संचालक : ते मला सांगू नका , त्यांना admission द्या अन्यथा.........................</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">गुरुजी : देतो देतो साहेब.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">आता वरील दोन प्रसंगाकडे नजर टाकली तर या शाळेत दाखल होण्यासाठी आमदार
, खासदार , अधिकारी यांना शिफारस करावी लागते हे तुमच्या लक्षात आलेच असेल.( वरील
प्रसंगातील काही आक्षेपार्ह बाबींकडे दुर्लक्ष करावे ही अपेक्षा.www.ranjitsinhdisale.blogspot.in)</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">वरील प्रसंगात वारंवार उल्लेख झालेले गुरुजी आहेत--- लोकरे गुरुजी. अन
शाळा आहे जि.प. शाळा, निकमवाडी ता.वाई जिल्हा . सातारा.अगदी अचानकच या शाळेला भेट
देण्याचा योग आला. जिथ भेटीसाठी केवळ २० मिनिटे द्यावी असा विचार होता त्या शाळेत
तब्बल ४ तास रेंगाळत राहिलो.सायंकाळचे ६ वाजले तरी तिथून पाय निघत नव्हता.सातारा
म्हटलं कि प्रतिभा ताईच्या कुमठे बीट ची
आठवण येते.मात्र त्याच साताऱ्यात क्रमान्वित अध्ययन पद्धतीने अंशाकडून पूर्णाकडे या
तत्वावर आधारित अध्यापन करून लोकरे गुरुजींनी केलेला बदल मात्र अविश्वसनीय आहे. चाकोरी
बाहेर जात प्रयत्न करणाऱ्या गुरुजींना यश हमखास मिळते हे पुन्हा एकदा दिसून आले.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<blockquote class="tr_bq" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">अगदी प्रातिनिधिक स्वरूपात या शाळेतील १ ली च्या मुलांची ओळख करून देतो.</span></blockquote>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">एकूण पट: ३० </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">भाषा विषयातील प्रभुत्व पातळी : पुनरावृत्ती, द्रोणाचार्य, वस्तुनिष्ठ
यांसारखे कोणताही अवघड </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">जोड शब्द वाचन, लेखन ही मुले करतात. ( ३० पैकी ३० ह)</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">चित्रवाचन : मी जेंव्हा एक चित्र दाखवत त्यांना वर्णन करायला सांगितले
तेंव्हा सर्वांनी मिळून एकूण 46 शब्द सांगितले.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">तुम्ही देखील चकित झाले असाल कि १ ली च्या मुलांना हे कस शक्य आहे?
जादा तास घेत असतील गुरुजी? अंगणवाडी पासून तयारी असेल? ३६५ दिवस शाळा असेल? मुले
निव्वळ घोकंपट्टी करत असतील? असे जे नानाविध प्रश्न तुमच्या मनात आले असतील , तर त्यांच उत्तर ‘नाही’ असेच आहे. आणि १ ली च्या वयातील मुलांना
असे अभ्यासचे ओझे नको अस वाटणाऱ्या बालमानसशास्त्र अभ्यासकांनी देखील या शाळेस भेट
देवून मुलांची तपासणी करावी. ही मुले ओझ्याने दमली आहेत अस प्रत्यक्ष दर्शनी
बिलकुल जाणवत नाही.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">सध्यस्थितीतील सर्व विचार
प्रवाहांना छेद देत लोकरे गुरुजीना त्यांची अध्यापन पद्धती विकसित केलीय.मुलांना
केवळ अक्षर व अंक ओळख करून न देता त्यांनी मुलांना स्वर –व्यंजन यांतील नातेच
उलगडून सांगितले आहे.शब्द तयार करण्यामागील रचना च मुलांना माहितीकरून दिली गेलीय
त्यामुळे तर ती मुले अशी अविश्वसनीय कामगिरी करत आहेत.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">जी कथा मराठी ची तीच इंग्रजी ची देखील. तुम्हाला माहिती असलेला
कोणताही शब्द विचारा ....ती मुल स्पेलिंग सांगणारच . त्यांना फोनेटिक्स ची ओळख
करून दिलीय ना. त्यामुळे त्यांना अस कात्रीत पकडण कठीण आहे.तुमचे उच्चार मात्र
अचूक असावेत ह </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<blockquote class="tr_bq" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">गणित विषयात मात्र ही चिमुकली तुम्हालाच गोंधळात टाकतील. मी त्यांना
खालील संख्या लिहून दाखवायला सांगितली .</span></blockquote>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">सव्वा दोन कोटी </span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ही संख्या १० सेकंदाच्या आता १३ मुलांनी लिहून दाखवली. अन १
मिनिटामध्ये सर्व ३० जणांनी पूर्ण केली. संख्याशी खेळण्याची कला अवगत झालीय
त्यांना. आता या सव्वा दोन कोटी मधील कोणत्याही अंकाची स्थानिक किमंत , दर्शनी
किमत ते अचूक सांगतात.या संख्येवर बेरीज, वजाबाकी सारखी मुलभूत गणिती क्रिया ते
लीलया करतात.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">हे सारंच अदभूत आहे. हा लेख वाचून किती जण विश्वास ठेवतील हे माहित
नाही ; पण प्रत्यक्ष भेट घेवून हा अनुभव घ्या. विचार करा अन प्रगत महाराष्ट्राच्या
दिशेने आश्वासक पाउल टाका.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">सर्वाना शुभेच्या.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">पुन्हा भेटूया.</span><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 150%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span lang="MR" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">रणजितसिंह डीसले , बार्शी.<o:p></o:p></span></div>
</div>
Ranjit Disalehttp://www.blogger.com/profile/05930088300113882241noreply@blogger.com8